Wprowadzanie modelu mediów publicznych w Polsce

• Autorzy: Beata Ociepka

Warianty tytułu

Introducing a Public Media Model in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zarówno wprowadzenie mediów publicznych, jak i dyskusja o ich znaczeniu są nieodłącznym elementem przemian, jakie dokonują się w całej Europie Środkowo-Wschodniej po 1989 r. Proces wprowadzania takiego modelu mediów postępuje równolegle z demokratyzacją życia politycznego oraz rozwojem gospodarki rynkowej. Realizacja koncepcji służby publicznej mediów jest, z jednej strony, wynikiem procesu demokratyzacji, z drugiej zaś czynnikiem, który w założeniu współkształtuje powstawanie mechanizmów demokracji. Na wstępie należy podkreślić, że w Europie Środkowo-Wschodniej, a w tym zwłaszcza w Polsce, upadek komunizmu spowodował od pierwszych dni wyolbrzymienie roli mediów, widziano w nich zarówno gwarantów demokracji, jak i jedną z form jej przejawiania się. Symboliczny rok 1989 stał się w Polsce także cezurą dla rozwoju środków przekazu. Nagromadzenie zmian w tak krótkim czasie, jaki od tego momentu upłynął, wydawałoby się dogodnym warunkiem dla przeprowadzenia analizy kształtowania się tychże. W wielokrotnie przywoływanym i uznawanym za modelowy przypadku Wielkiej Brytanii i BBC, proces wprowadzania i udoskonalania idei służby publicznej środków przekazu na dobrą sprawę trwa od 1922 r. Jedną z zasadniczych cech modelu mediów publicznych, co trudno zaakceptować zwłaszcza w tzw. młodych demokracjach, jest jego stałe przekształcanie się w toku i w wyniku debaty publicznej, której są one zarazem współtwórcą i uczestnikiem. Tę podwójną rolę mediów publicznych można wyraźnie zaobserwować właśnie w systemie brytyjskim. Co więcej: podobnie jak w Polsce, w kraju tym współtworzona przez BBC debata publiczna wciąż na nowo skupia się na pytaniu o sens i celowość funkcjonowania mediów publicznych. Polskie dyskusje nasilające się w okresach ważnych wydarzeń w życiu politycznym lub w działalności telewizji nie są niczym wyjątkowym.

EN

The text is focused on the process of introducing the idea of public media in Poland after 1989. The concept was taken over from the theory and practice of public mass media in West European countries and has become one of the elements of internationalisation of the media in Poland. The key elements, next to internationaUzation, which affected the process of transformation of the state-run radio and television in Poland, include technological change, as well as economic, political and social change. Adopting the model of public media should both be regarded as a part of the democratization process and as an element setting the mechanisms of democratization. The Majority of principles that developed with the growth of public media in West European countries was adopted also in Poland and they can be found in the documents specifying the concept of the media public mission and dating from 1989, 1994and 1998. Yet the cause of controversy lies in the way these tasks are put into effect. Since the time of transformation of the state-owned radio and public television into public media in 1994 their activity has encountered fierce political dispute. This relates to the development of politicization of public media typical throughout the whole of Europe. The second factor strongly influencing public media offer is their commercialization and difficulties with fulfillment of the task of simultaneous consideration of all tastes and the promotion of the so- called high culture. Accumulation of changes in the media in Poland sincel989 encourages questions concerning the approach to their analysis. The text presents three most popular methods: the first - referring to four theories of the press by Siebert, Peterson and Schramm, the second - drawing from the theory of elites and the third - based on the theory of the public sphere by J. Habermas. In the case of Poland the analysis focuses on the concept of civil society and its implementation.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Media; Przemiany instytucjonalne; Przemiany społeczne

EN

Media; Institutional transformation; Social change

• Czasopismo: Studia Medioznawcze
• Rocznik: 2001
• Numer: nr 1 (2)
• Strony: 33--47

Twórcy

autor

Beata Ociepka

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• Bruck P. A., Bye, bye Wajda, czyli sprzeczność interesów rynku i kultury u' radiu i telewizji, "Przekazy i Opinie" 1999.
• Sparks C., Reading A., Understanding Mediä Change in East Central Europe, "Media, Culture and Society" Vol. 16 (1994).
• Pavlik P. , Shields P., Toward an Explanation of Television Broadcast Restructuring in the Czech Republic. "European Journal of Communication" Vol. 14 (1999), no 4.
• Sparks C., A. Reading, Communism, Capitalism and the Mass Media, London 1998.
• C. Sparks, Is There an Emerging European Media Model? W: Media 95. Experience and Expectations. Five Years After, Prague, October 5-6, 1995, Prague 1996.
• Curran J., Welfare Vi. Free Market'. Rival Media Models in the Postcommunist Era. W: Media '95 Media 95. Experience and Expectations. Five Years After, Prague, October 5-6, 1995, Prague 1996.
• Blumler J. G., The British Approach to Public Serx'ice Broadcasting: From Confidence to Uncertainity. W: Avery R. K. (ed.), Public Service Broadcasting in a Multichannel Environment. The History and Survival of an Idea. New York, London 1993.
• Vedel T., Bourdon J., French Public Service Broadcasting :From Monopoly to Marginalization. W: Avery R. K. (ed.), Public Service Broadcasting in a Multichannel Environment. The History and Survival of an Idea. New York, London 1993.
• Tönnies F., Kritik der öffentlichen Meinung, Berlin 1922.
• Splichal S., Ownership, Regulation and Socialization: Rethinking the Principles of Democratic Media. "Javnost. The Public" Vol. 6 (1999), 2.