Poznańskie felietony XIX wieku jako znaczące źródło do badań nad dziejami miasta i dla związanej z nim turystyki kulturowej. (na przykładzie "Listów Wojtusia z Zawad" Marcelego Mottego)

• Autorzy: Izabela Wyszowska

Warianty tytułu

Poznań Feuilletons of the 20th Century as a Significant Source for the Research of the City History and the Cultural Tourism Connected with it (with the "Letters of Wojtuś form Zawady" by Marceli Motty as an Example)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest zaprezentowanie gatunku publicystycznego jakim jest felieton, rozwijający się od czasów Oświecenia, jako cennego źródła wiedzy, przydatnego w badaniach historycznych i w turystyce kulturowej zarówno dla organizatorów turystyki kulturowej jak i samych turystów. Zagadnienie omówione zostało na przykładzie cyklu znakomitych XIX-wiecznych felietonów Marcelego Mottego znanych jako "Listy Wojtusia z Zawad" będących skarbnicą informacji o Poznaniu i jego mieszkańcach w XIX stuleciu. Marceli Motty (1818-1898) nauczyciel, felietonista, pamiętnikarz (autor "Przechadzek po mieście"), tłumacz zwany "Królem felietonu poznańskiego" w swoich felietonach przedstawił wizerunek stolicy Wielkopolski lat 60-tych XIX stulecia. Barwny język wypowiedzi i niezwykła aktualność felietonów powoduje, że mogą one stanowić ciekawe uzupełnienie narracji przewodnickiej przeznaczonej dla dociekliwych turystów kulturowych, których nie satysfakcjonuje korzystanie jedynie z literatury ogólnej i "przewodnikowej". "Listy Wojtusia z Zawad" jak również felietony innych autorów tego czasu, mogą wzbogacić ofertę poznańskiej turystyki, biograficznej, literackiej, muzealnej, miejskiej, edukacyjnej, bowiem stanowią znakomity materiał, który może być przydatny przy projektowaniu tras turystycznokulturowych na terenie miasta, uwzględniających szeroko rozumianą tematykę kulturalną (sztuki plastyczne, literatura, teatr, muzyka), biograficzno-literacką (postacie wybitnych Wielkopolan, także i słynnych twórców kultury), społeczno-obyczajową (życie codzienne mieszkańców miasta w dobie zaborów, moda, bon ton, specyfika języka, działalność towarzystw i organizacji, edukacja) itd. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the article is to present journalist genre called the feuilleton, developing since the Enlightenment period, as a precious source of knowledge which is useful in historical research and in cultural tourism for both cultural tourism organizers and tourists themselves. The subject was described with the use of excellent 19th century series of feuilletons by Marceli Motty called the "Letters of Wojtuś from Zawady", which are a treasury of information about Poznań and its inhabitants in the 19th century. Marceli Motty draws the picture of the Greater Poland's capital in the 1860s. Rich language and unusual timeliness of the feuilleton makes them an interesting completion of the guiding commentary meant for inquisitive cultural tourists who are not satisfied only with general or guiding publications. The "Letters of Wojtuś from Zawady", as well as feuilletons of other authors from that period, can enrich Poznań's biographical, literary, museum, urban, educational offer, as they constitute an excellent material for designing new tourist-cultural routes around the city of Poznań. The routes can consider a widely-understood cultural theme (visual arts, literature, theater, music), biographical-literary (outstanding citizens of Greater Poland as well as famous culture creators), socio-traditional (everyday lives of the city inhabitants in the period of annexation, fashion, bon ton, language uniqueness, the activity of societies and organizations, education), etc. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Turystyka kulturowa; Literatura; Historia

EN

Cultural tourism; Literature; History

• Czasopismo: Turystyka Kulturowa
• Rocznik: 2010
• Numer: nr 7
• Strony: 12--30

Twórcy

autor

Izabela Wyszowska

Bibliografia

• 1. Bobrowska B. 1999, Bolesław Prus - mistrz pozytywistycznej kroniki, Białystok
• 2. Danysz A., 1898, Ś. p. Marceli Motty, "Dziennik poznański" nr 208-240 (odbitka w całości)
• 3. Data J., 1974, Z dziejów felietonistyki wielkopolskiej, [w]: Wokół zagadnień publicystyki literackiej, red. J. Data, Gdańsk
• 4. Data J., 1975, Tendencje pozytywistyczne w czasopiśmiennictwie wielkopolskim w latach-1870, Warszawa-Poznań
• 5. Data J., 1996, Kraszewski i Wielkopolska, [w]: Kraszewski - pisarz współczesny, red. E. Ihnatowicz, Warszawa
• 6. Eckstein E., 1875, Kilka ustępów z historii felietonu, "Tygodnik Ilustrowany" nr 404
• 7. Felietoniści, 1871, "Przegląd Tygodniowy" nr 40
• 8. Golenia T., 1976, Felietoniści poznańscy 2 poł. XIX wieku, Poznań (maszynopis)
• 9. Grot Z., 1950, Dzieje sceny polskiej w Poznaniu 1782-1869, Poznań
• 10. Gumkowski M., 2002, Felieton, [w]: Słownik literatury polskiej XIX wieku, pod red J. Bachórza, A. Kowalczykowej, Warszawa
• 11. Jankowski Cz., 1965, Felietonista, [w]: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku. Literatura polska w okresie realizmu i naturalizmu, t. I, Warszawa
• 12. Konieczny J., 1992, Wielkopolskie listy do Józefa Ignacego Kraszewskiego. Rekonesans, w: Pochylmy się nad Józefem Ignacym Kraszewskim, red. M. Łojek, Bydgoszcz
• 13. Książka Jubileuszowa Dziennika Poznańskiego 1859-1909, Poznań 1909
• 14. Kurier Poznański 1929, nr 257, 265, 269, 271, 273
• 15. Listy Wojtusia z Zawad, 1983, oprac. z. Grota i T. Nożyńkiego, Warszawa
• 16. Listy z Poznania. Wybór felietonów z drugiej połowy XIX wieku, 1988, oprac. J. Data, Poznań
• 17. Mikos von Rohrscheidt A., 2008, Turystyka kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy, Gniezno
• 18. Nizio K.,1993,Wstęp[w]: Józef Łoś, Na paryskim i poznańskim bruku. Z pamiętnika powstańca, tułacza i guwernera 1840-1882, Kórnik
• 19. Paluszkiewicz M., 1955, Przyczynki do słownictwa wielkopolskiego, "Język Polski", R.XXXV
• 20. Piotrowska M., 2000, Poznańska wiosna lubowników sceny, KMP nr 3
• 21. Prus B., 1956, Kroniki, t. I, cz. I, oprac. Z. Szweykowski, Warszawa
• 22. Trzeciakowski L., 2002, Marceli Motty wyrusza na wojnę przeciwko modnisiom poznańskim i co z tego wynikło, KMP nr 4
• 23. Wyszowska I., 2006, Kontakty Marcelego i Władysława Mottych z Józefem Ignacym Kraszewskim w świetle zachowanej korespondencji, [w]: Europejskość i rodzimość. Horyzonty twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego, pod red. W. Ratajczaka i T. Sobieraja, Poznań
• 24. Wyszowska I., 2008, Marceli Motty (1818-1898), poznański nauczyciel, felietonista i pamiętnikarz, Poznań
• 25. Wyszowska I., 2008, Turystyka biograficzna - istota, znaczenie, perspektywy, "Turystyka Kulturowa", nr 1