Modelowanie społeczno-ekonomicznych czynników umieralności niemowląt w Polsce

• Autorzy: Agnieszka Orwat-Acedańska
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niemowlę to dziecko, które nie ukończyło 1. roku życia. Według definicji medycznej [Kubicka, 2010] dziecko od urodzenia do ukończenia 4 tygodni (27 dni) określane jest mianem noworodka. Umieralność niemowląt stanowi nie tylko wskaźnik stanu zdrowia populacji, ale także obrazuje stopień, w jakim społeczeństwa są w stanie zmniejszyć ryzyko utraty życia. Jej poziom świadczy bowiem o rozwoju cywilizacyjnym, stanie gospodarki, jakości życia, poziomie nauki i jakości usług medycznych [Reidpath, Allotey, 2003]. Zagadnienie umieralności niemowląt ma charakter interdyscyplinarny; stało się więc przedmiotem badań nie tylko lekarzy, ale także demografów, socjologów oraz ekonomistów. W krajach rozwiniętych, w efekcie rozwoju cywilizacyjnego ostatnich dziesięcioleci, obserwuje się tendencję spadkową umieralności niemowląt. Obecnie ryzyko zgonu dziecka w pierwszym roku życia jest niewielkie w stosunku do poprzednich lat. Tendencja spadkowa umieralności niemowląt występuje również w Polsce, jednak przy porównaniu poziomu umieralności niemowląt w Polsce do sytuacji panującej w innych krajach Europy, zagadnienie to przedstawia się już niekorzystnie. Według danych Eurostatu z 2018 roku wskaźnik umieralności niemowląt w Polsce wynosił 3,8, plasując nasz kraj na 24. miejscu wśród 28 krajów UE . W 2018 roku krajami UE o wyższym niż Polska wskaźniku umieralności dzieci do 1. roku życia były jedynie: Łotwa, Słowacja, Bułgaria i Malta. Pomimo iż w ostatnich 25 latach w Polsce umieralność niemowląt znacznie zmalała, to jednak istniejące dysproporcje tego zjawiska między Polską a krajami UE-28 sprawiają, że pozostaje ono zagadnieniem wymagającym wnikliwych badań i analiz. Znajomość kompleksowych determinant umieralności niemowląt w Polsce jest konieczna do opracowania skutecznych strategii działań zmierzających do obniżenia poziomu tego zjawiska. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Umieralność niemowląt; Przyczyny umieralności; Statystyka umieralności niemowląt; Analiza empiryczna

EN

Infant mortality; Causes of mortality; Infant mortality statistics; Empirical analysis

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2020
• Tom: Wizualizacja danych i analiza ryzyka
• Strony: 74--89

Twórcy

autor

Agnieszka Orwat-Acedańska

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Anselin L. (1988), Spatial Econometrics: Methods and Models, Springer, Dordrecht.
• Bourgeois-Pichat J. (1951), La mesure de la mortalité infantile. I. Principes et méthodes, "Population" (French Edition), 6 année, n° 2, s. 233-248.
• Dańska-Borsiak B. (2011), Dynamiczne modele panelowe w badaniach ekonomicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Finch B.K. (2003), Early Origins of the Gradient: The Relationship Between Socioeconomic Status and Infant Mortality in the United States, "Demography", Vol. 40, s. 675-699.
• Gray R., McCornick M. (2009), Socioeconomic Inequalities in Survival in Neonates, "British Medical Journal", Vol. 339, No. 7733, s. 1265-1266.
• Kawachi I., Subramanian S.V., Almeida-Filho N. (2002), A Glossary for Health Inequalities, "Journal of Epidemiology and Community Health", Vol. 56(9), s. 647-652.
• Kondrat W. (1981), Biodemograficzne determinanty umieralności niemowląt, "Wiadomości Statystyczne", nr 3.
• Kubicka K. (2010), Pediatria, PZWL, Warszawa.
• Marmot M. (2013), Review of Social Determinants and the Health Divide in the WHO European Region: Final Report, WHO, Copenhagen, https://www.who.int/hia/about/glos/en/index1.html (dostęp: 1.05.2019).
• Oakley L., Maconochie N., Doyle P., Dattani N., Moser K. (2009), Multivariate Analysis of Infant Death in England and Wales in 2005-06, with Focuson Socioeconomic Status and Deprivation, "Health Statistics Quarterly", Vol. 42, s. 22-39.
• Okólski M. (1990), Mechanizm przejścia demograficznego [w:] M. Okólski (red.), Teoria przejścia demograficznego, PWE, Warszawa.
• Piotrowski K., Respondek-Liberska M. (2003), Udział wad rozwojowych w strukturze zgonów noworodków i niemowląt na terenie Pomorza Środkowego w latach 1983-1997, "Ginekologia Praktyczna", t. 11, nr 5, s. 6-10.
• Reidpath D.D., Allotey P. (2003), Infant Mortality Rate as an Indicator of Population Health, "Journal of Epidemiology and Community Health", Vol. 57(5), s. 344-346.
• Szamotulska K., Mierzejewska E. (2017), Infant and Neonatal Deaths in Poland in 1995-2015, "Public Health", Vol. XXI, No. 2, s. 104-110.
• Szczyt M. (2012), Przestrzenne zróżnicowanie umieralności niemowląt w Polsce w latach 1997-2004 [w:] J. Jakubowski, J. Wątroba (red.), Zastosowania metod statystycznych w badaniach naukowych IV, StatSoft Polska, Kraków, s. 343-350.
• Tritt A. (1982), Środowiskowe uwarunkowania umieralności niemowląt w Polsce [w:] Ogólnopolska konferencja demograficzna: Współczesna rodzina polska: przeobrażenia, uwarunkowania i kierunki rozwoju, Poznań, 27-29.09.1982, Sesja 3: Medyczne warunki ochrony poczęcia, macierzyństwa i rozwoju rodziny, Akademia Ekonomiczna, Poznań, s. 153-179.
• Troszyński M. (2010), Umieralność okołoporodowa płodów i noworodków w latach 1999-2008 w Polsce, "Medycyna Wieku Rozwojowego", t. XIV, nr 2, s. 129-137.
• (www 1) https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tps00027/default/table?lang=en (dostęp: 1.05.2019).
• (www 2) http://www.who.int/hia/about/glos/en/index1.html (dostęp: 1.10.2019).
• (www 3) https://stat.gov.pl/ (dostęp: 1.05.2019).