Ustrojowe podstawy prawa pracy a kodyfikacja prawa pracy lat 2016-2018 - kilka refleksji

• Autorzy: Anna Musiała

Warianty tytułu

Constitutional Grounds of Labour Law and Labour Law Codification in the Years 2016-2018 -a Few Thoughts

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiot badań: W okresie między 15 wrześniem 2016 r. a 15 marca 2018 r. działała Komisja Kodyfikacyjna Prawa Pracy, która w przeciągu owych 18 miesięcy w zespole 14 ekspertów prawa pracy miała dokonać skodyfikowania materii indywidualnego oraz zbiorowego prawa pracy. Jak wiadomo, Komisja ta mimo tak krótkiego czasu opracowała 2 projekty: indywidualnego oraz zbiorowego prawa pracy. W głosowaniu nad przyjęciem przedmiotowych projektów swój sprzeciw wyrazili niektórzy przedstawiciele zarówno strony pracodawczej, jak i strony pracowniczej, mimo że do końca w pracach uczestniczyli. Z perspektywy czasu tę zupełnie niepojętą sytuację - bo nieznajdującą w moim przekonaniu rozsądnego wytłumaczenia, ale też mając w pamięci bardzo żywiołowe niejednokrotnie dyskusje na posiedzeniach, liczne rozbieżności zdań, sytuujące jej uczestników na absolutnie dwóch biegunach (i to nawet w przypadku reprezentowania tego samego partnera społecznego) - wyjaśniam sobie brakiem często pewnego niezrozumienia w myśleniu prawniczym podstaw ustrojowych państwa, które determinują ład społeczno-gospodarczy, a w efekcie kwestie pracy. Bo przecież prace nad kodeksem pracy wcale nie pozostawiały tak wielkiego pola manewru opracowującym jego przepisy członkom Komisji. Powstaje zatem problem rzeczywistych przyczyn takiego stanu rzeczy. Oto przedmiot badań. Cel badań: Celem poniższego opracowania jest wskazanie na odpowiedź, skąd niejednokrotnie brało się wręcz jakby ignorowanie przepisów ustawy zasadniczej, które winny być każdorazowo pochodnią w pracach nad projektem kodeksu, wyznaczając granice kodyfikacji. W tym miejscu stawiam tezę, że niestety można zaobserwować w polskim myśleniu prawniczym prawa pracy niewielkie zakorzenienie ideowe w przepisach obowiązującej Konstytucji i też czasami jej głębokie niezrozumienie w przedmiotowym zakresie, a więc co do ładu społeczno-gospodarczego, a ściśle w odniesieniu do kwestii pracy. Wnioski: Uważam, że przyczyna powyższego może leżeć w tym, że polskie prawo pracy okresu transformacji w ogóle nie było związane żadnymi wyraźnymi podstawami ustrojowymi. Tworzyło się niejako "przy okazji" jako efekt uboczny przemian ekonomicznych, a wszelkie próby uprzedniego względem zmian ekonomicznych określenia ustroju pracy kończyły się fiaskiem. Nawet wejście w życie Konstytucji z 1997 r., która ów ład pracy dość mocno stara się ustalić - nie zdołało przezwyciężyć nawyku tworzenia regulacji w pewnym sensie czasami oderwanych aksjologicznie od przepisów ustawy zasadniczej. Co więcej, widzenie społecznej gospodarki rynkowej, opartej na m.in. solidarności partnerów społecznych i dostrzeżenie godności człowieka pracy z trudem, jeśli w ogóle, się przebija.(abstrakt oryginalny)

EN

Background: The Labour Law Codification Committee worked from 15 September 2016 until 15 March 2018, and over these 18 months a team of 14 labour law experts was supposed to codify both individual and collective labour law. As you know, despite such a short timeframe, this Committee prepared two drafts: individual and collective labour law. Certain representatives of both employers and employees voted against the aforementioned drafts, yet they remained involved in the works until the end. In retrospect, this completely incomprehensible situation can be explained by the often lack of understanding of the political foundations of the state that determine the socio-economic order and, as a result, labour matters (in my opinion, it cannot be explained in any reasonable way, and I remember how lively discussions at meetings sometimes were, with numerous disagreements showing that the participants were absolutely poles apart, despite representing the same social partner). After all, the works on the labour code did not leave much room for manoeuvre for Committee members preparing its provisions. Thus, there is a question about the true reasons behind such a status quo. That is the subject matter of the study. Research purpose: The goal behind the present study is to find the answer to the question about the reasons behind ignoring the provisions of the Constitution, as these provisions should at all times be the guiding light when working on the draft code, thus defining the limits for the codification. At this point, I hypothesise that the Polish legal thinking about the labour law is unfortunately poorly rooted ideologically in the provisions of the Constitution in force, and the Constitution is sometimes deeply misunderstood as regards its subject matter, i.e. the socio-economic order, and the labour aspect to be precise. Conclusions: I think that the reasons behind this can be traced to the fact the Polish labour law of the transition period was not bound by any constitutional principles at all. It was made somewhat 'on the side', as a side effect of the economic changes, and any attempts at defining the labour regime that might override the economic changes have failed. Even the Constitution that entered into force in 1997, with its strong effort to determine this labour order, did not overcome the habit of lawmaking that is sometimes, in a way, axiologically detached from the provisions of the Constitution. What is more, the vision of a social market economy based on the solidarity of social partners and the recognition of worker's dignity, among others, is hardly promoted, if at all.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Praca; Prawo pracy; Kodyfikacja prawa

EN

Labour; Labour law; Codification of the law

• Czasopismo: Studia Prawno-Ekonomiczne
• Rocznik: 2019
• Tom: 113
• Strony: 139--153

Twórcy

autor

Anna Musiała

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 listopada 1938 r. o ochronie niektórych interesów Państwa (Dz.U., nr 91, poz. 623).
• Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r. (Dz.U., z 1952 r., nr 33, poz. 232 ze zm.).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U., nr 78, poz. 483 ze zm.).
• Projekt Ustawy Konstytucyjnej z dnia 25 listopada 1992 r. - Karta Społeczna i Ekonomiczna, www.sejm.gov.pl; stan na 1.01.2019 r.
• Traktat pokoju między mocarstwami sprzymierzonemi i skojarzonemi i Niemcami podpisany w Wersalu dnia 23 czerwca 1919 r. (Dz.U., nr 1920, nr 35, poz. 200).
• Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r., Dz.U., nr 30, poz. 227.
• Ustawa Konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U., nr 84, poz. 426).
• Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U., nr 44, poz. 267 ze zm.).
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1974 r., nr 24, poz. 141 ze zm.).
• Ustawa z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej (Dz.U., nr 41, poz. 324).
• Ustawa z dnia 29 grudnia 1989 r. nowelizująca Konstytucję z dnia 22 lipca 1952 r., (Dz.U., nr 75, poz. 444).
• Ustawa z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U., nr 75, poz. 444).
• Ustawa z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U., nr 24, poz.110).
• Lutosławski Wincenty, Jak rośnie dobrobyt? Zarys polskiej teorii gospodarstwa narodowego, Kraków 1936.
• Matey Maria (red.), Nowy ład pracy w Polsce i w Europie, Warszawa 1997.
• Mazurkiewicz Józef, Zagadnienie pracy w Konstytucjach powojennych, Prace z dziedziny socjalistyki, Lublin 1926.
• Szarecki Artur, Kapitalizm somatyczny. Ciało i władza w kulturze korporacyjnej, Warszawa 2017.
• Zieliński Tadeusz, Nowy ład pracy - rzeczywistość i wizja przyszłości, w: Tadeusz Zieliński, Prawo pracy. Zarys systemu. Część I. Ogólna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986.

Identyfikatory

DOI

10.26485/SPE/2019/113/8