Czasopismo
2020
|
21
|
z. 2 Dyrektor przychodzi, dyrektor odchodzi... O sytuacjach "przejścia" w teatrze
|
107--121
Tytuł artykułu
Autorzy
Warianty tytułu
Masters, Leaders, or Usurpers? The Ambiguous Status of the Creators of the Cricot and Cricot 2 Theatres
Języki publikacji
Abstrakty
W pierwszej części swoich rozważań skupię się na tym, w jaki sposób funkcjonował Teatr Cricot, na jakich zasadach współpracowali tworzący go artyści i do kogo de facto należała odpowiedzialność za całokształt efektów twórczych. W moim przekonaniu ten przedwojenny teatr wypracował zasady i praktyki charakterystyczne dla współcześnie rozumianego kolektywu twórczego. W dalszej części interesować mnie będzie początkowy okres działalności Teatru Cricot 2, który widzę jako dosłowne i bezpośrednie przejęcie, czy też przywłaszczenie, zarówno idei estetycznych, jak i struktur organizacyjnych poprzedników. To z kolei pozwoli - jak mniemam - w pewnym sensie zdemaskować dość przewrotne przejęcie i zawłaszczenie, o jakim moim zdaniem można mówić w kontekście późniejszej twórczości Kantora, który tworząc swój "teatr autorski", w sposób świadomy i przewrotny wykorzystywał zasady współpracy kolektywnej dla osiągnięcia swoich artystycznych wizji. Na koniec przyjrzę się temu, co działo się z dziedzictwem krakowskiego artysty bezpośrednio po jego śmierci, kiedy z pozoru zgodny i zgrany zespół, czy też skupiona wokół Kantora wspólnota okazały się utopią. Celem rozważań będzie więc z jednej strony zarysowanie różnorodności i odrębności tych zjawisk i ich liderów, z drugiej zaś zaakcentowanie paradoksalnych zbieżności zasad funkcjonowania tych teatralnych zespołów. (fragment tekstu)
The article is an attempt to look at the principles of operation and the resulting organizational practices characteristic of the Cricot and Cricot 2 Theatres. By recalling the work of the pre-war Cricot Theatre, the author puts forward a thesis that the theatre had developed practices and modes of action typical of the contemporary artistic collective. The cooperating group of artists, with Józef Jarema as an undoubted leader, was quite a flexible constellation, re-established in different configurations with each subsequent undertaking. This mode of operation strongly influenced the aesthetics of particular performances and artistic evenings. The further part of the article raises the issue of the impact of Jarema's theatre on its post-war successor, the Cricot 2 Theatre. It turns out that the initial Cricot 2 performances stemmed from similar concepts of theatre group organization. When describing also Tadeusz Kantor's later work in this context, the author emphasizes the artist's perverse takeover of the collective modus operandi, which he consciously utilized in the realization of his own authorial vision of theatre. The disputes which emerged over the artistic heritage of the Cricot 2 Theatre immediately after Kantor's death are also discussed. By raising questions about the status of creators and co-creators of the Cricot and Cricot 2 Theatres, and thus about the type and distribution of power in these organizations, the author observes certain organizational mechanisms which, in these cases, took or could have taken place. (original abstract)
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
107--121
Opis fizyczny
Twórcy
autor
- Uniwersytet Łódzki
Bibliografia
- Bogucka-Ordyńcowa J. et al. (1964), Cyganeria i polityka. Wspomnienia krakowskie 1919-1939, Warszawa: Czytelnik.
- (bp.) (1956), Aktorzy, plastycy i muzycy tworzą nowy teatr. Będziemy oglądać pantomimy K. Mikulskiego i J. Przybosia siedząc przy stolikach, "Echo Krakowa", nr 44, s. 1.
- Bryś M., Burzyńska A., Fazan K. (red.), Dziś Tadeusz Kantor! Metamorfozy śmierci, pamięci i obecności, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Czerska K. (2018), O kilku eksperymentach w teatrze Cricot (Henryk Wiciński i Maria Jarema), [w:] B. Ilkosz, Grupa Krakowska. 1932-1937, Wrocław: Muzeum Narodowe, s. 164-184.
- Czerska K. (2019), Teatr Cricot - suma przybliżeń, "Didaskalia", nr 153, s. 46-54.
- Czerska K. (red.) (2018), Cricot idzie! = Cricot is coming!, tłum. J. Figiel, Kraków: Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka.
- Dobrowolski W. (1956), Cricot przed laty, "Życie Literackie", nr 22, s. 4.
- Fedak-Mazur J. (2008), Józef Jarema w międzywojennym teatrze awangardowym Cricot (I), Kraków: TAiWPN Universitas.
- Galas-Kosil A., Olkusz P. (red.) (2016), Wpływ systemu organizacji instytucji na estetykę przedstawienia w wybranych krajach europejskich, Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.
- Guderian-Czaplińska E., Godlewski S. (red.) (2018), Kolektywy teatralne, artystyczne i badawcze. Materiały z konferencji zorganizowanej w Instytucie Teatru i Sztuk Mediów WFPIK Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu we współpracy z Malta Festival Poznań (19 czerwca 2018 roku), Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.
- Kantor T. (2004), Teatr Śmierci. Teksty z lat 1975-1984, wybór i oprac. K. Pleśniarowicz, Wrocław- Kraków: Ossolineum-Cricoteka.
- Keil M. (red.) (2017), Odzyskiwane tego, co oczywiste. O instytucji festiwalu, Warszawa-Lublin: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Konfrontacje Teatralne.
- Kosiński D. (2019), Nic nie rzekła aniołowi, "Tygodnik Powszechny", nr 50, https://www.tygodnikpowszechny. pl/nic-nie-rzekla-aniolowi-161372 [odczyt: 8.03.2020].
- Krakowska J. (2020), Utopia kolektywu, [w:] D. Buchwald, J. Legoń (red.), Czy tylko Reduta? Wspólnota - zespół - spółdzielnia twórcza - kolektyw w teatrze, Warszawa, s. 25-33, http:// encyklopediateatru.pl/ksiazka/774/czy-tylko-reduta-wspolnota-zespol-spoldzielnia-tworcza- -kolektyw-w-teatrze
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171599995