Wybrane świadczenia w polskim systemie pomocy społecznej - próba analizy

• Autorzy: Piotr Frączek

Warianty tytułu

Selected social assistance benefits in Poland: an analysis attempt

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest przedstawienie struktury wybranych świadczeń - pieniężnych lub niepieniężnych - w systemie pomocy społecznej oraz zidentyfikowanie kluczowych w Polsce trendów w tym obszarze w latach 2012-2018. Przeprowadzone na potrzeby artykułu analizy sygnalizują, że zapowiedź odejścia od transferów pieniężnych na rzecz świadczeń pozapieniężnych, aktywizacji społecznej czy zawodowej ma jedynie charakter deklaratywny. W analizowanym okresie wystąpił negatywny trend polegający na zwiększeniu się liczby odbiorców świadczeń realizowanych w formie pieniężnej przy spadku liczby osób objętych wsparciem w formie pozapieniężnej. Rosła także liczba świadczeń przyznawanych z powodu dysfunkcji zdrowotnych i niepełnosprawności, malała zaś liczba świadczeń z powodu bezrobocia i ubóstwa. Ponadto nastąpiło zwiększenie zatrudnienia w sektorze pomocy społecznej, ale przy jednoczesnym spadku zatrudnienia pracowników socjalnych.(abstrakt oryginalny)

EN

Benefits from the social assistance system in Poland at the local level may be paid in cash or non-cash forms. The purpose of the article is to present selected benefits in the social assistance system and identify trends in changes occurring in the provision of social assistance benefits in 2012-2018. In the analysed period in Poland there was an increase in employment in the social assistance sector, with a simultaneous decrease in the employment of social workers. During 2012-2018, a negative trend was also observed, consisting in an increase in the number of recipients of benefits in the form of cash, with a decrease in the number of persons covered by non-cash support. In Poland the number of benefits in the social assistance system granted due to health dysfunction and disability has increased, while the number of benefits due to unemployment and poverty has decreased. The analyses carried out for the purposes of the article indicate that in Poland public policy in the area of social assistance consisting in the activation and strengthening of social assistance beneficiaries and the abandonment of redistribution of funds to those in need is only declarative.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Pomoc społeczna; Świadczenia socjalne; Bezrobocie

EN

Social assistance; Social benefits; Unemployment

• Czasopismo: Studia z Polityki Publicznej / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 1
• Strony: 27--49

Twórcy

autor

Piotr Frączek

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. J. Grodka w Sanoku

Bibliografia

• Adamczyk, M. D. (2017). Starzenie się społeczeństwa polskiego wyzwaniem dla zrównoważonego rozwoju. "Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie/Politechnika Śląska", 106: 105-113.
• Adamowicz, M., Borczyńska, I. (2016). Funkcjonowanie systemu pomocy społecznej w układzie lokalnym na przykładzie gminy Obryte. "Rozprawy Społeczne", 1 (10): 31-43.
• Auleytner, J. (red.) (1995). Polityka społeczna: stan i perspektywy. Warszawa: Wydawnictwo WSP TWP.
• Bednarz, M. (2008). Polityka społeczna jako zaspokajanie istotnych potrzeb społecznych. Bydgoszcz: Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej.
• Brenk, M., Chaczko, K., Pląsek, R. (2018). Organizacja pomocy społecznej w Polsce 1918-2018: podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Broda-Wysocki, P. (2010). Pomoc społeczna w Polsce - koncepcja i instrumenty. Ekspertyza przygotowana w ramach projektu EAPN Polska - profesjonalny dialog na rzecz Europy Socjalnej, http://www. eapn. org. pl/expert (dostęp: 26.09.2019).
• Bukalska, I. (2018). Współczesne rodziny wielodzietne-samoorganizacja dla realizacji potrzeb. "Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne/Academic Journal of Sociology", 18 (1), 51-56.
• Chaczko, K. (2016). Polska w soczewce. Ewolucja oraz modernizacja systemu opieki i pomocy społecznej w perspektywie instytucjonalnej. "Rocznik Administracji Publicznej", 2: 353-372.
• European Commission (2020), Country Report Poland 2020, SWD (2020) 520 final, Brussels, 26.2.2020, https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/2020-european_semester_country-report-poland_en.pdf (dostęp: 28.02.2020).
• Frączek, P. (2019). Kontrakty socjalne. W stronę aktywnej pomocy społecznej. Sanok: Wydawnictwo PWSZ im. J. Grodka w Sanoku.
• Frysztacki, K. (1999). Dylematy badawcze w pracy socjalnej, w: A. Niesporek, K. Wódz (red.), Praca socjalna w Polsce. Katowice: Wyd. Śląsk.
• Frysztacki, K. (2006). Refleksje nad historią pracy socjalnej, w: A. Małek, K. Slany, I. Szczepaniak-Wiecha (red.), Z zagadnień historii pracy socjalnej w Polsce i w świecie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego: 17-24.
• Frysztacki, K. (2019). Wokół pracy socjalnej. Od koncepcji i teorii do kontekstów empiryczno-aplikacyjnych. Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Gazeta Prawna (2013). Będą nowe świadczenia w pomocy społecznej. Rząd szykuje reformę, 9.09.2013, https://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/730648, beda-nowe-swiadczenia-w-pomocy-spolecznej.html (dostęp: 28.02.2020).
• Grewiński, M., Lizut, J. (2012). Pomoc społeczna jako realizator efektywnych usług socjalnych. Toruń: Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej.
• Grzywna, P., Lustig, J., Mitręga, M., Stępień-Lampa, N., Zasępa, B. (2017). Polityka społeczna. Rozważania o teorii i praktyce. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Guzikowska, M. (2011). Nowa interpretacja przepisów przez resort finansów zmniejsza dotacje na zasiłki stałe. Portal prawosocjalne.pl, 9.06.2011, http://www.prawosocjalne.pl/articles/show/a,1668, i,/nowa-interpretacja-przepisow-przez-resort-finansow-zmniejsza-dotacje-na-zasilki-stale (dostęp 19.10.2019).
• INFOR (2015). Projekt socjalny - nowe przepisy ustawy o pomocy społecznej, https://samorzad.infor.pl/wiadomosci/730704, Projekt-socjalny-nowe-przepisy-ustawy-o-pomocy-spolecznej.html (dostęp: 28.02.2020).
• Kowalski, R. (2019). Sejm zajął się Centrami Usług Społecznych. Przyspiesza i dąży do szybkiego uchwalenia ustawy, ngo.pl, 5.07.2019, https://publicystyka.ngo.pl/sejm-zajal-sie-centrami-uslug-spolecznych-przyspiesza-i-dazy-do-szybkiego-uchwalenia-ustawy (dostęp: 23.09.2019).
• Krzyszkowski, J. (2013). Pomoc społeczna wobec starzenia się społeczeństwa polskiego. "Przegląd Socjologiczny", 62 (2): 9-31.
• Księżopolski, M. (1985). Bezpieczeństwo społeczne i jego zagrożenia, w: A. Piekara, J. Supińska (red.), Polityka społeczna w okresie przemian. Warszawa: PWE: 18-34.
• Księżopolski, M., Magnuszewska-Otulak, G., Gierszewska, R. (1996). Zabezpieczenie społeczne, w: A. Rajkiewicz, J. Supińska, M. Księżopolski (red.), Polityka społeczna. Warszawa: PWE.
• Kubicka-Żach, K. (2019). Nie będzie boomu na centra usług społecznych, Prawo.pl, https://www.prawo.pl/samorzad/centra-uslug-spolecznych-cus-czyli-nowe-jednostki-organizacyjne, 470051.html (dostęp: 24.09.2019).
• Kulesza, E. (2013). Lokalna polityka społeczna. Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
• Kurzynowski, A. (2003). Polityka społeczna-podstawowe pojęcia i zakres, w: A. Kurzynowski (red.), Polityka społeczna. Warszawa: SGH.
• Łojko, M. (2014). Pomoc społeczna wczoraj i dziś. Nowe wyzwania - stare problemy. "Studia Ekonomiczne", 179: 206-214.
• Maciejko, W. (2008). Instytucje pomocy społecznej. Warszawa: LexisNexis Polska.
• Maczyński, P. (2018). Centra Usług Społecznych to eksperyment na potrzebujących, Prawo.pl, https://www.prawo.pl/samorzad/centra-uslug-spolecznych-powstana-w-miejsce-lub-obok-ops,339979.html (dostęp 23.09.2019).
• Maj, E. (2015). Istota systemu zabezpieczenia społecznego w Polsce. "Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Finansów i Prawa w Bielsku-Białej", 1: 100-139.
• Mikołajczyk, M. (2017). Skuteczne narzędzie czy utrapienie? Pracownicy z warszawskich ośrodków pomocy społecznej o zaletach i wadach kontraktu socjalnego. "Człowiek-Niepełnosprawność-Społeczeństwo", 1: 97-114.
• Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej - MRPiPS, Statystyki pomocy społecznej- Sprawozdania MRPiPS-03 za okres 2012-2018, https://www.gov.pl/web/rodzina/statystyki-pomocy-spolecznej (dostęp: 24.09.2019).
• Miruć, A. (2011). Wielodzietność-dysfunkcja pomocy społecznej (wybrane zagadnienia). Administracja: Teoria, Dydaktyka, Praktyka, 1 (22): 21-35.
• Najwyższa Izba Kontroli - NIK (2019). Organizacja i warunki pracy pracowników socjalnych w gminach. Informacja o wynikach kontroli KPS.430.005.2018, Nr ewid. 65/2019/P/18/040/KPS.
• Nitecki, S. (2008). Prawo pomocy społecznej w polskim systemie prawnym, Warszawa: Wolters Kluwer Polska Sp. z o. o.
• Orczyk, J. (2008). Polityka społeczna: uwarunkowania i cele. Poznań: AE.
• Orłowska-Bednarz, M., Bednarz, M. (2012). Zabezpieczenie społeczne jako forma ochrony warunków życia. "Studia z Zakresu Nauk Prawnoustrojowych. Miscellanea", 2: 55-76.
• Piotrowski, J. (1966). Zabezpieczenie społeczne. Problematyka i metody. Warszawa: KiW.
• Pląsek, R. (2014). Przemiany polskiego systemu opieki społecznej w latach 1945-1989. "Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja", 24: 95-108.
• PPR Pierwszy Portal Rolniczy (2016). Gminy dopłacą do zasiłków stałych. Nowa interpretacja zaskoczyła samorządy, 5.01.2016, https://www.ppr.pl/wiadomosci/aktualnosci/gminy-doplaca-do-zasilkow-stalych-nowa-interpretacja-zaskoczyla-samorzady-163562 (dostęp: 19.10.2019).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 lipca 2018 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz.U. 2018, poz. 1358).
• Rymsza, M. (2007). Rola służb społecznych w upowszechnianiu aktywnej polityki społecznej, w: M. Grewiński, J. Tyrowicz (red.), Aktywizacja, partnerstwo, partycypacja - o odpowiedzialnej polityce społecznej. Warszawa: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej.
• Rymsza, M. (2013). Aktywizacja w polityce społecznej. W stronę rekonstrukcji europejskich welfare states? Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Rymsza, M. (2016). Jaka profesjonalizacja pracy socjalnej w Polsce i jaki rozwój służb społecznych? "Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje", 35 (4): 25-42.
• Rymsza, M. (2019). Polska tradycja społeczno-socjalna, w: K. Frysztacki (red.), Praca socjalna, 30 wykładów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Sejm RP, Druk sejmowy nr 3040 - Przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych z dn. 16.11.2018 r., https://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/druk.xsp?nr=3040 (dostęp 19.10.2019).
• Sierpowska, I. (2012). Pomoc społeczna jako administracja świadcząca: studium administracyjno-prawne, Warszawa: Wolters Kluwer.
• Surdacki, M. (2018). Opieka społeczna w Polsce do końca XVIII wieku, Polska Myśl Pedagogiczna, 4 (4).
• Szarfenberg, R. (2009). Definicje, zakres i konteksty polityki społecznej, w: G. Firlit, M. Szylko-Skoczny (red.), Polityka społeczna. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN, Warszawa.
• Szarfenberg, R. (2015). Rozdzielenie postępowań administracyjnych od pracy socjalnej - przegląd zagadnień, http://rszarf.ips.uw.edu.pl/pdf/rozdzielenieRSz.pdf (dostęp 30.09.2019).
• Szymańczak, J. (2012). Starzenie się polskiego społeczeństwa - wybrane aspekty demograficzne. "Studia BAS", 2: 9-28.
• Szyszka, M. (2015), Wielodzietność w Polsce - społeczne postrzeganie i pomoc państwa, w: I. Taranowicz, S. Grotowska (red.), Rodzina wobec wyzwań współczesności. Wybrane problemy. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum: 177-192.
• Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2018, poz.1508 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz.U. 2019, poz. 1818).
• Ustawa z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz.U. 1990, nr 87, poz. 506 z późn. zm.).
• Uścińska, G. (2005). Świadczenia z zabezpieczenia społecznego w regulacjach międzynarodowych i polskich: Studium porównawcze. Warszawa: IPiSS.
• Wilk, J. (2016). Pedagogika rodziny. Seria pedagogika rodziny w teorii i praktyce - t. 2. Lublin: Wydawnictwo Episteme.

Identyfikatory

DOI

10.33119/KSzPP/2020.1.2