Wokół prywatyzacji w ochronie zdrowia : kilka problemów

• Autorzy: Cezary W. Włodarczyk

Warianty tytułu

Around Privatisation in Health Care : Some Issues

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

System zdrowotny w Polsce, jak każdy system społeczny i zdrowotny, podlega stałym zmianom. Niektóre z nich są rezultatem zaplanowanych celowo działań - jeśli są dostatecznie rozbudowane są nazywane reformami - ale częściej zmiany powstają w sposób niezamierzony przez władze. Wynikają najczęściej z dążenia różnych grup uczestniczących w funkcjonowaniu systemu do zrealizowania zadeklarowanych celów, niekiedy osiągnięcia większych korzyści, uniknięcia dolegliwości, czyli - najszerzej mówiąc - z reagowania na zmiany otoczenia. Niekiedy zmiany są próbą przystosowania się do nowej sytuacji, niekiedy wiążą się z chęcią korzystnego ukształtowania warunków. Procesy, o których mowa, mają charakter stały, nieustannie trwa proces podejmowania decyzji i ich wdrażanie albo też unikanie decyzji o oczekiwanie z nadzieją, że bierność jest najlepszym rozwiązaniem. Przyjmuję tezę, że zdecydowana większość zmian zachodzących współcześnie w systemach zdrowotnych ma postać cząstkową, zmiany są inkrementalne, i rzadko spotyka się ambitne projekcje, których autorzy chcieliby dokonywać radykalnej przebudowy ochrony zdrowia. Rozsądne podejście do sprawności systemu polega na tym, by poprawiać jego źle działające fragmenty z nadzieją, że fragmentaryczne udoskonalenia złożą się na dobrze działającą całość. Z dawnych rojeń na temat zbliżania się do wyidealizowanego "modelu docelowego" pozostaje troska, by tworzona cząstkowo całość była dostatecznie spójna. Może to być zapewnione przez przyporządkowaniu systemu uznawanym w demokratycznym ładzie wartościom - wolności wyborów, autonomii, bezpieczeństwa, solidarności. Sądzę, że ostatnia szansa, kiedy cenione było tworzenie całościowych wizji, to czas transformacji opieki zdrowotnej krajów posocjalistycznych, a ostatnia duża zmiana to reforma Baracka Obamy, którą ja sam bardziej wiążę z realizacją posłannictwa moralnego, niż technicznym usprawnianiem opieki zdrowotnej. W tym opracowaniu podjęte są wątki powiązane z problemem prywatyzacji, tak jak pojawiały się lub trwały w ostatnim czasie. Nie były one w żadnej mierze uwikłane w rozważania teoretyczne, były to fakty i wydarzenia całkowicie realne zachodzące przede wszystkim w dyskusjach i sporach politycznych. Ich intensywna obecność, wręcz celowo wykorzystywana w tej sferze, wypierała merytoryczne dyskusje, dominujące w przeszłości. Do analizy zostały wybrane następujące kwestie: stan poglądów ludzi na temat mechanizmów rynkowych w sektorze zdrowotnym, problem podstawowej opieki zdrowotnej i powiązanego z nią samoorganizowania się świadczeniodawców, próby własnościowego przekształcania szpitali, oddolne ruchy samoorganizacji pacjentów. Wykorzystuję informacje dostępne w publicznym obiegu. Na zakończenie przedstawiam podsumowanie. (fragment tekstu)

EN

In recent years Polish health system underwent a lot of changes. One of their important dimensions was a balance between public and private. Before 1989 the system was almost completely public and the idea to boost private segment was raised many times. It was propagated mostly by a group of outstanding medical professional who hoped it to be beneficial for them as well as by a few economists believing in market efficiency, but their position was too weak to alter political decisions and privatisation has never explicitly been declared as a priority of national reform. Nevertheless privatisation appeared from time to time as a hidden goal of some health care reform initiatives and a substantial part of health care providers - mostly in out-patient care - has been privatised. Public convictions and beliefs make a psychological bedrock in which health system can be transformed. Many surveys reveal the Polish population is rather confused in their perception of private segment of health care provision. They approve private providers in verbal declarations which are believed to be more accessible, but are afraid of having to pay in privatised hospitals. The people are not ready to be charged with fees. In early stages of the reform an idea of setting up a structure to negotiate collectively terms of work was very popular. But launching the "Providers' Alliance" (Porozumienie Zielonogorskie ) in 2004 resulted rather from urgent need to negotiate contracts between PHC providers and the payer than from democratic concept. Physicians demanded many concessions from administration - working time, free Saturdays and Sundays - and they managed to get them. It was definitely against all promises given at first stages of health care reform. What more, all these concessions were approved by the authorities as binding in all country wide negotiations between the payer and providers. One of the most important component of proposals presented by the government referred to the law on health care institutions. The inherited arrangements ("independent public healthcare institutions" or SPZOZ) were seen to confine chances to make optimal decisions. Making them more flexible seemed to be a prerequisite to better management and better meeting health needs of population. According to proposals a health institution could be run in the form of a company (in terms of the Code of Trade). Such transformation was intended to increase the managerial possibilities for hospital management to operate in more efficient way.. Equally important was to implement a rule of a stronger accountability - mostly financial - for decision makers responsible for running hospitals. In early nineties the concept of patient right was hardly recognisable even if a list had been included in the law. One of areas where patients' dignity was violated was obstetrician: conditions of delivery which were very poor. It was certainly the problem of scarce resources but also of attitudes shared and demonstrated to women. In 1994 the largest newspaper "Gazeta Wyborcza" proclaimed a campaign entitled "Childbirth with Dignity". At the time the reason to do so was to initiate a public discussion on the subject, which was a taboo for years, but actually it contributed to change the situation substantially. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prywatyzacja; Ochrona zdrowia; Prywatyzacja ochrony zdrowia

EN

Privatisation; Health care protection; Privatization of health care

• Czasopismo: Problemy Polityki Społecznej
• Rocznik: 2010
• Tom: 13-14
• Strony: 18--41

Twórcy

autor

Cezary W. Włodarczyk

• Uniwersytet Jagielloński; Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Balicki, M., J.R. Łuczak, (1996). "Medycyna rodzinna - początki w Polsce". W: M. M. Kochen (red.). Medycyna rodzinna. Warszawa: PZWL.
• Barr, N. (1993). Ekonomika polityki spoïecznej, Poznań: Wydawnictwo A.E. w Poznaniu.
• CBOS (2007). Polacy o moĝliwych zmianach w systemie ochrony zdrowia. Komunikat z badañ. Warszawa, kwiecień dostępne na stronie: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2007/K_057_07.PDF
• CBOS (2009). Prestiĝ zawodów. Komunikat z badañ. Warszawa, styczeń, dostępne na stronie: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2009/K_008_09.PDF
• CBOS (2010). Opinie o opiece zdrowotnej. Komunikat z badañ. Warszawa, luty, dostępne na stronie: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2010/K_024_10.PDF
• Czapiński, J., T. Panek (red.), (2007). Diagnoza Spoïeczna 2007, dostępne na stronie: http://www.diagnoza.com/pliki/raporty/Diagnoza_raport_2007.pdf.
• Czapiński, J., T. Panek (red.), (2009). Diagnoza Spoïeczna 2009, dostępne na stronie: http://www.diagnoza.com/pliki/raporty/Diagnoza_raport_2009.pdf
• Gazeta.pl (2010). "Wybory 2010. Napieralski chce dyskusji o służbie zdrowia", 16 czerwca, dostępne na stronie http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80708,8034510,Wybory_2010__Napieralski_chce_dyskusji_o_sluzbie_zdrowia.html.
• Gazeta Prawna (2008). "PO: zarzuty PiS o »totalną prywatyzację« szpitali to bezczelność",16 lipca, dostępne na stronie: http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/26684,po_zarzuty_pis_o_totalna_prywatyzacje_szpitali_to_bezczelnosc.html
• Gazeta Prawna (2009). "Ponad połowa rynku usług zdrowotnych w Polsce jest już w rękach niepublicznych", 21 stycznia.
• Gazeta Prawna (2010). "Minister Kopacz ma nowy plan na oddłużenie szpitali", 9 kwietnia, dostępne na stronie: http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/412166,minister_kopacz_ma_nowy_plan_na_odd luzenie_szpitali.html .
• GUS (2010). Mały Rocznik Statystyczny 2010. Warszawa: GUS.
• Krasucki, P. (bez daty). Zaïoĝenia programu zmian w systemie opieki zdrowotnej, dostępne na stronie: http://www.bgnsollers.pl/biblioteka.pdf.
• Lech, M. (2000). "Wprowadzenie do dyskusji na III Forum Lekarzy Prywatnych »Prywatyzacja Opieki Zdrowotnej«, Warszawa 30 marca 2000". Gabinet Prywatny, nr 4 (81).
• Lee, H. i inni (2008). "Comparing efficiency between public and private hospitals". South Korea International Journal of Public Policy, nr 5-6.
• Ministerstwo Zdrowia (2005). Strategia rozwoju ochrony zdrowia w Polsce 2007-2013. Warszawa, czerwiec.
• Money.pl (2009). "Kopacz kontratakuje. Plan B jednak działa?", 3 sierpnia, dostępne na stronie: http://news.money.pl/artykul/kopacz;kontratakuje;plan;b;jednak;dziala,2,0,497922.html
• MZiOS (1994). "Strategia rozwoju podstawowej opieki zdrowotnej", opracował zespół pod kierunkiem M. Balickiego, marzec, maszynopis.
• MZiOS (1998). "Strategia rozwoju podstawowej opieki zdrowotnej w oparciu o instytucję lekarza rodzinnego", przygotował zespół: J. R. Łuczak, A. Roślewski, T. Tomasiuk, A. Windak. Antidotum, nr 7.
• Obywatelski Ośrodek Konsultacji Społecznych (2008). Reforma systemu ochrony zdrowia w opiniach: samorzÈdów, organizacji pozarzÈdowych, zwiÈzków zawodowych. Warszawa wrzesień, dostępne na stronie: http://www.fundacja-pe.nazwa.pl/ooks/pliki/badanie.pdf.
• Polskie Radio (2010). "J. Kaczyński znów przegrał w sądzie". Wiadomości, 22 czerwca, dostępne na stronie: http://www.polskieradio.pl/wiadomosci/kraj/artykul171400_j_kaczynski_znow_przegral__w_sadzie.html.
• Productivity Commission (2009). Public and Private Hospitals. Productivity Commission Research Report. Canberra, December, dostępne na stronie: http://www.pc.gov.au/__data/assets/pdf_file/0015/93030/hospitals-report.pdf
• Projekt ustawy o zmianie ustawy o zakïadach opieki zdrowotnej oraz o zmianie niektórych innych ustaw, dostępne na stronie: http://orka.sejm.gov.pl/Druki6ka.nsf/0/ 23F1E647A8FC87F7C1257408003700E2/$file/292.pdf
• Rizzi, D. (2006). Measuring Hospital Efficiency. An Application to a sample of Italian NHS hospitals, dostępne na stronie: http://ideas.repec.org/p/ven/wpaper/2006_13.html
• Rynek Zdrowia (2010). "Komorowski kontra PiS: znowu poszło o prywatyzację szpitali", 12 czerwca, dostępne na stronie: http://www.rynekzdrowia.pl/Polityka-zdrowotna/Komorowski-kontra-PiS-znowu-poszlo-o-prywatyzacje-szpitali,18868,14.html.
• Stanowisko Rządu wobec poselskiego projektu ustawy - o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Druk nr 292, dostępne na stronie: http://orka.sejm.gov.pl/Druki6ka.nsf/0/5FF3F623DF21CD20C125741800268227/$file/292-004.pdf.
• Super Ekspress (2009). "Rząd ma dla szpitali plan B", 17 lutego, dostępne na stronie: http://www.se.pl/wydarzenia/kraj/rzad-ma-dla-szpitali-plan-b_90084.html
• Tiemann, O., J. Schreyögg, (2009). "Effects of Ownership on Hospital Efficiency in Germany". Business Research, vol. 2, nr 2.
• Tymowska, K. (2000). "Prywatyzacja opieki zdrowotnej w teorii i praktyce". Gabinet Prywatny, nr 3.
• Tymowska, K. (2000a). "Prywatyzacja opieki zdrowotnej w teorii i praktyce". Prawo i medycyna, nr 1.
• Włodarczyk, C.W. (2010). Uwagi o niektórych problemach polskiego systemu zdrowotnego.Kwestie ubóstwa i wykluczenia, sierpień, EAPN, dostępne na stronie: http://www.eapn.org.pl/expert/files/Uwagi o niekt rych problemac h polskiego systemu zdrowotnego Kwestia ub stwa i% 20wyk.pdf
• World Health Organization and UNICEF (1978). Primary Health Care: Report of the International Conference on Primary Health Care. Alma-Ata USSR. 6-12 September, Geneva, dostępne na stronie: <http://whqlibdoc.who.int/publications/9241800011.pdf>