Mnożnik kreacji pieniądza - pojęcie, ograniczenia i krytyka

• Autorzy: Michał Kresak

Warianty tytułu

Money Multiplier - the Concept, Limitations and Criticism

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Banki centralne prowadzą politykę monetarną poprzez oddziaływanie na podaż pieniądza, której znaczna część we współczesnych rozwiniętych gospodarkach dokonuje się w ramach kreacji depozytów przez banki komercyjne w procesie udzielania kredytów. Ważnym pojęciem dla tego oddziaływania jest mnożnik kreacji pieniądza, ukazujący zależność pomiędzy bazą monetarną a szerszymi agregatami pieniężnymi, w tym M1. Według standardowego podejścia bank centralny, dzięki mnożnikowi kreacji pieniądza, może kontrolować podaż pieniądza w gospodarce, dokonując tylko relatywnie niewielkich zmian w wielkości bazy monetarnej. Dlatego termin ten jest istotny dla polityki pieniężnej. W obliczu akumulacji rezerw nadwyżkowych w systemie bankowym USA w latach 2009-2018 wartość mnożnika kreacji pieniądza spadła, co każe przyjrzeć się krytycznie temu pojęciu i teorii za nim stojącej. Bodźcem do zajęcia się tematem jest również literatura prezentująca podejście odmienne od mnożnikowego, między innymi analizy Banku Anglii (McLeay, Radia, Thomas, 2014). Artykuł powstał na podstawie studiów literaturowych oraz danych opublikowanych przez Federal Reserve Bank of St. Louis. (fragment tekstu)

EN

The article presents the money creation process in the modern economy, including the role of the central bank and commercial banks in this process. The concept of money multiplier is described and set in the context of Fed's monetary policy since 1970s. Special attention is paid to the decrease of the M1 multiplier below the value of one, which accompanied the quantitative easing after the crisis arousal in 2008. Then, the main constraints are mentioned of commercial banks in the process of money creation impeding the full utilization of the multiplier potential: bank profitability and competitiveness, risk of bank runs, demand for currency, limitations concerning credit collaterals and those resulting from monetary policy, prudential regulations, and the behaviors of bank clients. The paper also reports on arguments critical toward the multiplier approach and suggests to perceive the money supply in the modern economy as an endogenously determined phenomenon: first, commercial banks grant as many credits thus creating money as they can owing to the market situation; then, they turn to the central bank to provide reserves. The latter provides reserves monetary base as the lender of last resort, aiming to control the interest rate, and not money quantity itself. The conclusions are significant for monetary policy and economic education, as the endogenous approach to money supply can explain why the quantitative easing, contrary to some concerns, did not automatically translate into a considerable increase of credit expansion and price inflation. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Mnożnik fiskalny; Kreowanie pieniądza; Podaż pieniądza

EN

Fiscal multiplier; Create money; Money supply

• Czasopismo: Ekonomia - Wroclaw Economic Review
• Rocznik: 2019
• Numer: tom 25, nr 1
• Strony: 35--54

Twórcy

autor

Michał Kresak

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• Asness, C., Boskin, M. J., Bove, R. X. et al. (15.11.2010). Open Letter to Ben Bernanke. Data dostępu: 1.12.2018, https://www.hoover.org/research/open-letter-ben-bernanke.
• Bernanke, B. (25.01.2012). FOMC: Press Conference on January 25, 2012. Data dostępu: 1.12.2018, https://www.federalreserve.gov/monetarypolicy/fomcpresconf20120125.htm.
• Federal Reserve Bank of St. Louis. Data dostępu: 22.12.2018, https://www.stlouisfed.org/financial-crisis/data/m2-monetary-aggregate.
• Friedman, M. (15.04.1988). The Fed Has No Clothes. The Wall Street Journal.
• Hall, R. E., Taylor, J. B. (1999). Makroekonomia. Teoria, funkcjonowanie ipolityka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
• Jabłecki, J. (2010). "Show me the money" - or how the institutional aspects of monetary policy implementation render money supply endogenous. Bank i kredyt,41(3), 35-82.
• Mankiw, N. G., Taylor, M. P. (2016). Makroekonomia. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Mastalski, R., Fojcik-Mastalska, E. (red.). (2013). Prawo finansowe. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• McLeay, M., Radia, A., Thomas, R. (2014a). Money creation in the modern economy, Bank of England Quarterly Bulletin, 14-27.
• McLeay, M., Radia, A., Thomas, R. (2014b). Money in the modern economy: an introduction, Bank of England Quarterly Bulletin, Q1, 4-13.
• Mishkin, F. S. (2001). From Monetary Targeting to Inflation Targeting: Lessons from Industrialized Countries. The World Bank. Financial Sector Strategy and Policy Department.
• Moore, B. J. (1979). The endogenous money stock. Journal of Post Keynesian Economics,2(1), 49-70.
• Phillips, Ch. A. (1920). Bank Credit. Astudy of the Principles and Factors Underlying Advances Made by Banks to Borrowers. New York: The McMillan Company.
• Selgin, G. (2018). Floored! How aMisguided Fed Experiment Deepened and Prolonged the Great Recession. Center for Monetary and Financial Alternatives, The Cato Institute.
• Sieroń, A. (2017). Efekt Cantillona, czyli dlaczego pieniądz ma znaczenie? Warszawa: CeDeWu.
• Sławiński, A., Tymoczko, D. (2013). Polityka makroostrożnościowa jako instrument ograniczania wykorzystywania przez banki krótkoterminowego finansowania hurtowego, 541-565.
• Sowell, T. (2017), Ekonomia dla każdego. Warszawa: Fijorr Publishing.
• Story, L. (13.07.2008). IndyMac one of the largest bank failures in U.S. history. The New York Times.Data dostępu: 1.12.2018, https://www.nytimes.com/2008/07/13/business/worldbusiness/13iht--indy.4.14456887.html.
• Walter, J. R. (2005). Depression-era bank failures: The great contagion or the great shakeout? Federal Reserve Bank of Richmond Economic Quarterly, 91(1), 39-54.

Identyfikatory

DOI

10.19195/2084-4093.25.1.3