Po co nam społeczna gospodarka rynkowa?

• Autorzy: Elżbieta Mączyńska , Piotr Pysz

Warianty tytułu

Why Do We Need Social Market Economy?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł przedstawia ordoliberalną koncepcję społecznej gospodarki rynkowej (SGR) jako modelu ustroju społeczno-gospodarczego alternatywnego wobec wolnorynkowej gospodarki kapitalistycznej. Autorzy wskazują, że wobec wielu dysfunkcji współczesnego systemu kapitalistycznego, występujących w skali globalnej w sferze gospodarczej, społecznej i ekologicznej, model ten może stanowić drogowskaz w poszukiwaniu optymalnego ustroju społeczno-ekonomicznego. Ogólna koncepcja SGR, wywodząca się z pierwszej połowy XX wieku, wymaga dostosowań do wymogów współczesnej globalnej gospodarki i obecnego stanu techniki. Jednak podstawowe założenia tego modelu, dotyczące harmonijnego i trwałego rozwoju społeczno-gospodarczego ukierunkowanego na dobrobyt społeczny, z pewnością pozostają słuszne. Artykuł zawiera omówienie historycznej genezy koncepcji SGR, jej instytucjonalnych i społecznych uwarunkowań oraz uzasadnienie jej aktualności. (abstrakt oryginalny)

EN

The article presents the ordoliberal concept of social market economy (SME) as a model of the socio-economic system alternative to the free-market capitalist economy. The authors believe that, due to the manifold disfunctions of the shortcomings of the contemporary capitalist system, visible worldwide in the economic, social and ecological spheres, this model can be a guide in the search of an optimal socio-economic system. The general SME concept, created in the first half of the XX century, needs to be adjusted to the requirements of the contemporary global economy and the current state of technology. But the fundamental assumptions of this model, concerning a harmonious and sustainable socio-economic development directed towards social wellbeing, remain without any doubt valid. The paper includes a discussion of the historical origins of the SME concept, its institutional and social premises, and justification of its current topicality. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Społeczna gospodarka rynkowa (SGR); Ordoliberalizm; Ekonomia neoklasyczna; Poglądy ekonomiczne

EN

Social market economy; Ordoliberalism; Neoclassical economy; Economic views

• Czasopismo: Ekonomista
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 2
• Strony: 210--235

Twórcy

autor

Elżbieta Mączyńska

• Polskie Towarzystwo Ekonomiczne

autor

Piotr Pysz

• Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku; Hochschule für Wirtschaft und Technik, Vechta/Diepholz/Oldenburg

Bibliografia

• Acemoglu D., Robinson J.A. (2014), Dlaczego narody przegrywają, Zysk i S-ka, Poznań.
• Akerlof G.A., Shiller RJ. (2017), Złowić frajera. Ekonomia manipulacji i oszustwa, PTE, Warszawa.
• Atkinson A. (2017), Nierówności. Co da się zrobić?, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
• Balcerzak A., Pietrzak M. (2015), Efektywność instytucji a jakość życia w warunkach globalnej gospodarki wiedzy, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", nr 405, s. 238-248.
• Collier P. (2017), How to save capitalism from itself: Paul Collier on the new pragmatism, https://www.the-tls.co.uk/articles/public/how-to-save-capitalism/ (dostęp 20.06.2019).
• Collier P. (2018), The Future of Capitalism. Facing the New Anxieties, Allen Lane, Penguin Books, London.
• Erhard L. (2005), Die Prinzipien der deutschen Wirtschaftspolitik, "Orientierungen zur Wirtschafts- und Gesellschaftspolitik", z. 104.
• Erhard L. (2012), Dobrobyt dla wszystkich, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Eucken W. (1989), Die Grundlagen der Nationalökonomie, wyd. 9, Springer Verlag, Berlin-Heidelberg-New York-London-Paris-Tokyo-Hong Kong.
• Eucken W. (1997), Staatliche Strukturwandlungen und die Krisis des Kapitalismus, "ORDO Jahrbuch fur die Ordnung von Wirtschaft und Gesellschaft", t. 48, Lucius & Lucius, Stuttgart.
• Eucken W. (2004), Grundsatze der Wirtschaftspolitik, wyd. 7, Mohr Siebeck, Tubingen.
• Eucken W. (2005), Nationalökonomie wozu? Klett-Cotta, Stuttgart.
• Fromm E. (2013), O byciu człowiekiem, Vis-a-Vis Etiuda, Kraków.
• Galbraith J.K. (2011), Ekonomia w perspektywie, PWE, Warszawa.
• Galloway S. (2017), Wielka czwórka. Ukryte DNA: Amazon, Apple, Facebook i Google, REBIS, Poznań.
• Gehlen A. (2017), Człowiek. Jego natura i środowisko w świecie, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
• Gide C, Rist C. (1919), Historja doktryn ekonomicznych - Od fizjokratów do czasów najnowszych, t. 2, Gebethner i Wolff, Warszawa-Lublin-Łódź-Poznań-Kraków.
• Greven M., Wei W. (2017), Meet China's new tech giants: Alibaba, Baidu, Tencent and Xiaomi, "The Telegraph", https://www.telegraph.co.uk/china-watch/technology/new-technology-giants/ (dostęp 30.01.2020).
• Hardt Ł. (2014), O filozofii ekonomii, "Biuletyn PTE", nr 4, s. 26.
• Hausner J. (2019), Społeczna czasoprzestrzeń działalności gospodarczej. W kierunku ekonomii wartości, Wydawnictwo Scholar, Warszawa.
• Hayek F.A. (1983), Verfassung der Freiheit, wyd. 2, J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Tubingen (przekład polski: Konstytucja wolności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006).
• Hensel K.R (1978), Grundformen der Wirtschaftsordnung: Marktwirtschaft-Zentralver-waltungswirtschaft, wyd. З, C.H. Beck, München.
• Jevons W.S. (1965), The Theory of Political Economy, wyd. 5, A.M. Kelley, New York.
• Keynes J.M. (2003), Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, wyd. 3, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Kirsch G. i in. (1982), Jenseits von Markt und Macht - Eine Ordnungfur den Menschen, Nomos, Baden-Baden.
• Kołodko G.W. (2010), Świat na wyciągnięcie myśli, Prószyński i S-ka, Warszawa.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (1997), Dz.U. nr 78, poz. 483.
• Kowalik T. (2011), Urynkowienie bez modernizacji, w: Kozłowski P. (red.), Dwudziestolecie polskich przemian. Konserwatywna modernizacja, Instytut Nauk Ekonomicznych PAN, Warszawa, s. 23-68.
• Lippmann W. (1937), The Good Society, Little, Brown and Co., Boston.
• Mączyńska E. (2014), Anomiczne podłoże erozji ładu gospodarczego, w: P. Pysz, A. Grabska, M. Moszyński (red.), Spontaniczne i stanowione elementy ładu gospodarczego w procesie transformacji: dryf ładu czy jego doskonalenie? Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 31-67.
• Mączyńska E. (2017), Asymetrie społeczno-gospodarcze w kontekście teorii ekonomii i etyki, w: E. Mączyńska, J. Sójka (red.), Etyka i ekonomia. W stronę nowego paradygmatu, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 65-92.
• Mączyńska E., Pysz P. (2014), Liberalizm, neoliberalizm i ordo liberalizm, "Ekonomista", nr 2, s. 221-248.
• Mączyńska E., Pysz P. (2016), Społeczna gospodarka rynkowa i jej współczesne znaczenie, "Biuletyn PTE", nr 2, s. 16-22.
• Mączyńska E., Pysz P. (2018), Społeczna Gospodarka Rynkowa: Polska i integracja europejska, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Mączyńska E., Pysz P. (2019), Ordoliberalizm a nowe nurty w teorii ekonomii: koncepcja nowego pragmatyzmu, w: E. Mączyńska, P. Pysz (red.), Społeczna Gospodarka Rynkowa a wartości europejskie, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 65-92.
• Mączyńska E., Pysz P. (red.) (2019), Społeczna Gospodarka Rynkowa a wartości europejskie, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Meadows D. i in. (1973), Granice wzrostu, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Merton R. (2012), Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Morus (Moore) T. (2001 [1516]), Utopia, Wydawnictwo De Agostini, Warszawa.
• Muller-Armack A. (1956), Soziale Marktwirtschaft, w: E. von Beckerath (red.), Hand-wörterbuch der Sozialwissenschaften, t. 9, Vandenhoeck & Ruprecht, Stuttgart.
• Phelps E. (2013), Praca za płacę. Jak sprawić, by ludzie znów zaczęli uczestniczyć w systemie wolnej przedsiębiorczości i zarabiać, Kurhaus Publishing, Warszawa.
• Rapacki R. (2018), Model kapitalizmu w Polsce. Zagrożenia i pożądane kierunki zmian, konferencja "Ekonomiści o zagrożeniach dla polskiej gospodarki", Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa, 24.04.2018, http://www.pte.pl/pliki/2Zl/Warszawa_tezy_RR_konferencja PTE_24_04_2018.pdf (dostęp 30.01.2020).
• Reforma kulturowa 2020-2030-2040. Sukces wymaga zmian (2015), Krajowa Izba Gospodarcza, Warszawa.
• Rist G. (2015), Urojenia ekonomii, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa.
• Röpke W. (1979), Die Gesellschaftskrisis der Gegenwart, wyd. 6, Paul Haupt, Bern-Stuttgart.
• Sandel M. (2012), Czego nie można kupić za pieniądze. Moralne granice rynku, Kurhaus Publishing, Warszawa.
• Sennett R. (2010), Kultura nowego kapitalizmu, Muza S.A., Warszawa.
• Schwab K. (2018), Czwarta rewolucja przemysłowa, Studio ЕМКА, Warszawa.
• Senior W.N. (1852), Four Introductory Lectures of Political Economy, Longman, Brown, Green and Longmans, London; http://loll.s3.amazonaws.com/titles/2289/Senior_14 08_Bk.pdf (dostęp 31.01.2020).
• Shiller R.J., Akerlof G.A. (2011), Zwierzęce instynkty, Studio ЕМКА, Warszawa.
• Smith A. (2007), Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, wyd. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Smith A. (1989), Teoria uczuć moralnych. Próba analizy zasad, za pomocą których ludzie dokonują ocen dotyczących postępowania i charakteru najpierw swoich bliźnich, a potem samych siebie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Stiglitz J.E. (2010), Freefall. Jazda bez trzymanki. Ameryka, wolne rynki i tonięcie gospodarki światowej, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Summers L.H. (2014), Reflections on the 'New Secular Stagnation Hypothesis', w: С. Teulings, R. Baldwin (red.), Secular Stagnation: Facts, Causes and Cures, Centre for Economic Policy Research (CEPR), London, s. 27-41.
• Sztompka P. (2007), Zaufanie. Fundament społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy (2004), Dz. Urz. UE С 310, t. 47, 16.12.2004.
• Traktat o Unii Europejskiej, Wersja skonsolidowana (2008), http://eur-lex.europa.eu/ LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2008:115:0013:0045:pl:pdf (9.05.2008).
• Wallerstein I. (2008), Utopistyka. Alternatywy historyczne dla XXI wieku, Oficyna Wydawnicza Bractwa "Trojka", Poznań.
• Wallerstein I. i in. (2016), Czy kapitalizm ma przyszłość? Dialog, Warszawa.
• Wallerstein I., Lilley S. (2017), Wallerstein on the End of Capitalism, http://intercommunal workshop.org/wallerstein-end-capitalism/ (dostęp 31.01.2020).
• Weizsacker E.U., Wijkman A. (2018), Ejżel Kapitalizm, krótkowzroczność, populacja i zniszczenie planety, Raport Klubu Rzymskiego, IBS, Politechnika Warszawska, Warszawa.
• Wilkin J. (2014), Dlaczego ekonomia straciła duszę? Biuletyn PTE, Warszawa, s. 15-20.
• Wilkin J. (2015), Ekonomia wolności i ekonomia zniewolenia. Kiedy ekonomia sprzyja poszerzaniu ludzkiej wolności a kiedy ją ogranicza? w: E. Mączyńska (red.), Modele ustroju społeczno-gospodarczego. Kontrowersje i dylematy, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 19-38.
• Wilkinson R., Pickett К. (2011), Duch równości. Tam gdzie panuje równość, wszystkim żyje się lepiej, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.