Przemiany funkcjonalne osiedli mieszkaniowych z lat 1950-1989 na tle współczesnych procesów kształtujących funkcjonalny podział górnośląskich miast na przykładzie zabudowy mieszkaniowej w Katowicach

• Autorzy: Filip Knapczyk

Warianty tytułu

Housing Estates Transformation from the Years 1950-1989 in Comparison with Contemporary Processes in Upper Silesian Cities

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Osiedla mieszkaniowe są istotnym elementem krajobrazu miast Polski. Niestety ich niedopasowanie do panujących realiów współczesnego świata powoduje, że stały się obszarami konfliktowymi. Rewitalizacja opierająca się na odnowie zaniedbanych terenów zieleni, czy budowie dodatkowych miejsc parkingowych poprawia jakość życia na osiedlach, natomiast omija istotny element - prze-mian funkcjonalnych w strukturze mieszkaniowej. W artykule opisana została rozbieżność między założeniami na jakich zbudowano osiedla, a rolą, jaką coraz częściej pełnią one obecnie w mieście, wzbogacone przez pojawiające się funkcje gospodarcze. Problem omówiono na przykładzie dwóch katowickich osiedli wybudowanych w okresie PRL-u. Przeprowadzone wstępne analizy pozwalają na nowo spojrzeć na problem mieszkalnictwa oraz wskazać nowe kierunki przemian w tym zakresie, szczególnie "obszarów pracy" w mieście. Kluczem dla przemian wewnątrzosiedlowej struktury funkcjonalnej jest kieru-nek, który niejako został już obrany przez samych mieszkańców. Rolą architek-ta - urbanisty pozostało nadanie mu odpowiedniego tempa, a także w sposób zrównoważony i odpowiedzialny przekształcenie struktur osiedla zarówno na szczeblu przestrzennym, społecznym, jak i ekonomicznym. Pogłębione analizy następujących procesów powinny być kontynuowane w badaniach nad prze-mianami funkcjonalnymi osiedli, opartymi na pojawieniu się funkcji działalności gospodarczych, w jednoznacznie dotąd określonych funkcjach mieszkalnych. Badania te mogą służyć wypracowaniu lepszych założeń rewitalizacji tych osiedli.(abstrakt oryginalny)

EN

Housing districts are an important element of the Polish cities landscape. Un-fortunately, their mismatch to the prevailing realities of the modern city makes it conflict areas. Revitalization relying on the renewal of green areas, and placement of additional parking lots improves quality of life in neighborhood, but bypasses the clue problem - transformation of basic housing function. The article describes the discrepancy between the assumptions on which the settlements were built, and the role in play now. Analysis provided in the article allow us to look at the problem of housing and identify new direc-tions of change, especially in terms of "work areas". The key to the transformation of the functional structure within the housing estate is a direction that has already been taken by the residents themselves . The role of the architect is to conduct a sustainable and responsible transfor-mation.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Mieszkalnictwo; Miasto; Planowanie przestrzenne miasta; Budownictwo mieszkaniowe; Funkcjonalizm

EN

Housing; City; Town spatial planning; Housing construction; Functionalism

• Czasopismo: Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 8/2
• Strony: 107--119

Twórcy

autor

Filip Knapczyk

• Politechnika Śląska

Bibliografia

• 1. Bielecki C., Gra w miasto, Fundacja Dom Dostępny, Warszawa 1996.
• 2. Bryx M., Jadach-Sepioło A., Rewitalizacja miast w Niemczech, Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2009.
• 3. Gehl J. Życie między budynkami. Użytkowanie przestrzeni publicznych, Kraków 2009.
• 4. Gronostajska B. Modernizacja przestrzeni publicznej w osiedlach mieszka-niowych z wielkiej płyty, Czasopismo techniczne, Wydawnictwo Politech-niki Krakowskiej 2010.
• 5. Gronostajska B. Oszczędność w kształtowaniu środowiska mieszkaniowe-go - modernizacja osiedli z wielkiej płyty, Zeszyt 14, Czasopismo technicz-ne, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej 2010.
• 6. Jacobs J. Śmierć i życie wielkich miast Ameryki, Centrum Architektury, Warszawa 2014.
• 7. Kościńska M., Rewitalizacja przestrzeni półpublicznych w osiedlach mieszkaniowych wybudowanych w II połowie XX wieku na wybranych przykładach osiedli mieszkaniowych w Szczecinie. (Streszczenie), Szczecin 2014.
• 8. Sadowy K. Strategia przekształceń wielkich osiedli mieszkaniowych, Rocz-nik Żyrardowski 7, 2009.
• 9. Springer F., 13 pięter, Czarne, Wołowiec 2015.
• 10. Szafrańska E. Wielkie osiedla mieszkaniowe w okresie transformacji - próba diagnozy i kierunki przemian na przykładzie Łodzi, Uniwersytet Łódzki 2010.
• 11. Tkocz M. Katowice jako ośrodek regionalny w latach 1865-1995, Wydaw-nictwo Naukowe "Śląsk", Katowice 1995.
• 12. Wojtkun G. Osiedle mieszkaniowe jako podstawowy element struktury przestrzennej miasta XX wieku, Szczecin 2002.
• 13. "Katowice 2020" Strategia Rozwoju Miasta, Katowice 2005, Załącznik do uchwały nr LII/1068/05 Rady Miasta Katowice z dnia 19 grudnia 2005 r.
• 14. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Katowice na lata 2014-2015" przy-jęty przez Radę Miasta Katowice uchwałą Nr LVI/1326/14 z dnia 29.10.2014 r.
• 15. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice - II edycja. Część 1. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego, 2012. Załącznik nr 1 do uchwały nr XXI/483/12 Rady Miasta Katowice z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie uchwalenia "Stu-dium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego mia-sta Katowice" - II edycja. Miasto Katowice.
• 16. Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, Art. 97.1.
• 17. Stopień realizacji i aktualność Strategii rozwoju miasta "Katowice 2020", http://www.katowice.eu/SiteAssets/miasto/o-mie%c5%9bcie/strategia-rozwoju-miasta/aktualizacja-strategii-rozwoju-miasta/Aktualno%c5% 9b%c4%87%20Strategii.pdf [dostęp dnia 30.03.2016].
• 18. http://bip.um.katowice.pl/dokumenty/2014/11/7/1415345979.pdf [do-stęp dnia 04.10.2016].
• 19. http://bip.um.katowice.pl/dokumenty/2015/12/22/1450771683.pdf. [dostęp dnia 04.10.2016].
• 20. http://www.polskieradio.pl/7/3086/Artykul/983160,Janusz-Weiss-zarejestrowal-firme-w-Palacu-Prezydenckim [dostęp dnia 12.04.2016].
• 21. http://www.forbes.pl/co-trzeciej-polskiej-firmy-nie-ma-w-internecie,arty-kuly,185397,1,1.html [dostęp dnia 02.12.2016].
• 22. http://www.pi.gov.pl/PARP/chapter_86197.asp?soid=E1056FB25D334A4E854D 6FE070761F13, [dostęp dnia 2016.02.12].