Gospodarka informacji i wiedzy

• Autorzy: Rafał Żelazny
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Gospodarki oraz społeczeństwa wykorzystujące informację i wiedzę w procesie rozwoju w większym stopniu niż kiedykolwiek wcześniej zyskały miano gospodarek opartych na wiedzy, gospodarek informacyjnych, społeczeństw informacyjnych lub społeczeństw wiedzy. Istnieje wyraźna luka na gruncie nauk ekonomicznych w badaniach nad tymi koncepcjami, szczególnie w zakresie zachodzących między nimi sprzężeń zwrotnych i próby wyznaczenia potencjalnej linii demarkacyjnej. Jednocześnie można zidentyfikować bogatą literaturę przedmiotu poświęconą wybranej przez autora koncepcji, która staje się niejako naturalnie wyznacznikiem głównej osi rozważań, co może ograniczać perspektywę poznania naukowego zachodzących równolegle zjawisk. Jednym z przykładów takiej wielości formułowanych propozycji jest pomiar stopnia rozwoju gospodarek i społeczeństw, w których informacja i/lub wiedza okazały się podstawowym czynnikiem rozwojowym. Z wielu powodów obszar ten stał się przedmiotem zainteresowania i badań prowadzonych przez przedstawicieli różnych środowisk - naukowców, publicystów, dziennikarzy, przedsiębiorców czy osoby fizyczne pasjonujące się tą problematyką. Powstały dziesiątki inicjatyw, z których część - po zaprezentowaniu metodologii oraz uzyskaniu akceptacji przez instytucje międzynarodowe i grupy ekspertów - zaczęła pełnić funkcję swoistego standardu pomiarowego. W rezultacie opracowano wiele modeli i rankingów klasyfikujących kraje pod względem wykorzystania informacji i/lub wiedzy w procesie gospodarowania. Pozycje osiągane przez poszczególne kraje w powyższych rankingach stały się podstawą do dyskusji na dwóch płaszczyznach. Po pierwsze analizowano założenia metodyczne w doborze zmiennych, sposób konstrukcji indeksów złożonych oraz dokonywano weryfikacji statystyczno-ekonometrycznej zastosowanych metod. Po drugie badano potencjalne związki między oceną kraju uzyskaną w klasyfikacji gospodarek opartych na wiedzy i społeczeństw informacyjnych a wynikami gospodarczymi mierzonymi za pomocą ogólnodostępnych wskaźników. Zaprezentowane powyżej w sposób syntetyczny zagadnienia rosnącej roli informacji i wiedzy w funkcjonowaniu systemu społecznego, ze szczególnym uwzględnieniem subsystemu gospodarczego, stanowiły podstawę do sformułowania głównego celu pracy, którym jest zidentyfikowanie istoty i pomiar koncepcji społeczeństwa informacyjnego, gospodarki wiedzy i społeczeństwa wiedzy oraz ocena ich oddziaływania na rozwój gospodarczy. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Społeczeństwo informacyjne; Ekonomika informacji; Gospodarka informacyjna; Zarządzanie wiedzą; Gospodarka oparta na wiedzy (GOW); Społeczeństwo oparte na wiedzy

EN

Information society; Economics of information; Information economy; Knowledge management; Knowledge-based economy; Knowledge-based society

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2020
• Strony: 223

Twórcy

autor

Rafał Żelazny

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Aghion P., Howitt P. (1992), A Model of Growth through Creative Destruction, "Econometrica", Vol. 60, No. 2, s. 323-351.
• Ahmad M., Hall S.G. (2017), Trust-based Social Capital, Economic Growth and Property Rights: Explaining the Relationship, "International Journal of Social Economics", Vol. 44, No. 1, s. 21-52.
• Akerlof G.A. (1970), The Market for 'Lemons': Quality Uncertainty and the Market Mechanism, "Quarterly Journal of Economics", Vol. 84, No. 3, s. 488-500.
• Alatas S., Cakir M. (2016), The Effect of Human Capital on Economic Growth: A Panel Data Analysis, "Journal of Administrative Sciences", Vol. 14, No. 27, s. 539-555.
• Ali M., Cantner U., Roy I. (2016), Knowledge Spillovers Through FDI and Trade: The Moderating Role of Quality-Adjusted Human Capital, "Journal of Evolutionary Economics", Vol. 26, No. 4, s. 837-868.
• Ali M., Egbetokun A., Memon H. (2018), Human Capital, Social Capabilities and Economic Growth, "Economies", Vol. 6, No. 2, s. 1-18.
• Amann E., Virmani S. (2014), Foreign Direct Investment and Reverse Technology Spillovers: The Effect on Total Factor Productivity, "OECD Journal: Economic Studies", Vol. 1, s. 129-153.
• Andersson A.E., Beckmann M.J. (2009), Economics of Knowledge. Theory, Models and Measurements, Edward Elgar, Cheltenham-Northampton.
• APEC (2000), Towards Knowledge-based Economies in APEC, November.
• Arrow K. (1993), The Interaction of Corporate Market Allocation Processes and Entrepreneurial Activity [w:] R.H. Day, G. Eliasson, C. Wihlborg (eds.), The Markets for Innovation, Ownership and Control, North-Holland, Amsterdam, New York.
• Atkinson R.D., Court R.H. (1998), The New Economy Index: Understanding America's Economic Transformation, Progressive Policy Institute, November.
• Aydalot Ph. (1986), L'aptitude des milieux locaux à promouvoir l'innovation [w:] J. Federwisch, H.G. Zoller (ed.), Technologie nouvelle et ruptures régionales, Economica, Paris, s. 41-58.
• Badillo P.-Y., Bourgeois D. (2014), Information and Knowledge Society and Network Economy: From Euphoria to Reality, "Economics for the Future", major international conference organised by the "Cambridge Journal of Economics" in Celebration of the Centenary of Cambridge Economics, Cambridge UK, 17-19 Septembre 2003.
• Balcerowicz L. (2001), Nowa gospodarka?, "Wprost", nr 965.
• Balcerowicz L., Rzońca A. (2010), Zagadki wzrostu gospodarczego. Siły napędowe i kryzysy - analiza porównawcza, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Baldwin R.E. (1966), Economic Development and Growth, John Wiley & Sons, New York.
• Baller S., Di Battista A., Dutta S., Lanvin B. (2016), The Networked Readiness Index 2016 [w:] S. Baller, S. Dutta, B. Lanvin (eds.), The Global Information Technology Report 2016. Innovating in the Digital Economy, World Economic Forum, INSEAD, Johnson Cornell University, s. 3-37.
• Bangemann M. (1994), Europe and the Global Information Society Recommendations to the European Council, Brussels.
• Barbieri J.C., Alvares A.C.T. (2016), Sixth Generation Innovation Model: Description of a Success Model, "RAI Revista de Administração e Inovação", Vol. 13, No. 2, s. 116-127.
• Barro R.J. (1991), Economic Growth in a Cross-Section of Countries, "Quarterly Journal of Economics", Vol. 106, No. 2, s. 407-443.
• Barro R.J. (2001), Human Capital and Growth, "American Economic Review", Vol. 91, No. 2, s. 12-17.
• Barro R.J., Sala-i-Martin X. (2004), Economic Growth, Second Ed., MIT, Cambridge, MA, London.
• Bartkowiak R. (2013), Ekonomia rozwoju, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Becker G.S. (1964), Human Capital: A Theoretical and Empirical Analysis, Columbia University Press, New York.
• Becla A. (2012), Information Society and Knowledge-Based Economy - Development Level and the Main Barriers - Some Remarks, "Economics & Sociology", Vol. 5, No. 1, s. 125-132.
• Becla A. (2018), Pozyskiwanie, wykorzystanie i ochrona informacji w warunkach gospodarki opartej na wiedzy i społeczeństwa informacyjnego. Prolegomena do zagadnień gospodarowania informacją, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Wrocław.
• Becla A. (2019), Kształtowanie się kosztów pozyskania informacji ze źródeł zewnętrznych w świetle dorobku ekonomii dobrobytu (w warunkach społeczeństwa informacyjnego i gospodarki opartej na wiedzy), Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Wrocław.
• Bell D. (1962), The Post-Industrial Society: A Speculative View of the United States and Beyond, artykuł niepublikowany.
• Bell D. (1973), The Coming of Post-Industrial Society: A Venture in Social Forecasting, Basic Books, New York.
• Ben-Porath Y. (1967), The Production of Human Capital and the Life Cycle of Earnings, "Journal of Political Economy", Vol. 75, No. 4, s. 352-365.
• Beugelsdijk S., Schaik T. van (2005), Social Capital and Growth in European Regions: An Empirical Test, "European Journal of Political Economy", Vol. 21, No. 2, s. 301-324.
• Blaug M. (1994), Teoria ekonomii. Ujęcie retrospektywne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Bochm G., Frederick L.J. (2010), Strategic Innovation Management in Global Industry Networks, "Asian Journal of Business Management", Vol. 2, No. 4, s. 110-120.
• Bontis N. (1998), Intellectual Capital: An Exploratory Study That Develops Measures and Models, "Management Decision", Vol. 36, No. 2, s. 63-76.
• Bontis N. (2004), National Intellectual Capital Index. A United Nations Initiative for the Arab Region, "Journal of Intellectual Capital", Vol. 5, No. 1, s. 13-39.
• Boulila G., Bousrih L., Trabelsi M. (2008), Social Capital and Economic Growth: Empirical Investigations on the Transmission Channels, "International Economic Journal", Vol. 22, No. 3, s. 399-417.
• Browne M.W., Cudeck R. (1993), Alternative Ways of Assessing Model Fit [w:] K.A. Bollen, J.S. Long (eds.), Testing Structural Equation Models, Sage, Newbury Park, s. 136-162.
• Carnap R., Bar-Hillel Y. (1954), An Outline of a Theory of Semantic Information, "Journal of Symbolic Logic", Vol. 19, No. 3, s. 230-232.
• Casey M. (2001), Europejska polityka informacyjna. Wyzwania i perspektywy dla administracji publicznej, Międzynarodowe Centrum Zarządzania Informacją Uniwersytetu M. Kopernika, Toruń.
• Castells M. (1996), The Rise of the Network Society. The Information Age. Economy, Society and Culture, Vol. I, Blackwell, Oxford.
• Castells M. (2003), Galaktyka Internetu, Rebis, Poznań.
• Castells M. (2004), Informationalism, Networks, and the Network Society: A Theoretical Blueprint [w:] M. Castells (ed.), The Network Society: A Cross-Cultural Perspective, Edward Elgar, Northampton, MA, s. 3-47.
• Cellary W. (2002), Wstęp [w:] Polska w drodze do globalnego społeczeństwa informacyjnego. Raport o rozwoju społecznym, UNDP, Warszawa.
• Chawla D. (2020), Economic Growth and R&D Expenditures in Selected OECD Countries: Is There Any Convergence? "African Journal of Science, Technology, Innovation & Development", Vol. 12, No. 1, s. 13-25.
• Chesbrough H.W. (2006), Open Innovation: Researching a New Paradigm, Oxford University Press, New York.
• Choi Ch., Yi M.H. (2018), The Internet, R&D Expenditure and Economic Growth, "Applied Economics Letters", Vol. 25, No. 4, s. 264-267.
• Cichy K. (2008), Kapitał ludzki i postęp techniczny jako determinanty wzrostu gospodarczego, Instytut Wiedzy i Innowacji, Warszawa.
• Clark C.A. (1940), The Conditions of Economic Progress, Macmillan, London.
• Coe D.T., Helpman E., Hoffmaister A.W. (2009), International R&D Spillovers and Institutions, "European Economic Review", Vol. 53, No. 7, s. 723-741.
• Cohen D., Soto M. (2007), Growth and Human Capital: Good Data, Good Results, "Journal of Economic Growth", Vol. 12, No. 1, s. 51-76.
• Coleman J.S. (1988), Social Capital in the Creation of Human Capital, "American Journal of Sociology", Vol. 94, s. 95-120.
• Conference Board (2019), Total Economy Database. Growth Accounting and Total Factor Productivity, April, https://www.conference-board.org (dostęp: 15.04.2019).
• Crespo J., Martin C., Velazquez F.J. (2004), The Role of International Technology Spillovers in the Economic Growth of the OECD Countries, "Global Economy Journal", Vol. 4, No. 2, s. 1-18.
• Czekaj J., red. (2012), Podstawy zarządzania informacją, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Kraków.
• Czerwiński A. (2011), Przemiany na rynkach informacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
• Dach Z. (2007), Mikroekonomia dla studiów licencjackich, Wydawnictwo Naukowe SYNABA, Kraków.
• Dach Z., Szopa B., red. (2004), Podstawy makroekonomii, PTE, Kraków.
• Dahlman C. (2003), World Bank Knowledge Economy Products and Strategy: Emerging Lessons, PREM Learning Week, April 9th, Washington, DC.
• Dahlman C., Andersson T., eds. (2000), Korea and the Knowledge-Based Economy. Making the Transition. Information Society, OECD, World Bank Institute.
• Dahlman C.J., Aubert J.E. (2001), China and the Knowledge Economy: Seizing the 21st Century, WBI Working Papers. Promoting Knowledge and Learning for a Better World, World Bank, Washington, DC.
• De Masi P., Estevao M., Kodres L. (2001), Who Has a New Economy? "Finance & Development", Vol. 38, No. 2, s. 38-41.
• Diebolt C., Hippe R. (2019), The Long-run Impact of Human Capital on Innovation and Economic Development in the Regions of Europe, "Applied Economics", Vol. 51, No. 5, s. 542-563.
• Dobrska Z. (2010), Pojęcie rozwoju gospodarczego - analiza wstępna [w]: A. Bąkiewicz, U. Żuławska (red.), Rozwój w dobie globalizacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 28-32.
• Domański S.R. (1993), Kapitał ludzki i wzrost gospodarczy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Dong-Geon L., Jin Hwa J. (2017), Knowledge Capital in Economic Growth: A Panel Analysis of 120 Countries, "Asian Journal of Innovation & Policy", Vol. 6, No. 1, s. 94-110.
• Drucker P.F. (1969), The Age of Discontinuity: Guidelines to Our Changing Society, Harper and Row, New York.
• Drucker P.F. (1993), Post-Capitalist Society, Harper Business, New York.
• Drucker P.F. (1994), The Age of Social Transformation, "The Atlantic Monthly", Vol. 274, No. 5, s. 53-80.
• Drucker P.F. (2006), Zarządzanie wiedzą, Helion, Gliwice.
• Duff A.S. (2000), Information Society Studies, Routledge Research in Information Technology and Society, Routledge, London.
• Dutta S., Lanvin B., Wunsch-Vincent S., eds. (2018), Global Innovation Index 2018. Energizing the World with Innovation, Cornell University, INSEAD, World Intellectual Property Organization, Geneva.
• Dworak E. (2012), Gospodarka oparta na wiedzy w Polsce. Ocena, uwarunkowania, perspektywy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Dziuba D.T. (1998), Analiza możliwości wyodrębniania i diagnozowania sektora informacyjnego w gospodarce Polski, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Dziuba D.T. (2007), Metody ekonomiki sektora informacyjnego, Difin, Warszawa.
• Dziuba D.T. (2010), Sektor informacyjny w badaniach ekonomicznych, Difin, Warszawa.
• Edvinsson L., Malone M. (1997), Intellectual Capital, Harper Business, New York.
• Engelbrecht H.J. (2003), Human Capital and Economic Growth: Cross-Section Evidence for OECD Countries, "Economic Record", Vol. 79, s. 40-51.
• European Commission (2001), European Innovation Scoreboard, Luxembourg.
• European Commission (2005), Working Together for Growth and Jobs. A New Start for the Lisbon Strategy, COM (2005)24 final, Brussels.
• European Commission (2010), Europe 2020. A Strategy for Smart, Sustainable and Inclusive Growth, COM(2010)2020 final, Brussels.
• European Commission (2018), DESI 2018. Digital Economy and Society Index. Methodological Note.
• Evans Ch. (2005), Zarządzanie wiedzą, PWE, Warszawa.
• Feiwel G.R. (1975), The Intellectual Capital of Michal Kalecki: A Study in Economic Theory and Policy, The University of Tennessee Press, Knoxville, TN.
• Fisher A.G. (1935), The Clash of Progress and Security, Macmillan, London.
• Foray D. (2006), The Economics of Knowledge, MIT Press, Cambridge, London.
• Forlicz S. (1996), Mikroekonomiczne aspekty przepływu informacji między podmiotami rynkowymi, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań.
• Forlicz S. (2001), Niedoskonała wiedza podmiotów rynkowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Forlicz S. (2008), Informacja w biznesie, PWE, Warszawa.
• Fracasso A., Vittucci Marzetti G. (2015), International Trade and R&D Spillovers, "Journal of International Economics", Vol. 96, No. 1, s. 138-149.
• Freeman Ch. (1994), The Economics of Technical Change, "Cambridge Journal of Economics", Vol. 18, No. 5, s. 463-514.
• Freeman Ch., Soete L. (1999), The Economics of Industrial Innovation, The MIT Press, London - Washington.
• Freimane R., Balina S. (2016), Research and Development Expenditures and Economic Growth in the EU: A Panel Data Analysis, "Economics and Business", Vol. 29, No. 1, s. 5-11.
• Freire-Seren M.J. (2001), Human Capital Accumulation and Economic Growth, "Investigaciones Economicas", Vol. XXV, No. 3, s. 585-602.
• Freire-Seren M.J. (2001), R&D-Expenditure in an Endogenous Growth Model, "Journal of Economics", Vol. 74, No. 1, s. 39-62.
• Fukuyama F. (1997), Zaufanie: Kapitał społeczny a droga do dobrobytu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Funk M. (2001), Trade and International R&D Spillovers among OECD Countries, "Southern Economic Journal", Vol. 67, No. 3, s. 725-736.
• Gerschenkron A. (1962), Economic Backwardness in Historical Perspective: A Book of Essays, Harvard University Press, Cambridge, MA.
• Goban-Klas T. (1999), Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Kraków.
• Goban-Klas T., Sienkiewicz P. (1999), Społeczeństwo informacyjne: Szanse, zagrożenia, wyzwania, Wydawnictwo Fundacji Postępu Telekomunikacji, Kraków.
• Godin B. (2008), The Knowledge Economy: Fritz Machlup's Construction of a Synthetic Concept, Project on the History and Sociology of S&T Statistics Working Paper, No. 37.
• Goliński M. (2011), Społeczeństwo informacyjne - geneza koncepcji i problematyka pomiaru, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Gomułka S. (1998), Teoria innowacji i wzrostu gospodarczego, CASE, Warszawa.
• Government of Ireland (2008), Building Ireland's Smart Economy A Framework for Sustainable Economic Renewal, Dublin.
• Greene W.H. (2012), Econometric Analysis, Seventh Ed., Pearson Education Limited, Harlow.
• Grossman S., Stiglitz J.E. (1976), Information and Competitive Price Systems, "American Economic Review", Vol. 66, No. 2, s. 246-253.
• Grzech A., red. (2006), Inżynieria wiedzy i systemy ekspertowe. t. 1 i 2, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
• Grzybowski W. (1993), Teoria rozwoju ekonomicznego, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• GUS (2014), Nauka i technika w 2013 r., Informacje i Opracowania Statystyczne, Urząd Statystyczny w Szczecinie, Warszawa.
• GUS (2018), Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Wyniki badań statystycznych z lat 2014-2018, Warszawa, Szczecin.
• Hanifan L.J. (1916), The Rural School Community Centre, "Annals of the American Academy of Political and Social Sciences", Vol. 67, No. 1, s. 130-138.
• Hayashi Y. (1969), Johoka Shakai: Hado no Shakai Kara Sofuto no Shakai e [The Informationised Society: From Hard to Soft Society], Kodansha, Tokyo.
• Hayek F.A. (1945), The Use of Knowledge in Society, "The American Economic Review", Vol. 35, No. 4, s. 519-530.
• Hellwig Z. (1968), Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom rozwoju oraz zasoby i strukturę wykwalifikowanych kadr, "Przegląd Statystyczny", nr 4, s. 307-326.
• Herrick B., Kindleberger Ch.P. (1988), Economic Development, McGraw-Hill, London.
• Hirschman A.O. (1958), The Strategy of Economic Development, Yale University Press, New Haven, https://archive.org/stream/popularlecturesa01kelvuoft