Kulturowe czynniki rozwoju praw własności w Polsce i na Ukrainie - krytyka teorii Hartwella i próba ujęcia historycznego

• Autorzy: Michał Pawłowski

Warianty tytułu

Cultural Determinants of Property Rights' Development in Poland and Ukraine - a Commentary on Hartwell's Theory and an Attempt to Propose a Historical Interpretation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Christopher Hartwell twierdzi, iż prawa własności nie rozwinęły się tak dobrze na Ukrainie jak w Polsce między innymi ze względu na ekonomiczne i polityczne podporządkowanie tych ziem w czasie istnienia Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Stosuje on w nieadekwatny sposób kategorie narodowościowe i nie docenia roli czynników kulturowych. Jego teza jest nie w pełni trafna głównie dlatego, że, jak wielu autorów wskazuje, w szlachta ruska oraz polska cieszyły się w Rzeczypospolitej taką samą pozycją. Problemy z prawami własności w tym tworze państwowym wynikały z ich silnego ograniczenia do jednego stanu, a nie grupy etnicznej. Co więcej, szlachta ruska była pod silnym wpływem polskiej kultury i bardzo szybko się polonizowała. Ta ekspansja polskiej kultury oraz długoterminowa porażka ruchu kozackiego, jego niezdolność do uzyskania równorzędnej szlachcie pozycji lub stworzenia własnej państwowości, są przyczyną niskiego poziomu praw własności na Ukrainie. Ukraiński ruch narodowościowy, pozbawiony zaplecza silnych elit narodowych, musiał adresować swą ofertę przede wszystkim do słabszych ekonomicznie i politycznie grup. W ten sposób dawne podziały stanowo-ekonomiczne przełożyły się na nierówności ekonomiczno-narodowościowe. Ukraińcy nie posiadali własnych elit, które mogłyby kształtować ich państwowości, przekazać dawne doświadczenia ustrojowe, czy wesprzeć ekonomicznie w konkurencji z innymi grupami narodowościowymi. Tak można wytłumaczyć źródła współczesnych niepowodzeń ukraińskiej transformacji, mimo wieloletniej egzystencji przodków Polaków i Ukraińców w tych samych (bądź wielokrotnie podobnych) warunkach. (abstrakt oryginalny)

EN

Christopher Hartwell states that property rights in Ukraine have not developed as good as in Poland among others due to its economic and political dependence during the time of Polish-Lithuanian Commonwealth. He uses in inadequate way a concept of a nation and does not appreciate the role of cultural factors. His thesis inaccurate mostly because of the fact (shown by many authors) that Ukrainian and Polish nobility had the same position in the Commonwealth. Problems with property rights were a result of strong constraints to a one estate, not an ethnic group. Moreover, Ukrainian nobility was under a big influence of Polish culture and very quickly acquired Polish customs and language. This expansion of Polish culture and a longterm failure of the Cossacks movement, its inability to achieve equivalent position with the nobles or create own state, are reasons for low property rights' level in Ukraine. Ukrainian national movement, deprived of strong national elites, had to target its offer mostly to economically and politically weaker estates. That is the way how oldtime social divisions influenced national-economic inequalities. Ukrainians did not have own elites that could shape their statehood, pass down state experiences or support economically in a competition with other nationalities. It explains Ukraine's transformation's failures, despite perennial coexistence of ancestors of Poles and Ukrainian, often in the same conditions. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rozwój gospodarczy; Tożsamość; Elita

EN

Economic development; Identity; Elite

• Czasopismo: Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 11/1
• Strony: 153--165

Twórcy

autor

Michał Pawłowski

• Kolegium Międzyobszarowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych i Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego

Bibliografia

• Acemoglu D, Robinson J. 2008. The Role of Institutions in Growth and De-velopment. Working Paper No. 10 Commission on Growth and Develop-ment World Bank. Online, dostęp 25.03.2017 r. http://siteresources.worldbank.org/EXTPREMNET/Resources/489960-1338997241035/Growth_Commission_Working_Paper_10_Role_Institutions_Growth_Development.pdf
• Fiut Aleksander 2003. Polonizacja? Kolonizacja? Online, dostęp 25.03.2017 http://rcin.org.pl/Content/54379/WA248_70341_P-I-2524_fiut-polonizacja.pdf
• Grodziski Stanisław 2007. Studia galicyjskie. Rozprawy i przyczynki do historii ustroju Galicji. Księgarnia akademicka. Kraków.
• Hartwell Christoher A. 2016. Determinants of property rights in Poland and Ukraine: the polity or politicians? Journal of Institutional Economics. Online, dostęp 25.03.2017 r. https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-institutional-economics/ article/determinants-of-property-rights-in-poland-and-ukraine-the-polity-or-politicians/49DAEF445572AFADA65BDD701739D679
• Hroch Miroslav 2003. Małe narody Europy. Perspektywa historyczna. Tłum. Pańko G. Zakład narodowy im. Ossolińskich. Wrocław-Warszawa-Kraków.
• Kizwalter Tomasz 1999. O nowoczesności narodu: przypadek polski. Sem-per. Warszawa.
• Landes David S. 1999. The Wealth and Poverty of Nations: Why Some Are Rich and Some are So Poor. WW Norton & Company. New York. Online, dostęp 25.03.2017 r. https://tsu.ge/data/file_db/faculty_humanities/Landes - The Wealth and the Poverty of Nations.pdf
• Łysiak-Rudnycki Iwan 2012. Między historią a polityką. Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Wrocław.
• Magocsi Paul R. 2010. A History of Ukraine: The Land and Its Peoples. University of Toronto Press. Toronto. Online, dostęp 25.03.2017 r. https://books.google.pl/books?id=TA1zVKTTsXUC&printsec=frontcover&hl=pl