Ks. Piotr Wawrzyniak (1849-1910) - patron akumulacji polskiego kapitału w zaborze pruskim

• Autorzy: Mateusz Rolski
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ks. Piotr Wawrzyniak w latach 1891-1910 był patronem Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych (dalej: Związek Spółek), a zatem organizacji zrzeszającej polskie spółdzielnie z terenu historycznej Wielkopolski i Prus Zachodnich (głównie spółdzielnie kredytowe). Banki ludowe, będące członkami Związku Spółek, jak również akcjonariuszami banku zrzeszającego - Banku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych (dalej: Bank Związku Spółek), tworzyły łącznie tzw. wielkopolski system spółdzielczy [Ochociński, 1984; Rolski, 2018, 2019]. Ks. Piotr Wawrzyniak rozpoczął działalność kapłańską i społeczną od 1872 r., kiedy to został wikariuszem i mansjonarzem w parafii w Śremie. Czynnie angażował się w działalność Towarzystwa Przemysłowego, którego prezesem został w roku następnym. Przy pomocy ówczesnego patrona Związku Spółek - ks. A. Szamarzewskiego - w 1873 r. zaktywizował Bank Ludowy w Śremie. Literatura wskazuje, że był to pierwszy kontakt obu spółdzielców, których współpraca wydatnie przyczyniła się do rozwoju gospodarczego Polaków w Wielkim Księstwie Poznańskim [Rezler, 1985, s. 11]. Początkowo ks. P. Wawrzyniak pełnił funkcję kasjera, w latach 1876-1896 pozostawał dyrektorem zarządu, a następnie aż do śmierci prezesem rady nadzorczej. Zauważone zasługi ks. Wawrzyniaka związane z dynamicznym rozwojem banku były przyczyną jego awansu w 1883 r. do patronatu Związku Spółek, gdzie w 1887 r. otrzymał stanowisko wicepatrona. Na sejmiku w Chełmnie w 1885 r. ks. Wawrzyniak przedstawił propozycję powstania Banku Związku Spółek. Na sejmiku w Środzie w 1891 r. wybrano go na stanowisko patrona, jako następcę zmarłego ks. Szamarzewskiego. W literaturze przedmiotu panuje powszechna opinia, że ks. Wawrzyniak w znacznym stopniu przyczynił się do rozwoju sieci polskich spółdzielni kredytowych w zaborze pruskim. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Spółdzielczość kredytowa; Organizacje spółdzielcze; Banki spółdzielcze; Akumulacja kapitału

EN

Credit cooperative movement; Cooperative organisations; Cooperative banks; Capital formation

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2020
• Tom: Problem bogactwa i ubóstwa w teoriach społeczno-ekonomicznych
• Strony: 57--65

Twórcy

autor

Mateusz Rolski

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Adamski S. (1918), Zasady pracy spółkowej w świetle uchwał i doświadczeń Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych na W. X. Poznańskie i Prusy Zachodnie. Część I. Materyały, Nakładem i czcionkami Drukarni i Księgarni św. Wojciecha, Poznań.
• Berkan W. (ok. 1932), Ks. Patron Wawrzyniak w moich wspomnieniach, Nakład Księgarni Św. Wojciecha, Poznań-Warszawa-Wilno-Lublin.
• Łuczak Cz. (2000), Ks. Piotr Wawrzyniak (1849-1910), Wydawnictwo PSO, Poznań.
• Ochociński S. (1984), Podstawy i zasady spółdzielczości kredytowej w Polsce Ludowej (W świetle doświadczeń "wielkopolskiego systemu spółdzielczego"), "Zeszyty Naukowe - Seria II", z. 80, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań.
• Rezler M. (1985), Piotr Wawrzyniak (1849-1910), Krajowa Agencja Wydawnicza, Poznań.
• Rolski M. (2018), Ewolucja idei spółdzielczości w sektorze banków spółdzielczych w Polsce, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", nr 509.
• Rolski M. (2019), Bankowość spółdzielcza w Polsce - między ideą, państwem a rynkiem, "Studia Ekonomiczne - Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach", nr 378.
• Stefczyk F. (1925), Początki i ogólne warunki rozwoju spółdzielczości w Polsce, Wydawnictwo Spółdzielczego Instytutu Naukowego w Krakowie, Kraków.
• Wawrzyniak P. (1910), Wskazówki dla członków rady nadzorczej w spółkach, Nakładem Patronatu Związku Spółek, Poznań.
• Zimmermann K. (1911), Ks. Patron Wawrzyniak, Druk W.L. Anczyca i Spółki, Kraków.