Konflikt kategorii wolności i determinizmu w balladzie Lilie Adama Mickiewicza

• Autorzy: Dawid Mielnik

Warianty tytułu

The conflict of liberty and determinism categories in Adam Mickiewicz's ballad Lilie

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem niniejszej pracy jest próba ukazania relacji pomiędzy pozornie zdeterminowanym działaniem zabitego małżonka głównej bohaterki Lilii a jej wolnym wyborem. Osiągnięcie celu pracy jest możliwe dzięki szczegółowej analizie kluczowych scen ballady. Praca została podzielona na pięć głównych części. Najpierw osadzono Lilie na tle całego cyklu Ballad i romansów. Potem scharakteryzowano utwór od strony kompozycji i narracji. Następnie streszczono fabułę utworu oraz szczegółowo przeanalizowano kluczowe sceny ballady. Wreszcie osadzono wybór głównej bohaterki na tle kategorii wolności i determinizmu. W świetle przeprowadzonych analiz należy stwierdzić, że wolna wola głównej bohaterki nie została złamana - pojawienie się zmarłego małżonka było konsekwencją jej nie do końca świadomego wyboru.(abstrakt oryginalny)

EN

The main purpose of the paper is an attempt of presentation of relations between ostensible determined activities of murdered husband of main woman character of The Lilie and her free will. The purpose paper realization is possible thanks to detailed analysis of crucial ballad scenes. The paper was divided into five main parts. In the first one The Lilie was implanted in the background of the whole Ballady i romanse cycle. In the second one Lilie was characterized in the aspect of composition and narration. In the third one the plot was summarized. In the fourth one the crucial scenes of ballad were analyzed. In the last one the main woman character's choice was implanted in the aspect of liberty and determinism categories. On the basis of the analysis it should be claimed that the main woman character's free will did not be fractured because her dead husband came to her due to her unaware choice.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wolność; Prawa człowieka; Przegląd literatury; Literatura

EN

Freedom; Human rights; Literature review; Literature

• Czasopismo: Rynek - Społeczeństwo - Kultura
• Rocznik: 2018
• Numer: nr spec.(31) Wolność: wartość nadrzędna w etyce, polityce i ekonomii
• Strony: 53--58

Twórcy

autor

Dawid Mielnik

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Bibliografia

• Chorowiczowa A., (1923) Ze studjów nad artyzmem "Ballad i romansów" Mickiewicza, "Pamiętnik Literacki" nr 20.
• Cysewski K., (1983) "Ballady i romanse" - przewodnik epistemologiczny, "Pamiętnik Literacki" nr 74/3.
• Cysewski K., (2018) Autentyzm i mitologizacja. "Lilie" [w:] Cysewski K., (red.), Romantyczne nowatorstwo i tradycja. O "Balladach i romansach" Mickiewicza, Kraków: Homini.
• Chmielowski P., (1898) Adam Mickiewicz. Zarys biograficzno-literacki, Warszawa: Gebethner i Wolff.
• Czwórnóg-Jadczak B., (2012) Klasycy i romantycy. Spór i dialog, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Dopart B., (1999) Romantyzm polski: pluralizm poglądów i synkretyzm dzieła, Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Dopart B., (2013) Polski romantyzm i wiek XIX. Zarysy, rekonesanse, Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Gloger Z., (1888) Zkąd powstała ballada "Lilie", "Kłosy" nr 1226.
• Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., (2000) Słownik terminów literackich, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Górnicki Z., (2008) Woda w duchowych przeżyciach człowieka, Kraków: Wydawnictwo M.
• Humięcka W., Kapeluś H., (1958) Ballady i romanse [w:] Krzyżanowski J., Wojciechowski R., (red.), Ludowość u Mickiewicza, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Janowski J., (2004) Lilia [w:] Szostek A., (red.), Encyklopedia Katolicka, t. 10, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Kallenbach J., (1897) Adam Mickiewicz, t. 1, Kraków: Spółka Wydawnicza Polska.
• Kleiner J., (1948) Mickiewicz, t. 1, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Kolbuszewski S., (1946) Twórczość Mickiewicza w kraju i w Rosji, Katowice: Czytelnik.
• Kolbuszewski S., (1948) Romantyzm, Wrocław: Czytelnik.
• Kowalczyk K., (2004) Szlakiem rabczańskich kapliczek, Kraków: Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy.
• Kucharski E., (1931a) "Pani pana zabiła" jako zabytek średniowiecznej poezji dworskiej, "Pamiętnik Literacki" nr 28.
• Kucharski E., (1931b) Podłoże, na którym zakwitły "Lilje" Mickiewicza, "Filomata" nr 30.
• Opacka A., (1988) Litewska epopeja J.I. Kraszewskiego. Szkice o "Anafielas", Katowice: Uniwersytet Śląski.
• Opacki I., (1980) "W środku niebokręga". O "Balladach i romansach" Mickiewicza, "Pamiętnik Literacki" nr 71/3.
• Opacki I., (2002) Ballada [w:] Bachórz J., Kowalczykowa A., (red.), Słownik literatury polskiej XIX wieku, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Przyboś J., (1998) Czytając Mickiewicza, Warszawa: Rytm.
• Sierzputowski T., (1905) Romantyzm polski, jego fazy, istota i skutki, Warszawa: Jan Fiszer.
• Tretiak J., (1898) Młodość Mickiewicza (1798-1824). Życie i poezya, Petersburg: K. Grendyszyński.
• Windakiewicz S., (1935) Adam Mickiewicz. Życie i dzieła, Kraków: Gebethner i Wolff.
• Witkowska A., Przybylski R., (2002) Romantyzm, Warszawa: PWN.
• Wojciechowski K., (1927) "Ballady i Romanse" A. Mickiewicza [w:] Wojciechowski K., (red.), Przewrót w umysłowości i literaturze polskiej po roku 1863, Lwów - Warszawa: Książnica Atlas.
• Zając J., (2014) Ballady "o pani, co zabiła pana" w kontekście kryminologii i kryminału (Od Mickiewicza do Gałczyńskiego) [w:] Piechota M., Ryba J., Janoszka M., (red.), Od oświecenia ku romantyzmowi i dalej...: autorzy - dzieła - czytelnicy, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Zgorzelski Cz., (2001) O sztuce poetyckiej Mickiewicza. Próby zbliżeń i uogólnień, Warszawa: Rytm.