Efektywność bibliotek naukowych w polskim szkolnictwie wyższym

• Autorzy: Łukasz Brzezicki

Warianty tytułu

Efficiency of the University Libraries in Polish Higher Education

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

System szkolnictwa wyższego zazwyczaj jest oceniany przez pryzmat działalności dydaktycznej oraz naukowo-badawczej, zaś pomija się inne istotne obszary pracy ośrodków akademickich, takie jak np. funkcjonowanie bibliotek, które w sposób bezpośredni wpływają na dwie wspomniane formy działalności uczelni. Zasoby biblioteczne są wykorzystywane przez studentów m.in. do pogłębiania wiedzy i pisania prac dyplomowych, a przez kadrę naukowo-dydaktyczną w celu przygotowania się do zajęć edukacyjnych i w pracy naukowej. Skuteczność bibliotek w zapewnieniu odpowiednich zasobów literaturowych przyczynia się do większej sprawności realizacji działalności dydaktycznej i naukowo-badawczej, a dzięki temu do podwyższania efektywności funkcjonowania szkół wyższych.(abstrakt oryginalny)

EN

The paper aims to present how to measure the efficiency of activities of scientific libraries in public higher education in Poland using the DEA method. It shows the results of research carried out in 2018 on the group of 44 libraries. Two models, which are elements of the DEA (Data Envelopment Analysis) methodology, were used. A non-radial SBM model was the first one, and non-radial Super-SBM, which helped to create a ranking of the efficiency, was the second. Obtained results indicate that most of the examined libraries show relatively low efficiency. Moreover, some differences were observed depending on the type of services they offered. While for stationary library services, the efficiency was estimated at the level of 37%, for the electronic services, it was only 19%. Regarding the type of the institutions where the libraries operated - the best score in the first category (stationary services) was achieved by the physical education academies, and in the second (electronic services) by the university libra(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Szkolnictwo wyższe; Zarządzanie; Biblioteki; Studenci

EN

Higher education; Management; Libraries; Students

• Czasopismo: e-mentor
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 1
• Strony: 61--70

Twórcy

autor

Łukasz Brzezicki

• Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• Adaszyńska, E. (2016). Biblioteka akademicka jako skutecznie i sprawnie działająca organizacja. Ujęcie teoretyczne. "Zarządzanie Biblioteką", 1(8), 50-69. https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/ZB/article/view/1239
• Banker, R. D., Charnes, A., Cooper, W. W. (1984). Some models for estimating technical and scale inefficiencies in Data Envelopment Analysis. "Management Science", 30(9), 1078-1092. https://doi.org/10.1287/mnsc.30.9.1078
• Brzezicki, Ł. (2017). Efektywność działalności dydaktycznej polskiego szkolnictwa wyższego. "Wiadomości Statystyczne", 11(678), 56-73.
• Charnes, A., Cooper, W. W. , Rhodes, E. (1978). Measuring the efficiency of decision-making units. "European Journal of Operational Research", 2(6), 429-444. https://doi.org/10.1016/0377-2217(78)90138-8
• Cooper, W. W., Seiford, L. M., Tone, K. (2007). Data Envelopment Analysis. A comprehensive text with models, applications, references and DEA-Solver Software. Springer.
• Ćwiąkała-Małys, A. , Nowak, W. (2009). Wybrane metody pomiaru efektywności podmiotu gospodarczego. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• de Carvalho, F. A., Jorge, M. J., Jorge, M. F., Russo, M., de Sa, N. O. (2012). Library performance management in Rio de Janeiro, Brazil: Applying DEA to a sample of university libraries in 2006-2007. "Library Management", 33(4/5), 297-306. https://doi.org/10.1108/01435121211242335
• Derfert-Wolf, L., Górski, M. (2008). Projekt Analiza funkcjonowania bibliotek naukowych w Polsce (AFBN) jako narzędzie oceny efektywności i jakości działań biblioteczno-informacyjnych, W: Biblioteki w procesie dydaktycznym i badaniach naukowych, III Konferencja Biblioteki Politechniki Łódzkiej (s. 41-65). Politechnika Łódzka. http://cybra.lodz.pl/dlibra/publication/3168/edition/3070/content
• Derfert-Wolf, L. (2018a). Źródła dochodów bibliotek akademickich oraz inne wskaźniki finansowe w projekcie AFBN. W: J. Żochowska (red.), Pieniądze dla bibliotek, czyli fundraising biblioteczny, VI Ogólnopolska Konferencja Naukowa Białystok (s. 119-134). Zakład Poligraficzny ARES.
• Derfert-Wolf, L. (2018b). Misja wspierania nauki a misja społeczna bibliotek szkół wyższych - relacje i znaczenie w świetle badań funkcjonalności i wpływu. W: K. Jazdon (red.), Biblioteka naukowa: czy jeszcze naukowa? (s. 29-43). Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu.
• Hsieh, L-F., Chin, J-B., Wu, M-C. (2014). Cost efficiency and service effectiveness for university e-libraries in Taiwan. "The Electronic Library", 32(3), 308-321. https://doi.org/10.1108/EL-10-2011-0146
• Marciniak, A. i Sójkowska, I. (red.). (2013). Kreatywność i innowacje w bibliotece naukowej. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Łodzi.
• Noh, Y. (2011). Evaluation of the resource utilization efficiency of university libraries using DEA techniques and a proposal of alternative evaluation variables. "Library Hi Tech", 29(4), 697-724. https://doi.org/10.1108/07378831111189787
• Nucińska, J. (2017). Uwarunkowania pomiaru efektywności finansowania edukacji - zarys problemu. "Progress in Economic Sciences", 4, 103-117. https://doi.org/10.14595/PES/04/007
• Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 października 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. 2017 poz. 2183).
• Osiewalski, J. , Osiewalska, A. (1998-1999). Stochastyczna graniczna funkcja kosztu dla polskich bibliotek akademickich. "Folia Oeconomica Cracoviensia", 41-42, 65-82.
• Osiewalski, J., Osiewalska, A. (2003). Ocena efektywności kosztowej bibliotek akademickich na podstawie danych przekrojowo-czasowych. "Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie", 628, 5-21.
• Osiewalski, J, Osiewalska, A. (2004). Measuring cost efficiency of public and academic libraries in Poland - a methodological perspective and empirical experience (Keynote paper). https://docs.lib.purdue.edu/iatul/2004/papers/15/
• Prędki, A. (2015). Pomiar efektywności kosztowej polskich bibliotek publicznych za pomocą metody DEA. "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach", 235, 194-207.
• Reichmann, G. , Sommersguter-Reichmann, M. (2006). University library benchmarking: an international comparison using DEA. "International Journal of Production Economics", 100(1), 131-47. https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2004.10.007
• Shahwan, M. T., Kaba, A. (2013). Efficiency analysis of GCC academic libraries: an application of data envelopment analysis. "Performance Measurement and Metrics", 14(3), 197-210. https://doi.org/10.1108/PMM-07-2013-0023
• Stancheva, N. i Angelova, V. (2004). Measuring the efficiency of university libraries using data envelopment analysis. https://www.inforum.cz/pdf/2004/Stancheva_Nevena.pdf
• Tavares, R. S., Drumond, G. M., Angulo Meza, L., Méxas, M. P. (2018). Efficiency assessment in university libraries. "Transinformaçao", 30(1), 65-79. http://dx.doi.org/10.1590/2318-08892018000100006
• Tone, K. (2001). A slacks-based measure of efficiency in data envelopment analysis. "European Journal of Operational Research", 130(3), 498-509. https://doi.org/10.1016/S0377-2217(99)00407-5
• Tone, K. (2002). A slacks-based measure of super-efficiency in data envelopment analysis." European Journal of Operational Research", 143(1), 32-41. https://doi.org/10.1016/S0377-2217(01)00324-1
• Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. 2018, poz. 1668).