Model biznesowy w raportowaniu informacji niefinansowych : wyniki badania wybranych polskich spółek giełdowych

• Autorzy: Marek Kawacki

Warianty tytułu

Business Model in Non-financial Information Reporting : Research Results of Selected Polish Listed Companies

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest ustalenie zakresu i formy informacji ujawnianych przez podmioty w ramach pojęcia model biznesowy na podstawie ujawnień informacji niefinansowych w raportach rocznych 14 spółek należących do indeksu WIG20. Badanie, któremu poddano 28 raportów rocznych za 2017 i 2018, polegało na przeanalizowaniu ujawnień informacji o modelu biznesowym oraz analizie zawartości raportów rocznych spółek i sprawdzeniu zakresu i treści ujawnianych informacji w segmencie raportu dotyczącym modelu biznesowego. Do jego przeprowadzenia wykorzystano metody analizy opisowej, analizy porównawczej oraz dedukcji. Wyszczególniono 22 rodzaje informacji niefinansowych systematycznie ujawniane, dotyczące modelu biznesowego. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że informacje o modelu biznesu ujawniane w raportach rocznych mogą być porównywalne między podmiotami oraz mogą i często już są porównywalne w czasie - w przypadku gdy ten sam podmiot raportuje dane informacje na przestrzeni dwóch różnych lat. Ponadto stwierdzono, że w zbiorze raportowanych informacji o modelu biznesowym pojawiła się wyraźna część wspólna występująca u wszystkich przebadanych spółek, a którą były informacje o łańcuchu tworzenia wartości. Artykuł jest rezultatem oryginalnego badania empirycznego, jednego z pierwszych dotyczących analizy informacji niefinansowych ujawnianych obligatoryjnie przez polskie spółki po roku 2018, i uzupełnia lukę w badaniach naukowych nad obligatoryjnym ujawnianiem informacji o modelu biznesu w raportach rocznych. (abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of the article is to determine the scope and form of information currently disclosed by entities under the concept of a "business model" based on the disclosure of non-financial information in the annual reports of fourteen WIG20 index companies. The study involved analysing disclosures about the business model, analysing the content of annual reports of companies, and checking the scope and con-tent of the disclosed information in the section of the report regarding the business model. In total, 28 annual reports for 2017 and 2018 were analysed. The survey included 22 types of non-financial information systematically disclosed under the definition of "business model". The study used descriptive analysis, comparative analysis, and deduction methods. As a result of the research, it was found that information on the business model disclosed in annual reports can be comparable between entities and can be and often already are comparable over time - when the same entity reports the information over two different years. In addition, it was found that in the set of reported information about the business model, there was clearly a common part in all the surveyed companies, which was information on the value creation chain. The article is the result of an original empirical study and closes the gap in scientific research on the mandatory disclosure of information about the business model in annual reports. The survey is one of the first attempts to analyse non-financial information compulsorily disclosed by Polish companies after 2018. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Modele biznesowe; Sprawozdawczość finansowa; Raportowanie; Sprawozdawczość niefinansowa; Spółki giełdowe

EN

Business models; Financial reporting; Reporting; Non-financial reporting; Stock market companies

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2020
• Tom: 107
• Numer: nr 163
• Strony: 11--37

Twórcy

autor

Marek Kawacki

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Bibliografia

• Bellman R.E., Clark C.E., Craft C.J., Malcolm D.G., Ricciardi F.M. (1957), On the Construction of a Multi-Stage, Multi-Person Business Game, "Operations Research", 5 (4), s. 469-503.
• Bek-Gaik B. (2016), Model biznesu w sprawozdawczości organizacji - przegląd badań, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach", 268, s. 43-53.
• Bek-Gaik B., Rapacz A. (2018), Model biznesu w raportach zintegrowanych polskich spółek giełdowych, "Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia", 2 (92), s. 209-222.
• Bek-Gaik B., Rymkiewicz B. (2016), Model biznesu w raportowaniu zintegrowanym, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 442, s. 32-51.
• Campbell D., Craven B., Shrives P. (2003), Voluntary social reporting in three FTSE sectors: a comment on perception and legitimacy, "Accounting, Auditing & Accountability Journal", 16 (4), s. 558-581.
• Casadesus-Masanell R., Ricart J.E. (2010), From Strategy to Business Models and onto Tactics, "Long Range Planning", 43, s. 195-215.
• Depoers F. (2000), A cost benenefit study of voluntary disclosure, "European Accounting Review", 9 (2), s. 245-263.
• Eccles R.G., Krzus M.P., Ribot S. (2015), Models of Best Practice in Integrated Reporting 2015, "Journal of Applied Corporate Finance", 27 (2), s. 103-115.
• Falencikowski T.M. (2012), Strategia a model biznesu - podobieństwa i różnice, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 260, s. 81-93.
• Falencikowski, T.M. (2015), Model biznesu sieci przedsiębiorstw: założenia podstawowe, "Problemy Zarządzania", 13/1 (1), s. 104-117.
• Falencikowski T.M. (2018), Od modelu biznesu przedsiębiorstwa do modelu biznesu organizacji publicznej, "Przedsiębiorczość i Zarządzanie", 19 (z. 6, cz. 2), s. 211-224.
• Geissdoerfer M., Savaget P., Evans E. (2017), The Cambridge Business Model Innovation Process, "Procedia Manufacturing", 8, s. 262-269.
• Gos W. (2014), Rachunkowość czy sprawozdawczość - głos w dyskusji, "Studia Oeconomica Posnaniensia", 2 (4), s. 23-34.
• Hedman J., Kalling T. (2003), The business model concept: Theoretical underpinnings and empirical illustrations, "European Journal of Information Systems", 12, s. 49-59.
• Hooks K.L., Moon J.E. (1993), A classification scheme to examine management discussion and analysis compliance, "Revista Accounting Horizons", 7 (2), s. 31-49.
• Ingram R.W., Frazier K.B. (1983), Narrative disclosures in annual reports, "Journal of Business Research", 11 (1), s. 49-60.
• Jabłoński M. (2014), Projektowanie i dojrzewanie modeli biznesu przedsiębiorstw przez wymagania rynku kapitałowego na przykładzie NewConnect, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 803. Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia", 66, s. 151-161.
• Jabłoński M. (2016), Model biznesu w raportach okresowych sprawozdawczości przedsiębiorstw - intencje i wyniki, "Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia", 1 (79), s. 227-244.
• Kamela-Sowińska A. (2015), Tajemnica przedsiębiorstwa a dyrektywa Unii Europejskiej o ujawnianiu informacji niefinansowych, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego". "Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia", 73, s. 981-991.
• Karwowski M. (2016), Model biznesu a zawartość obecnego sprawozdania finansowego i sprawozdania z działalności, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 90 (146), s. 135-155.
• Karwowski M. (2017), Identyfikacja informacji o modelu zrównoważonego biznesu na podstawie raportów zintegrowanych, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", s. 64-73.
• Karwowski M. (2018), Propozycja struktury opisu modelu biznesu w sprawozdaniu z działalności, "Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów", 163, s. 127-142.
• Kawacki M. (2018), Ujawnianie informacji niefinansowych w raportach rocznych spółek, praca doktorska, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu (npubl.).
• Krasodomska J. (2010), Informacje niefinansowe jako element rocznego raportu spółki, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 816, s. 45-57.
• Krasodomska J. (2014), Informacje niefinansowe w sprawozdawczości spółek, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
• Maniora J. (2015), Is Integrated Reporting Really the Superior Mechanism for the Integration of Ethics into the Core Business Model? An Empirical Analysis, "Journal of Business Ethics", 140, s. 755-786.
• Maruszewska E.W. (2015), Etyczne aspekty zarządzania z punktu widzenia rachunkowości w świetle teorii agencji oraz teorii interesariuszy, "Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie", 79, s. 179-190.
• Meek G.K., Roberts C.B., Gray S.J. (1995), Factors Influencing Voluntary Annual Report Disclosures by U.S., U.K. and Continental European Multinational Corporations, "Journal of International Business Studies", 26 (3), s. 555-572.
• Melloni G., Stacchezzini R., Lai A. 2016, The tone of business model disclosure an impression management analysis, "Journal of Management and Governance", 20 (2) s. 295-320.
• Morioka S.N., Evans S., de Carvalho M.M. (2016), Sustainable business model innovation exploring evidences In sustainability reporting, "Procedia CIRP", 40, s. 659-667.
• Morris M., Schindehutte M., Allen J. (2005), The entrepreneurʼs business model: toward a unified perspective, "Journal of Business Research", 58 (6), s. 726-735.
• Michalak J. (2015), Prezentacja modelu biznesowego w raportach rocznych wybranych spółek wysokich technologii z Wielkiej Brytanii, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach", 245, s. 152-161.
• Michalak J. (2016), Modele biznesu przedsiębiorstw. Analiza i raportowanie, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Michalak J., Bek-Gaik B., Karwowski M. (2018), Model biznesu jako wyzwanie dla rachunkowości, Wydawnictwo Gab, Warszawa.
• Osterwalder A., Pigneur Y., Tucci C.L. (2005), Clarifying Business Models: Origins, Present, and Future of the Concept, "Communications of the Association for Information Systems", 16, s. 1-25. DOI: 10.17705/1CAIS.01601.
• Pielaszek M., Świderska G.K., Krysik M. (2014), Model biznesu a polityka rachunkowości, "Studia Ekonomiczne", 201, s. 221-232.
• Porter M.E. (2001), Strategy and the Internet, "Harvard Business Review", (March), s. 1-20.
• Raczek-Kołodyńska M. (2017), Standard Informacji Niefinansowych (SIN), "Parkiet", 1 [wydanie elektroniczne]; http://www.parkiet.com/Firmy/303089886-Standard-Informacji-Niefinansowych-SIN.html (dostęp 6.11.2019).
• Roberts C., Weetman P., Gordon P. (2005), International Financial Reporting, Prentice Hall, London.
• Seddon P., Lewis G. (2003), Strategy and Business Models: What's the Difference?, "Proceedings of Pacific Asia Conference on Information Systems". 17; http://aisel.aisnet.org/pacis2003/17 (dostęp 23.04.2020).
• Szewieczek A., Sulik-Górecka A. (2018), Behavioral Determinants Of The Business Model in financial statement, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 515, s. 197-208.
• Świderska G.K., Więcław W. (2016), Sprawozdanie finansowe według polskich i międzynarodowych standardów rachunkowości, Difin, Warszawa.
• Timmers P. (1998), Business Models for Electronic Markets, "Electronic Markets", 8 (2), s. 3-8.
• Zott C., Amit R., Massa L. (2011), The Business Model: Recent Developments and Future Research, "Journal Management", 37 (4), s. 1019-1042.
• IIRC (2013a), Business Model Background Paper for Integrated Reporting, PAIB, www.ifac.org (dostęp 1.11.2019).
• IIRC (2013b), THE INTERNATIONAL FRAMEWORK, http://www.theiirc.org/wp-content/up-loads/2013/12/13-12-08-THE-INTERNATIONAL-IR-FRAMEWORK-2-1.pdf (dostęp 1.11.2019).
• IFRS (2018), Introduction to the Management Commentary, https://www.ifrs.org/-/media/project/management-commentary/supporting-material/introduction-to-the-management-commentary.pdf (dostęp 23.04.2020).
• IFRS (2019), Management Commentary, Consultative group meeting -3 April 2019, https://www.ifrs.org//media/feature/meetings/2019/april/mccg/slide-deck-2-business-model.pdf (dostęp 23.04.2020).
• Standard Informacji Niefinansowych (SIN), 2018, Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych, 15 stycznia 2018, http://seg.org.pl/pl/standard-informacji-niefinansowych-sin (dostęp 1.11.2019).
• GRI (2013a), G4. Wytyczne dotyczące raportowania. Część 1. Zasady raportowania i wskaźniki, GRI, Amsterdam.
• GRI (2013b), G4. Wytyczne dotyczące raportowania. Część 2. Podręcznik stosowania wytycznych GRI, Amsterdam.
• GRI (2016), Consolidated Set of GRI Sustainability Reporting Standards 2016, GRI, Amsterdam.
• Komunikat Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 4 stycznia 2018 r. w sprawie ogłoszenia uchwały Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie przyjęcia aktualizacji Krajowego Standardu Rachunkowości Nr 9 Sprawozdanie z działalności, Dz.U. z 2018 r., poz. 4.
• Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1255/2012 z dnia 11 grudnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1126/2008 przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do Międzynarodowego Standardu Rachunkowości (MSR) 12, Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) 1 i 13 oraz Interpretacji Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej (KIMSF) 20 (tekst mający znaczenie dla EOG).
• Rozporządzenie Komisji (UE) 2016/2067 z dnia 22 listopada 2016 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1126/2008 przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej 9 (tekst mający znaczenie dla EOG).
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości., Dz.U. z 2019 r. poz. 351 z późn. zm.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0014.2463