Poszerzone metody. Siedem kwestii dla badań kultury zwiększających zakres naszej wolności

• Autorzy: Waldemar Rapior

Warianty tytułu

Extended Methods: Seven Issues for Culture Studies That Increase Our Freedom

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem tego artykułu nie jest porównywanie metod badawczych, wskazywanie, które lepiej lub gorzej sprawdzają się w badaniu kultury, lecz analiza relatywnie nowego zjawiska w badaniach kultury: poszerzania koncepcji kultury i metod badawczych przez badaczy kultury w Polsce. (...) Analizując raport "Praktyki kulturalne Polaków", a przede wszystkim własną praktykę badawczą (badania z wykorzystaniem dzienników wizualnych oraz warsztatów socjologiczno-teatrologicznych "Tworzenie kultury" i "Młodzi i teatr" oraz badania na pograniczu sztuki i nauki "Moralność milcząca"), próbuję zdać relację z tego, co jest istotne w badaniach, w których kultury nie redukuje się do konsumpcji dóbr bądź odbioru dzieł sztuki. Jakie kwestie powinien rozważyć badacz, który chciałby badać kulturę w sposób przystający do zmian w kulturze, jakie obserwujemy w XXI wieku [Lury, Wakeford 2012]? (fragment tekstu)

EN

The author presents a model of the research approach that increases our freedom. What issues should a researcher consider if he/she wants to study culture in the 21st Century technological, social and economic circumstances? The author distinguishes seven issues that a researcher guided by the broader concept of culture, one that defines culture according to Raymond Williams as a "specific way of life" should consider. These issues are: (1) research is an interaction between scientists and study participants; (2) research can democratize the culture field; (3) research can be a cultural animation; (4) cooperation with artists, activists, educators, etc. is important; (5) there are many regulators of human behavior; (6) researcher has to answer a question what important social goals the study supports; (7) ethical aspects of social phenomena have to be taken into consideration. The article is a voice in a discussion of whether research methods only describe social reality or help to create it. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kultura; Uczestnictwo w kulturze; Badania naukowe; Metody badawcze

EN

Culture; Participation in culture; Scientific research; Research methods

• Czasopismo: Zarządzanie w Kulturze
• Rocznik: 2019
• Tom: 20
• Numer: z. 4 Badania w sektorze kultury
• Strony: 529--549

Twórcy

autor

Waldemar Rapior

Bibliografia

• Abend G. (2013), What the Science of Morality Doesn't Say about Morality, "Philosophy of the Social Sciences", Vol. 2, No. 43, s. 157-200.
• Allard A. (2018), Non-replicable: The Methodological Crisis in Experimental Science, "Books & Ideas", 28.05.2018, https://booksandideas.net/Non-replicable.html [odczyt: 1.06.2019].
• Atkinson P., Sliverman D. (1997), Kundera's Immortality: The Interview Society and the Invention of the Self, "Qualitative Inquiry", Vol. 3, No. 3, s. 304-325.
• Bachórz A., Ciechorska-Kulesza K., Czarnecki S., Grabowska M., Knera J., Michałowski L., Stachura K., Szultka S., Obracht-Prondzyński C., Zbieranek P. (2014), Punkty styczne. Między kulturą a praktyką (nie)uczestnictwa, Gdańsk: Instytut Kultury Miejskiej.
• Baert P., Silva F.C. da (2013), Teorie społeczne w XX wieku i dzisiaj, tłum. S. Burdziej, Kraków: Nomos.
• Bennett T. (2005), Culture, [w:] T. Bennett, L. Grossberg, M. Morris (red.), New Keywords: A Revised Vocabulary of Culture and Society, Hoboken, NJ- Oxford-Chichester: Wiley-Blackwell.
• Blumer H. (2006), Implikacje socjologiczne myśli George'a Herberta Meada, tłum. D. Nikls, [w:] A. Jasińska-Kania, L.M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), Współczesne teorie socjologiczne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 262-271.
• Brinkmann S. (2016), Methodological Breaching Experiments: Steps Toward Theorizing the Qualitative Interview, "Culture & Psychology", Vol. 22, No. 4, s. 520-533.
• Brockman J. (2013), Thinking: The New Science of Decision Making, Problem-Solving, and Prediction, New York-London-Toronto et al.: Harper Perennia.
• Chajbos K., Rapior W., Szymańska-Palaczyk A. (2014), Widz obrażony? O reakcjach na wybrane spektakle Malta Festival Poznań 2014, Poznań: Fundacja Malta.
• Chambers Ch. (2017), The Seven Deadly Sins of Psychology: A Manifesto for Reforming the Culture of Scientific Practice, Princeton: Princeton University Press.
• Collins H. (2018), Czy wszyscy jesteśmy ekspertami?, tłum. E. Bińczyk, J. Grygieńć, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Czapliński P. (2017), Dystynkcje i wiązania. Historia konfliktu dwóch kultur prawomocnych, [w:] C. Obracht-Prondzyński, P. Zbieranek (red.), Pomorskie poszerzenie pola kultury. Dylematy, konteksty, działania, Gdańsk: Nadbałtyckie Centrum Kultury, s. 77-92.
• Ćwikła M. (2016), Projekt to jest projekt. Specyfika zarządzania projektami kulturalnymi na przykładzie tworzenia koprodukcji teatralnych, Kraków: Attyka.
• Descola P. (2013), In Praise of Social Sciences, "Books & Ideas", 21.10.2013, https://booksandideas. net/In-Praise-of-Social-Sciences.html [odczyt: 1.06.2019].
• Doliński D., Grzyb T. (2017), Posłuszni do bólu, Sopot: Smak Słowa.
• Drozdowski R. et al. (2014), Praktyki kulturalne Polaków, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
• Goffman E. (2006), Rytuał interakcyjny, tłum. A. Szulżycka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Goffman E. (2008), Zachowanie w miejscach publicznych. O społecznej organizacji zgromadzeń, tłum. O. Siara, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Greene J., Haidt J. (2002), How (and Where) Does Moral Judgment Work?, "Trends in Cognitive Sciences", Vol. 6, s. 517-523.
• Haidt J. (2014), Prawy umysł. Dlaczego dobrych ludzi dzieli religia i polityka?, tłum. A. Nowak- -Młynikowska, Sopot: Smak Słowa.
• Haslam A.S., Reicher S.D. (2012), Contesting the "Nature" of Conformity: What Milgram and Zimbardo's Studies Really Show, "PLOS Biology", Vol. 10, No. 11, https://journals.plos.org/ plosbiology/article?id=10.1371/journal.pbio.1001426 [odczyt: 1.06.2019].
• Kaufmann J.-C. (2010), Wywiad rozumiejący, tłum. A. Kapciak, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Keil M. (2017), Do kogo należy teatr? O tym, do czego może nam się dzisiaj przydać krytyka instytucjonalna, "Dialog", nr 11, http://www.dialog-pismo.pl/w-numerach/do-kogo- -nalezy-teatr-o-tym-do-czego-moze-nam-sie-dzisiaj-przydac-krytyka-instytucjonalna [odczyt: 1.06.2019].
• Kołakowski L. (2006), Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Kraków: Znak.
• Kosiński D., Rapior W. (2018), Wiedza z działania, wiedza w działaniu. O relacjach sztuki i nauki, "Czas Kultury" http://czaskultury.pl/artykuly/wiedza-z-dzialania-wiedza-w-dzialaniuo- relacjach-sztuki-i-nauki/ [odczyt: 1.06.2019].
• Krajewski M. (2013), W kierunku relacyjnej koncepcji uczestnictwa w kulturze, "Kultura i Społeczeństwo", nr 1, s. 29-67.
• Krajewski M. (2017), "Ja poszerzam", "Ty poszerzasz"... Poszerzona koncepcja kultury i wynikające stąd nieporozumienia, [w:] C. Obracht-Prondzyński, P. Zbieranek (red.), Pomorskie poszerzenie pola kultury. Dylematy, konteksty, działania, Gdańsk: Nadbałtyckie Centrum Kultury, s. 29-42.
• Kwaśniewska M. (2019), Między wolnością a manipulacją. Sytuacja aktorek i aktorów w "Factory 2", "Didaskalia. Gazeta Teatralna", nr 150, s. 2-9.
• Law J. (2004), After Method: Mess in Social Science Research, New York: Routledge.
• Lury C., Wakeford N. (2012), Inventive Methods: The Happening of the Social, New York: Routledge.
• Mateja-Jaworska B. et al. (2013), Młodzi i teatr. Szanse i bariery na przykładzie Wielkopolski. Raport oraz opracowania powstałe na bazie projektu zrealizowanego w 2013 roku ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w programie "Obserwatorium kultury", Poznań: Fundacja Malta.
• Markovsky B., Dilks L.M. (2013), Nauka, pseudonauka i zdrowy rozsądek, tłum. K. Tomanek, K. Wysieńska, [w:] J. Heidtman, K. Wysieńska (red.), Procesy grupowe. Perspektywa socjologiczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 19-62.
• O czym mówi Sean? (2019), Zapis panelu dyskusyjnego o sztuce, nauce i etyce, "Przegląd Socjologii Jakościowej", t. 15, nr 2, s. 246-263, www.przegladsocjologiijakosciowej.org [odczyt: 1.06.2019].
• Obracht-Prondzyński C., Zbieranek P. red. (2017), Pomorskie poszerzenie pola kultury. Dylematy, konteksty, działania, Gdańsk: Nadbałtyckie Centrum Kultury.
• Perry G. (2013), Behind the Shock Machine: The Untold Story of the Notorious Milgram Psychology Experiments, New York: The New Press.
• Pustoła W. et al. (2019), Kiedy teatr nie tylko gra i/ale bada, [w:] W. Rapior (red.), Bezkarnie. Etyka w teatrze, Poznań: Stowarzyszenie Scena Robocza, Stowarzyszenie Czasu Kultury, s. 169-182.
• Rakowski T. red. (2015), Etnografia / Animacja / Sztuka. Nierozpoznane wymiary rozwoju kulturalnego, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Rapior W. (2016), Jak budowana jest przestrzeń prywatna we współczesnym mieście. Analiza dzienników wizualnych, "Kultura i Społeczeństwo", nr 2, s. 145-160.
• Rapior W. red. (2019), Bezkarnie. Etyka w teatrze, Poznań: Stowarzyszenie Scena Robocza, Stowarzyszenie Czasu Kultury.
• Rapior W., Skorupska P. (2015), "...żeby spektakl dawał do myślenia"? Podsumowanie spotkań z widzami w wieku 16-19 lat podczas Malta Festival Poznań 2015, Poznań: Fundacja Malta.
• Sikora S. red. (2015), Oddolne tworzenie kultury. Perspektywa antropologiczna, Warszawa: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego.
• Skórzyńska A. (2017), Miasto i praxis. Ćwiczenia z kulturowych badań angażujących, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
• Sormani P., Carbone G., Gisler P. red. (2018), Practicing Art / Science: Experiments in an Emerging Field, London-New York: Routledge.
• Szlendak T., Olechnicki K. (2017), Nowe praktyki kulturowe Polaków. Megaceremoniały i subświaty, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Weber M. (2011), Racjonalność, władza, odczarowywanie, tłum. M. Holona, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Williams R. (1985), Keywords: A Vocabulary of Culture and Society, Revised edition, New York: Oxford University Press.

Identyfikatory

DOI

10.4467/20843976ZK.19.032.11711