Tropem autentyczności kulturowej Zakopanego

• Autorzy: Joanna Ząbkowska-Para

Warianty tytułu

Following the Cultural Authenticity of Zakopane

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiony został problem zmieniającej się autentyczności Zakopanego i jego okolic wynikający z przeobrażeń zachodzących w turystyce. Dokonują się one między innymi pod wpływem zmian oczekiwań i wyobrażeń współczesnych odwiedzających. Zakopane od końca XIX wieku cieszyło się ogromną popularnością wśród różnego rodzaju podróżnych i ciekawskich. Przyjeżdżali tu oni z wielu powodów, które pod wpływem czasu zmieniały się. Zmieniał się także sam charakter miejscowości. Charakterystyka wybranych aspektów kultury Zakopanego na tle jego walorów turystycznych stanowi wprowadzenie do artykułu. Przedstawienie przemysłu turystycznego Zakopanego współcześnie w kontekście początków jego rozwoju oraz analiza postrzegania tego problemu przez mieszkańców, pojawiają się w rozwinięciu tematu. Poruszono także zagadnienie spektaklizacji - tworzenia specjalnych pokazów dla turystów. Fenomen ten można traktować jako wyraz zanikania autentyczności kulturowej regionu. (abstrakt oryginalny)

EN

The article presents the problem of altering authenticity of Zakopane and the surrounding areas which is an effect of transformations in tourism. These transformations result from changes in expectations and perceptions of contemporary visitors. From the late nineteenth century Zakopane enjoyed a great popularity among all kinds of travelers and the curious. They came here for many reasons which changed in time. The very nature of the village and the requirements of tourists also changed. The introduction to the article characterizes the selected aspects of the town's culture in connection with its tourist attraction and value. The main part describes the tourist industry in Zakopane nowadays in the context of its early development. It also analyses the attitude to this problem by locals and tourists themselves. The issue of spectacularization, a show for tourists, which can be treated as an example of cultural authenticity disappearance, was also discussed. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Turystyka kulturowa; Rozwój turystyki; Region turystyczny; Atrakcyjność turystyczna; Kultura

EN

Cultural tourism; Tourism development; Tourist region; Touristic attractiveness; Culture

• Czasopismo: Turystyka Kulturowa
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 3
• Strony: 35--48

Twórcy

autor

Joanna Ząbkowska-Para

Bibliografia

• Boorstin D., 1962, The Image: A Guide to Pseudo-events in America, Vintage.
• Bubak J., 1991, Nazwa Zakopane i nazwy terenowe, [w:] Zakopane czterysta lat dziejów, (red. R. Dutkowa), Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków.
• Buczkowska K., Mikos von Rohrscheidt A., Współczesne formy turystyki kulturowej, "Monografie" nr 391, Wydawnictwo AWF, Poznań 2009.
• Ciekawostki, dok. elektr., http://www.promocja.zakopane.pl/?strona,menu,pol,glowna,0,0,1499,zakopane_ciekawostki,ant.html, data dostępu: 25.01.2013.
• Cohen E., 1979, A phenomenology of tourist experience, "Sociology", vol. 13/2, ss. 179-201.
• Dziadowiec J., 2010, Góralskie reprezentacje, czyli rzecz o Podhalach i ich kulturze, "Zeszyty Naukowe TDUJ", 1/2010, ss. 67-91.
• Goffman E., 2010, Człowiek w teatrze życia codziennego, Aletheia, Warszawa.
• Gottlieb A., 1982, Americans' vacations, "Annals of Tourism Research", vol. 9, ss. 165-187.
• Habsbawm E., Ranger T., 2008, Tradycja wynaleziona, WUJ, Kraków
• Jackowski A., 1991, Rozwój funkcji turystycznej Zakopanego w okresie międzywojennym (1918-1939), [w:] Zakopane czterysta lat dziejów, (red. R. Dutkowa), Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków.
• Jarnecki M., 2010, W poszukiwaniu mistycznego autentyzmu czyli Birma/Myanmar jako destynacja turystyki kulturowej, "Turystyka Kulturowa", 2/2010, http://www.turystykakulturowa.org/pdf/2010_02_02.pdf, data dostępu: 25.01.2013.
• Kantor R., 1991, "Gdzie chleb się kończy, a niebo zaczyna", Kultura ludowa Zakopanego i okolic [w:] Zakopane. Czterysta lat dziejów (red. R. Dutkowa), wyd. KAW Kraków.
• Kapuściński R., 2007, Lapidaria, wyd. Czytelnik, Warszawa.
• Kazimierczak M., 2009, W poszukiwaniu autentyczności turystyki kulturowej [w:] Człowiek w podróży, Almamer, Warszawa, ss. 41-59.
• Kazimierczak M., 2011, W poszukiwaniu praktycznej filozofii podróży, "Folia Turistica", nr 24, ss. 11-35.
• Kroh A, 2000, Sklep potrzeb kulturalnych, wyd. Prószyński i S-ka SA, Warszawa.
• Lubaś-Harny M., 2008, Rzeczpospolita Zakopiańska - spełniona legenda o rycerzach, Polska Gazeta Krakowska, http://www.nowamalopolska.pl/newsysn/formatka.php?idwyb=2592, data dostępu: 25.01.2013.
• MacCannell D., 1976, The Tourist. New Theory of the Leisure Class, University of California Press.
• Męka K., 2011, Turysta masowy. Charakterystyka i przyczyny zachowań, [w:] Kultura fizyczna a kultura masowa, (red. Z. Dziubiński, M. Lenartowicz), wyd. AWF Warszawa, Salezjańska Organizacja Sportowa Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa.
• Paryska-Radwańska Z. i Paryski W.H., 2004, Wielka encyklopedia tatrzańska, Wydawnictwo Górskie, Poronin Krupa M., 2005, Zakopane wczoraj i dziś, wyd. Parma Press, Marki.
• Paryski H. W., 1991, Powstanie zakopiańskiego ośrodka turystycznego (do 1914 r.), [w:] Zakopane czterysta lat dziejów, (red. R. Dutkowa), Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków.
• Pinkwart M., 1992, Przewodnik po Zakopanem, wyd. Sport i Turystyka, Warszawa.
• Pinkwart M., Długołęcka-Pinkwart L., 2003, Zakopane. Przewodnik historyczny, wyd. Pascal, Bielsko-Biała.
• Piotrowski J. P., 2011, Masowość turystyki a turystyka masowa, Almamer Wyższa Szkoła Ekonomiczna, TTG Polska, Magazyn branży turystycznej [w:] Kultura fizyczna a kultura masowa, (red. Z. Dziubiński, M. Lenartowicz), wyd. AWF Warszawa, Salezjańska Organizacja Sportowa Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa.
• Podraza A., 1991, Fenomen Zakopanego [w:] Zakopane czterysta lat dziejów, (red. R. Dutkowa), Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków.
• Skowrońska J., 2010, W poszukiwaniu autentyczności kulturowej w relacjach ludności marokańskiej z turystami, "Turystyka Kulturowa", 8/2010, http://www.turystykakulturowa.org/pdf/2010_08_02.pdf, data dostępu: 25.01.2013.
• Strategia rozwoju miasta Zakopane na lata 2010 - 2020 (projekt)
• Szromba-Rysowa Z., 2000, Pożywienie, [w:] Podhale. Tradycja we współczesnej kulturze wsi, (red. D. Tylkowa), wyd. IAE PAN, Kraków
• Talewski R., 1991, Stacja klimatyczna i lecznictwo. Lecznictwo do roku 1918, [w:] Zakopane czterysta lat dziejów, (red. R. Dutkowa), Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków.
• Ustupski J., 2010, Wybrane problemy przeobrażeń krajobrazu kulturowego Podhala [w:] Zarządzanie w kulturze, tom 3, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego MCCLX, (red. Ł. Gaweł, K. Plebańczyk, E. Orzechowski), wyd. UJ, Kraków. www.ezakopane.pl/atrakcje/kasprowy_wierch, data dostępu: 25.01.2013.