Determinanty recesji na rynku pożyczek pozabankowych w Polsce

• Autorzy: Krzysztof Waliszewski

Warianty tytułu

Determinants of Recession on the Non-Bank Loans Market in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zaostrzenie regulacji w zakresie detalicznej działalności kredytowej banków (rekomendacja T KNF) doprowadziła do dynamicznego wzrostu sektora pożyczek pozabankowych w Polsce. Obok segmentu tradycyjnego (off-line) pożyczek udzielanych w domu i w punktach stacjonarnych - własnych i partnerskich, np. poprzez pośredników finansowych w związku z rozwojem nowoczesnych technologii w finansach konsumenckich (fin-tech), powstał i dynamicznie rozwinął się segment pożyczek udzielanych zdalnie (on-line, digital lending, Lendtech). W okresie dynamicznego wzrostu pozabankowego sektora pożyczkowego w życie weszło szereg regulacji o charakterze ostrożnościowym i w zakresie ochrony konsumenta-pożyczkobiorcy, a największe instytucje pożyczkowe od lutego 2016 r. zostały objęte tzw. podatkiem bankowym. Jednak statystyki rynku pożyczkowego za 2019 r. wskazują, że z miesiąca na miesiąc dynamika sprzedaży pożyczek pozabankowych spadała, aby w końcu roku osiągnąć ujemne wartości (ok. -3%), oznaczające w praktyce stan recesji tego rynku. Celem artykułu jest identyfikacja determinant zaobserwowanej w 2019 r. recesji rynku pożyczek pozabankowych. W artykule wykorzystano literaturę przedmiotu, na którą składają się akty prawne, artykuły naukowe, raporty i dane statystyczne. (abstrakt oryginalny)

EN

The tightening of banking regulations in the field of retail lending (recommendations of the Polish Financial Supervision Authority) led to a dynamic growth in the non-bank loans sector in Poland. In addition to the traditional (off-line) segment of loans granted at home and in stationary outlets - own and partner ones, e.g. through financial intermediaries in connection with the development of modern technologies in consumer finance (fin-tech), the remotely granted loans segment has been dynamically developed (on-line, digital lending, Lend-tech). During the dynamic growth of the loan sector, a number of prudential and loan consumer protection regulations entered into force, and the largest loan institutions were covered by the so-called bank tax. However, loan market statistics for 2019 show that from month to month the sales dynamics of non-bank loans fell to reach negative values at the end of the year, which in practice means a state of recession on this market. The purpose of the article is to identify the determinants of the recession of the non-bank loans market observed in 2019. The article uses literature on the subject, which consists of legal acts, scientific articles, reports and statistical data. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kredyt konsumencki; Niebankowe instytucje finansowe; Lichwa

EN

Consumer loan; Non-banking financial companies; Usury

• Czasopismo: Finanse i Prawo Finansowe
• Rocznik: 2020
• Tom: 1 (25)
• Strony: 105--121

Twórcy

autor

Krzysztof Waliszewski

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Bibliografia

• Ancyparowicz G., Rutkowska I., 2014, Consumer finance w Polsce, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego: Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia", nr 67.
• Barczuk K., 2011, Analiza rozwoju rynku consumer finance w Polsce, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", nr 171.
• Bernat M., 2018, Analiza regulacji prawnych dotyczących sektora parabankowego - firm pożyczkowych, [w:] I. Jakubowska-Branicka (red.), Rynek firm pożyczkowych w Polsce. Teoria i praktyka, PWE, Warszawa.
• Czechowska I.D., 2015, Niebankowe firmy pożyczkowe jako element shadow banking, "Przedsiębiorczość i Zarządzanie", t. 16, z. 8, cz. 3.
• Domańska-Szaruga B., 2015, Rynek firm pożyczkowych w Polsce i propozycje jego uregulowania, [w:] J. Ostaszewski (red.), O nowy ład finansowy w Polsce - rekomendacje dla animatorów życia gospodarczego, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Domańska-Szaruga B., 2016, Bezpieczeństwo nieprofesjonalnych uczestników rynku pożyczek konsumenckich, [w:] K. Raczkowski, B. Wojciechowska-Filipek (red.), Wymiary zarządzania ryzykiem w obrocie gospodarczym, CeDeWu, Warszawa.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/17/UE z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi i zmieniająca dyrektywy 2008/48/WE i 2013/36/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 1093/2010. Tekst mający znaczenie dla EOG (Dyrektywa MCD), Dz.U. UE L 60 z 28.2.2014, s. 34-85.
• Gostomski E., Lepczyński B., 2009, Wpływ czynników społeczno-demograficznych na perspektywy rozwoju rynku consumer finance w Polsce, "Transformacja i Rozwój", nr 115.
• Jaworska M., Michniak-Szladerba J., 2019, Kodeks etyczny jako narzędzie kształtowania zachowań etycznych w pozabankowych podmiotach pożyczkowych, "Zeszyt Naukowy Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie", nr 52.
• Kurzępa-Dedo K., Gemzik-Salwach A., 2018a, Ustawa antylichwiarska a zmiany na rynku instytucji pożyczkowych - wybrane zagadnienia (część 1), "Humanities and Social Sciences", t. 23(XXIII), nr 25(2).
• Kurzępa-Dedo K., Gemzik-Salwach A., 2018b, Ustawa antylichwiarska a zmiany na rynku instytucji pożyczkowych - wybrane zagadnienia (część 2), "Humanities and Social Sciences", t. 23(XXIII), nr 25(3).
• Nieprawidłowości na rynku finansowym a ochrona konsumenta. Raport Doradczego Komitetu Naukowego przy Rzeczniku Finansowym, Warszawa, wrzesień 2019 r., https://rf.gov.pl/pdf/DKN_Raport_nieprawidlowosci_wrzesien2019.pdf
• Opolski K., Gemzik-Salwach A., Dwórznik M., Podleśna M., Wais K., Zapadka P., 2015, Sektor shadow banking w Polsce, CeDeWu, Warszawa.
• Paleczna M., 2018, Problem nieetycznych zachowań na rynku niebankowych kredytów konsumenckich, "Studia Prawno-Ekonomiczne", t. 109.
• Pindel E., Martysz C., 2019, The background of regulating non-bank loan institutions in Poland, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska", Sectio H, vol. 53, no. 2.
• Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania lichwie z dnia 18 lutego 2019 r.
• Rekomendacja T dotycząca dobrych praktyk w zakresie zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych, 2010, Warszawa, luty.
• Rudke M., GetBack psuje rynek firmowych obligacji, 2018, "Parkiet", 11.05.
• Rutkowska-Tomaszewska E., Paleczna M., 2018, Idea odpowiedzialnego kredytowania na rynku niebankowych kredytów konsumenckich w Polsce, "Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny", nr 6(7).
• Rutkowska-Tomaszewska E., 2017, Wynagrodzenie kredytodawcy związane z procesem kredytowania a regulacja prawna obniżenia całkowitego kosztu kredytu konsumenckiego w przypadku jego przedterminowej spłaty jako przejaw ochrony interesów ekonomicznych konsumenta, [w:] Ochrona klienta na rynku usług finansowych w świetle aktualnych problemów i regulacji prawnych, C.H. Beck, Warszawa.
• Rynek firm pożyczkowych. Raport analityczny, 2016, Dom Maklerski NWAI, 22.01, https://www.nwai.pl/uploaded_files/15059825961000_rynek-firm-pozyczkowych-raportnwai.pdf [dostęp: 31.12.2019].
• Sektor pożyczek pozabankowych - dwie strony rynku, 2019, Polski Związek Instytucji Pożyczkowych i Fundacja Rozwoju Rynku Finansowego, Warszawa, luty.
• Solarz M., 2007, Pośrednicy kredytowi i brokerzy usług finansowych na rynku consumer finance w Polsce, "Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu", nr 1186.
• Stanowisko Prezesa UOKiK ws. interpretacji art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim w kontekście wyroku TSUE z dnia 11 września 2019 r. ws. C-383/18 (Lexitor) z dnia 2 marca 2020 r.
• Stanowisko Rzecznika Finansowego i Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie interpretacji art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 16 maja 2016 r. Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, Dz.U. 2019, poz. 1083.
• Ustawa z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami, Dz.U. 2017, poz. 819 ze zm.
• Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym i niektórych innych ustaw, Dz.U. 2015, poz. 1357.
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, Dz.U. 2019, poz. 2357 ze zm.
• Wachnicka A., 2019, Redukcja kosztów w razie przedterminowej spłaty kredytu konsumenckiego w świetle orzeczenia TSUE C-383/18, "Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny", nr 8.
• Waliszewski K., 2010, Pośrednictwo kredytowe w Polsce, CeDeWu, Warszawa.
• Waliszewski K., 2016, Rynek pozabankowych pożyczek konsumenckich w Polsce, CeDeWu, Warszawa.
• Waliszewski K., 2017, Charakterystyka klientów instytucji pożyczkowych oraz poziom ich zadłużenia, [w:] A. Gemzik-Salwach (red.), Klienci instytucji pożyczkowych i ich ochrona, CeDeWu, Warszawa.
• Wyrok Trybunału pierwsza izba z dnia 11 września 2019 r. w sprawie C-383/18.
• [www1] www.knf.gov.pl/podmioty/Rejestry_i_Ewidencje/rejestr_instytucji_pozyczkowych [dostęp 15.03.2020].