Analiza porównawcza wybranych metod estymacji prawdopodobieństwa subiektywnego

• Autorzy: Janusz Peno

Warianty tytułu

Comparative Analysis of Selected Subjective Probability Estimation Methods

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W niniejszym artykule dokonano przeglądu i systematyzacji metod estymacji prawdopodobieństwa subiektywnego wraz z analizą ich wykorzystania, w zależności od posiadania (lub nieposiadania) przez decydenta doświadczenia oraz danych historycznych. Omówiono takie metody, jak: kolejnych przybliżeń, Spetzlera-Von Holsteina, kwantylową, przedziałów wiarygodności, Shapiry, koła prawdopodobieństwa, urnową, drzewa zdarzeń, drzew wrażliwości oraz Selvidge'a. Ponadto przedstawiono zagadnienie wpływu nowych informacji na proces estymacji prawdopodobieństwa, dokonano wyszczególnienia błędów, jakie można popełnić w procesie prognozowania wielkości finansowych i prawdopodobieństw ich osiągnięcia. Przytoczono także metody obliczeniowe, służące eliminacji błędów systematycznych popełnianych przez szacującego. (abstrakt oryginalny)

EN

In the article the subjective probability estimation methods including analysis of their use, depending on the possession (or not possession) by the decision maker's experience and historical data were reviewed and systematized. The methods such as: successive approximations, Spetzler-Von Holstein, fraktyl, credibility intervals, Shapira, wheels probability, urn, event trees, sensitivity trees, and Selvidge method were discussed. In addition, the question of the impact of new information on the process of probability estimation, an error description that can be committed in the process of forecasting the volume of financial and probabilities of achieving them was answered. The computational methods for the elimination of systematic errors committed by estimating were also quoted. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Analiza porównawcza; Metody estymacji; Szacowanie prawdopodobieństwa

EN

Comparative analysis; Estimation methods; Probability estimation

• Czasopismo: Przedsiębiorczość i Zarządzanie
• Rocznik: 2010
• Tom: 11
• Numer: z. 10 Efektywność - wymiary, uwarunkowania, wyzwania
• Strony: 259--275

Twórcy

autor

Janusz Peno

• Politechnika Wrocławska

Bibliografia

• Analiza systemowa - podstawy i metodologia, red. W. Findeisen, PWN, Warszawa 1985.
• Babula E., Bajer-Gołębiewska A., Subiektywne prawdopodobieństwo w modelach podejmowania decyzji w warunkach ryzyka. Metody ilościowe w ekonomii, red. nauk. S. Forlicz, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 2008.
• Brandowski A., Estymacja prawdopodobieństwa subiektywnego w modelowaniu ryzyka, Problemy Eksploatacji, Zeszyty Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji nr 3, Radom 2005.
• Brandt S., Metody statystyczne i obliczeniowe analizy danych, PWN, Warszawa 1974.
• Dittmann P., Prognozowanie w przedsiębiorstwie. Metody i ich zastosowanie, Wolters Kluwer Business, Kraków 2008.
• Kozielecki J., Psychologiczna teoria decyzji, Warszawa 1975.
• Marzec J., Bayesowskie modele zmiennych jakościowych i ograniczonych w badaniach niespłacalności kredytów, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2008.
• Mikuś J., Prognozowanie w badaniach marketingowych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2003.
• Rybicki W., Reprezentacje preferencji i modelowanie ryzyka, AE, Wrocław 2005.
• Sadowski W., Decyzje i prognozy, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1981.
• Sosnowska H., Prawdopodobieństwo subiektywne a reguły rachunku prawdopodobieństwa. Metody ilościowe w ekonomii, red. nauk. S. Forlicz, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 2008.
• Szreder M., Od klasycznej do częstościowej i personalistycznej interpretacji prawdopodobieństwa, "Wiadomości Statystyczne" nr 8 2004.
• Tyszka T., Zaleśkiewicz T., Racjonalność decyzji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2001.
• Wilczyński J.M., Przewidywanie probabilistyczne zdarzeń binarnych, PAN, Wrocław 1980.