Solidarność międzypokoleniowa z perspektywy ekonomii i polityki społecznej

• Autorzy: Gabriela Czapiewska

Warianty tytułu

Intergenerational Solidarity from an Economic and Social Policy Perspective

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The subject of the paper is the intergenerational solidarity that sociologists have always believed to be the essence of community life, and which has now become an urgent problem for society and a challenge for the authorities. The aim of the study is to present an analysis of the concept of intergenerational solidarity as an ambiguous idea, emphasizing the understanding of the concepts of solidarity and generation. Reference is made to intergenerational relationships (bonds, contracts between different generations). In the context of the issues raised, the essence of intergenerational solidarity is presented, referring to the emerging challenges for the economy and social policy at the beginning of the 21st century, related to the aging population. Intergenerational solidarity is an interdisciplinary concept, definitively involved in such areas of social life as the economy, culture, politics and education. From the point of view of the economy and social policy, the factors connecting the generations is mainly analysed in the category of intergenerational solidarity. It has become a subject for debates, reports, strategies and analyses, related to the globalization process, demographic projections unfavorable for the functioning of pension systems, changes in intergenerational relations, the difficult social situation of the elderly, as well as the redistribution of material resources. Intergenerational solidarity (social cohesion between generations) develops when we create opportunities for intergenerational meetings. Regardless of the method of definition or the level of analysis, the issue of intergenerational solidarity must be taken into account in strategic thinking for the future, based on understanding the type of generational solidarity present and the belief that it is necessary to adapt the intergeneration contract to changing demographic, economic and cultural conditions.(original abstract)

Problematyką artykułu jest międzypokoleniowa solidarność, którą socjologowie zawsze uważali za istotę życia wspólnotowego, a która stała się obecnie pilnym problemem dla społeczeństwa i wyzwaniem dla władz. Celem opracowania jest egzemplifikacja pojęcia solidarności międzypokoleniowej, jako idei wieloznacznej, uwypuklając rozumienie pojęć solidarności i pokolenia. Odniesiono się do relacji międzypokoleniowych (więzi, kontrakty między różnymi generacjami). W kontekście podjętej problematyki zaprezentowano istotę solidarności międzypokoleniowej, nawiązując do wyłaniających się na początku XXI wieku wyzwań dla ekonomii i polityki społecznej, związanych z procesem starzenia się ludności. Do realizacji niniejszego celu pracy posłużyła kwerenda literatury krajowej i zagranicznej z zakresu prezentowanej tematyki badawczej. Solidarność międzypokoleniowa jest pojęciem interdyscyplinarnym, zaangażowanym definicyjnie w takie obszary życia społecznego, jak: ekonomia, kultura, polityka i edukacja. Z punktu widzenia ekonomii i polityki społecznej to, co łączy pokolenia, analizowane jest głównie w kategorii solidarności międzypokoleniowej. Stała się ona przedmiotem debat, raportów, strategii i analiz, co związane jest z procesem globalizacji, niekorzystnymi dla funkcjonowania systemów emerytalnych prognozami demograficznymi, przemianami w stosunkach międzypokoleniowych, trudną sytuacją społeczną osób starszych, a także redystrybucją zasobów materialnych. Solidarność międzypokoleniowa (kohezja społeczna między generacjami) będzie się rozwijała wówczas, gdy będziemy stwarzać okazje do międzypokoleniowych spotkań. Niezależnie od sposobu definiowania czy poziomu analizy, kwestia solidarności międzypokoleniowej musi być uwzględniana przy strategicznym myśleniu o przyszłości, bazującym na wiedzy o występującym typie solidarności pokoleniowej oraz na przekonaniu o konieczności dostosowania kontraktu intergeneracyjnego do zmieniających się warunków demograficznych, ekonomicznych i kulturowych. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Societal policy; Intergenerational relations; Generation

PL

Polityka społeczna; Relacje międzypokoleniowe; Pokolenia

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2020
• Numer: z. nr 61
• Strony: 92--106

Twórcy

autor

Gabriela Czapiewska

• Akademia Pomorska w Słupsku

Bibliografia

• AGE (The European Older People's Platform) (2009). A plea for greater intergenerational solidarity. Brussels.
• Anioł, W. (2002). Globalizacja - nowe wymiary konfliktu społecznego. Polityka Społeczna, 10, 1-7.
• Attias-Donfut, C. (1999). Transferts publics et transferts prives entre generations. W: C. Attias- Donfut (red.), Les solidarites entre generations. Vieillesse, familles, Etat (s. 5-23). Paris: Nathan.
• Baltes, P., Smith, J. (2002). New Frontiers in the Future of Aging: From Successful Aging of the Young Old to the Dilemmas of the Fourth Age. George Maddox Lecture Series. Duke University.
• Bauman, Z. (2000). Globalizacja i co z tego dla ludzi wynika. Warszawa: Wydawnictwo PIW.
• Beck, U. (2002). Społeczeństwo ryzyka. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
• Bengtson, V.L., Giarrusso, R., Mabry, J.B., Silverstein, M. (2002). Solidarity, conflict, and ambivalence: Complementary or competing perspectives on intergenerational relationships. Journal of Marriage and Family, 64, 568-576. DOI: 10.1111/j.1741- 3737.2002.00568.x
• Bengston, V.L., Oyama, P. (2007). Intergenerational Solidarity: Strengthen Economic and Social Ties. Expert Group Meeting, United Nations Headquarters. New York: Department of Economic and Social Affairs - Division for Social Policy and Development.
• Daatland, S.O., Lowenstein, A. (2005). Intergenerational solidarity and the family - welfare state balance. European Journal of Aging, 2 (3), 174-182. DOI: 10.1007/s10433- 005-0001-1.
• EUROPOP2010 - Convergence scenario, national level (proj_10c2150p); Europe in figures - Eurostat yearbook 2012: Population. Pobrane z: http://eurostat.ec.europa.eu (2019.09.10).
• Giddens, A. (2002). Nowoczesność i tożsamość. Warszawa: PWN.
• Griese, H.M. (1996). Socjologiczne teorie młodzieży. Kraków: Oficyna Wydawnicza "Impuls".
• Halik, J. (red.) (2002). Starzy ludzie w Polsce: Społeczne i zdrowotne skutki starzenia się społeczeństwa. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Kalache, A., Barreto, S., Keller, I. (2005). Global Aging. The Demographic Revolution in All Cultures and Societies. W: M.L. Johnson (red.), The Cambridge Handbook of Age and Aging (s. 30-46). Cambridge-New York-Melbourne-Madrid-Cape Town-Singapore- São Paulo: Cambridge University Press.
• Klimczuk, A. (2010). Bariery i perspektywy integracji międzypokoleniowej we współczesnej Polsce. W: D. Kałuża, P. Szukalski (red.), Jakość życia seniorów w XXI wieku z perspektywy polityki społecznej (s. 92-107). Łódź: Wydawnictwo Biblioteka.
• Klimczuk, A. (2013). Solidarność pokoleń w perspektywie strategicznej państwa. W: A. Kubów, J. Szczepaniak-Sienniak (red.), Polityka rodzinna a polityka rynku pracy w kontekście zmian demograficznych (s. 190-205). Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 292. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
• Koyano, W. (2003). Intergenerational relationships of Japanese seniors: Changing patterns. W: V.L. Bengtson, A. Lowenstein (red.), Global ageing and challenges to families (s. 272-283). New York: Aldine de Gruyter.
• Lowenstein, A., Katz, R., Mehlhausen-Hassoen, D., Prilutzky, D. (2003). A comparative cross-national perspective on intergenerational solidarity and impact on elders' life satisfaction. Reiterate de Societe, 38, 52-79.
• Łuczak, P., Orczyk, J. (2012). Ekonomiczne przesłanki zmian w formach solidarności międzypokoleniowej. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 3, 203-216.
• Łuszczyńska, M. (2014). Oblicza solidarności międzypokoleniowej - bariery, korzyści i perspektywy. W: P. Szukalski (red.), Starzenie się ludności a solidarność międzypokoleniowa (s. 31-51). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Mannheim, K. (1966). Das Problem der Generationen. W: L. von Friedeburg (red.), Jugend in der modernen Gesellschaft (s. 23-48). Koln & Berlin: Kiepenheue & Witsch.
• Marody, M., Giza-Poleszczuk, A. (2004). Przemiany więzi społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
• Mead, M. (1978). Culture and Commitment: The New Relationships between the Generations in the 1970s. New York: Columbia University Press.
• Moody, H. (1994). Four Scenarios for an Aging Society. Hastings Center Report 24, 5.
• Niezabitowski, M. (2008). Projektowanie i przystosowywanie środowiska mieszkaniowego do potrzeb ludzi starszych. Wybrane aspekty społeczne, psychologiczne i architektoniczne. W: J.T. Kowaleski, P. Szukalski (red.), Pomyślne starzenie się w perspektywie nauk o pracy i polityce społecznej (s. 126-144). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Nikitorowicz, J., Halicki, J., Muszyńska, J. (red.). (2003), Międzygeneracyjna transmisja dziedzictwa kulturowego. Społeczno- kulturowe wymiary przekazu. Białystok: Wydawnictwo Trans Humana.
• Orczyk, J. (2008). Polityka społeczna. Cele i uwarunkowania. Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
• Ossowska, M. (1963). Koncepcja pokolenia. Studia Socjologiczne, 2, 47-51.
• Phillips, J., Ajrouch, K., Hillcoat-Nallétamby, S. (2010). Key concepts in social gerontology. London, England: Sage.
• Rothstein, B. (2001). The Universal Welfare State as a Social Dilemma. Rationality and Society, 13 (2), 213-233. DOI: 10.1177/104346301013002004.
• Rzeczyński, B. (2009). Gerontotechnologia w perspektywie urbanistycznej. Acta Universitas Lodzensis. Folia Oeconomica, 231, 287-304.
• Sácz, J., Pinazo, S., Sánchez, M. (2007). Fostering intergenerational policies. W: M. Sánchez (red.), Intergenerational programmes. Towards a society for all ages (s. 186- 191). Barcelona: "Ia Caixa" Foundation.
• Spiker, P. (2008). Social Policy Themes and Approaches. Bristol: Policy Press.
• Stacewicz, J. (1996). Megatrendy a strategia i polityka rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Elipsa.
• Straś-Romanowska, M. (2000). Późna dorosłość. Wiek starzenia się. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia (s. 263-292). Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• Strzelecki, Z., Ochocki, A. (2001). Polska a Europa. Procesy demograficzne u progu XXI wieku. Warszawa: Rządowa Rada Ludnościowa, Rządowe Centrum Studiów Strategicznych.
• Supińska, J. (2007). Wartości i zasady polityki społecznej. W: G. Firlit-Fesnak, M. Szylko- Skoczny (red.), Polityka społeczna (s. 71-80). Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• Szatur- Jaworska, B. (2000). Ludzie starzy i starość w polityce społecznej. Warszawa: Wyd. AspraJR.
• Szatur-Jaworska, B. (red.). (2008). Stan przestrzegania praw osób starszych w Polsce. Analiza i rekomendacje działań. Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich - Materiały, 65, Pobrane z: http://www.rpo.gov.pl/pliki/12228594450.pdf (2019.05.17).
• Sztompka, P. (2002). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Szukalski, P. (2002). Przepływy międzypokoleniowe i ich kontekst demograficzny. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Szukalski, P. (2008). Ageizm - dyskryminacja ze względu na wiek. W: J.T. Kowaleski, P. Szukalski (red.), Starzenie się ludności Polski - między demografią a gerontologią społeczną (s. 153-184). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Szukalski, P. (2010). Czym jest solidarność międzypokoleniowa? W: D. Kałuża, P. Szukalski (red.), Jakość życia seniorów w XXI wieku z perspektywy polityki społecznej (s. 74-91). Łódź: Wydawnictwo Biblioteka.
• Szukalski, P. (2012). Solidarność pokoleń. Dylematy relacji międzypokoleniowych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Synak, B. (2002). Polska starość - próba zarysowania diagnozy i kierunku przemian. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Sytuacja demograficzna osób starszych i konsekwencje starzenia się ludności Polski w świetle prognozy na lata 2014-2050 (2014). Warszawa: GUS.
• Święcicka, A. (2015). Solidarność międzypokoleniowa: anachronizm czy szansa na nowoczesny wymiar zrównoważonej współodpowiedzialności społecznej? Świat Idei i Polityki, 14, 431-447.
• Tischner, J. (1992). Etyka solidarności oraz Homo Sovieticus. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Woźniak, Z. (2012). Solidarność międzypokoleniowa w starzejącym się świecie - perspektywy i zagrożenia. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 3, 21-63.
• Zacher, H.F. (2009). Uwagi o solidarności międzypokoleniowej. Acta Universitatis Wratislaviensis, Prawo CCCVIII, 3082, 251-272.
• Zych, A. (2007). Leksykon gerontologii. Kraków: Oficyna Wydawnicza "Impuls".

Identyfikatory

DOI

10.15584/nsawg.2020.1.6