Wpływ rewitalizacji dużych terenów przemysłowych na strukturę miasta

• Autorzy: Elżbieta Litwińska

Warianty tytułu

The Impact of Revitalisation of Large Industrial Areas on the Structure of the City

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł prezentuje dwa przykłady procesów rewitalizacji przeprowadzanych na wielkich starych przemysłowych miastach - w Göteborgu i Lizbonie. Powierzchnia rewitalizowanych obszarów wynosiła ok. 300 ha. W Göteborgu w XIX w. zaczął się rozwijać przemysł stoczniowy. W tym okresie zbudowano kilka portów po północnej stronie rzeki. W latach 70. - po tym, jak nastąpił kryzys naftowy - trzeba było zamykać stocznie z powodu współzawodnictwa rozwoju okrętownictwa z państw azjatyckich. W długoterminowym procesie Göteborg dążył do przekształcenia terenów przemysłowych w strefę miejskiej wielofunkcyjnej przestrzeni z innowacyjnym przemysłem, edukacją, administracją, usługami kultury i rozrywki, handlem i mieszkalnictwem. Obszar objęty rewitalizacją w Lizbonie dotyczy Parku Narodów, który leży we wschodniej części miasta. Obszar ten na początku XX w. miał charakter rolniczy, a następnie zlokalizowano tu zakłady przemysłowe, rafinerie, port i lotnisko. Impulsem do przeprowadzenia rewitalizacji tego obszaru była decyzja o zorganizowaniu w tym miejscu światowej wystawy EXPO '98 pod hasłem "Oceany - dziedzictwo dla przyszłości". W krótkim czasie przeprowadzono wiele działań, które doprowadziły do przeobrażenia zdegradowanej przestrzeni przemysłowej. Ukształtowane zostało miejskie centrum łączące wiele funkcji: biznesowa, kulturalna, sportowa, rozrywkowa i rekreacyjna. Długi proces rewitalizacji wymaga wyraźnego widzenia jej możliwości adaptowania potrzeb rynkowych i współudziału publiczno-prywatnego. Nowe działalności w takiej przestrzeni oznaczają nowe inwestycje albo relokacje centrum, ale może też nastąpić upadek niektórych funkcji w sąsiednich przestrzeniach. To wywiera wpływ na rynek pracy, co powoduje powiększenie poziomu bezrobocia wśród ludności z niskim wykształceniem, zasiedlającej te obszary. Miejsce takie staje się bardzo atrakcyjne, żywe, ale też drogie. Tylko ludzie z wysokim dochodem mogą w nim funkcjonować. To wywołuje zjawisko urban sprawl. Wielka przestrzeń po rewitalizacji może być nowym biegunem rozwoju, atrakcyjności regionu lub metropolii, gdyż ma ukształtowane wyższe funkcje, takie jak np. targi handlowe, współczesne przestrzenie handlowe itp. Radykalna transformacja wielkiej przestrzeni oznacza zmiany w strukturze miasta bądź regionu w aspektach: funkcjonalnym, społecznym, ekonomicznym i przestrzennym.(abstrakt oryginalny)

EN

The paper presents two examples of the revitalisation process conducted on large old industrial sites, in Göteborg and Lisbon. These areas encompass about 300 ha. In Göteborg in the 19th century the shipyard era began. In that period several harbours were built on the north side of the river. In the mid 1970s after the oil crisis the shipyards had to close because of shipbuilding competition from Asian countries. In a long-term process Göteborg has managed to turn a former industrial zone into an urban area with multiple functions: modern industries, housing, education, offces, commercial, recreational and cultural activities. Park of Nations lies in the eastern part of Lisbon. Prior to redevelopment the site was in a very derelict state. Formerly, a refinery and fuel tanks, military barracks and sewer treatment plant occupied the site. In the first phase (1992-1998) all operations connected with the EXPO '98 exposition were implemented (the oceanarium, pavilions and transport infrastructure). In second phase (after 1998) on the remaining part of the area the residential-offce complex was built and arose the urban centre with a mix of uses such as residential, commercial, cultural, sports and leisure activities. A long lasting process requires a clear vision of revitalisation, possibility of adopting to market needs and public/private partnership. New activities in such area mean new investments or relocation from the centre, but collapse of some activities in neighbouring areas can be observed too. It influences on labour market what causes increase of unemployment rate among low educated people who do not have opportunity to find job. The place becomes very attractive to live, but flats are expensive. Only people with high income can afford to live there. It causes to slow down the urban sprawl phenomenon. The large area after revitalisation can be new pole of attraction for region or metropolitan area with important facilities like trade fair, modern shopping areas and centres etc. The radical transformation of large area means change of the functional, demographic and social aspects of structure of the city and the region. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rewitalizacja; Uprzemysłowienie

EN

Revitalization; Industrialization

• Czasopismo: Studia Miejskie
• Rocznik: 2010
• Numer: nr 1
• Strony: 291--300

Twórcy

autor

Elżbieta Litwińska

• Politechnika Wrocławska

Bibliografia

• Cabral J., Rato B., 1999, Urban Redevelopment and City Planning in a Global Economy - a Framework for the Evaluationof the EXPO '98 Urban Project in Lisbon, RSA International Conference "Regional Potentials in an Integrating Europe", Bilbao, http://virtuaali.tkk.fi/yhdyskuntasuunnittelu/ytk-eri/materia/Cabral_RSA%20paper.pdf.
• Cabral J., Rato B., Reis J., 2006, Lisbon-Portugal. The EXPO '98 Urban Project, www.sociologia.unimib.it, kwiecień 2007 r.
• Cadell Ch., 2008, Regeneration in European Cities: Making Connections. Case Study of Norra Älvstranden, Gothenburg (Sweden), Urban & Economic Development Ltd., www.urbed.co.uk, czerwiec 2008 r.
• Domański B., 2000, Restrukturyzacja terenów poprzemysłowych, [w:] Z. Ziobrowski, D. Ptaszycka-Jackowska, A. Rębowska, A. Geissler (red.), Rewitalizacja, rehabilitacja i restrukturyzacja - odnowa miast, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej Oddział w Krakowie, Kraków.
• Domański R., 1997, Przestrzenna transformacja gospodarki, PWN, Warszawa.
• Figuera J., Mateus A., Serdoura F., Ferreira V., 2004, A New Approaches to Spatial Planning, 40th ISoCaRP World Congress, Geneva.
• Gasidło K., 1998, Problemy przekształceń terenów poprzemysłowych, Politechnika Śląska, Gliwice.
• Gigler K., Tötzer T., Knoflacher M., 2004, Examples of Revitalized Urban Industrial Sites Across Europe. Final Report, ARC System Research, Seibersdorf (na prawach maszynopisu).
• Jałowiecki B., 1999, Współczesne przekształcenia struktury osadniczej i przestrzeni miejskiej, PAN, Warszawa.
• Kaczmarek S., 2004, Tereny poprzemysłowe w miastach - problem czy wyzwanie?, [w:] J. Słodczyk (red.), Przemiany struktury przestrzennej miast w sferze funkcjonalnej i społecznej, Wyd. Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
• Litwińska E., 2004, Włączenie zdegradowanych obszarów w strukturę miasta na przykładzie Parku Narodów (Parque das Naçoes) w Lizbonie, [w:] J. Słodczyk (red.), Przemiany struktury przestrzennej miast w sferze funkcjonalnej i społecznej, Wyd. Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
• Litwińska E., 2008, Rewitalizacja terenów poprzemysłowych na przykładzie Göteborga, Konferencja Naukowa "Zrównoważony rozwój regionów uprzemysłowionych. Problemy. Praktyka. Perspektywy", Katowice.
• Lorens P., Załuski D., 1996, Obszary poprzemysłowe - problemy restrukturyzacji, PAN, Warszawa.
• Norra Älvstranden. The Guide, 2000, Göteborg.
• Vale D., 2005, New Centralities, Residential Mobility and Commuting: Exploiting the Connections in Case of Lisbon, EHR Conference "Housing in Europe: New Challenges and Innovations in Tomorrow's Cities", Reykjavik.