Wina jako kryterium oceny naruszenia obowiązków nabywców znacznych pakietów akcji spółek publicznych na potrzeby zastosowania sankcji z art. 89 u.o.p.

• Autorzy: Rafał Filip Szymański

Warianty tytułu

Guilt (in the Strict Sense) as a Criterion for Evaluating Breaches of Duties of Purchasers of Considerable Blocks of Shares of Public Companies for the Purposes of Applying the Sanctions Provided for in Article 89 of the Public Offering Act

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wymagające i skonstruowane w skomplikowany sposób obowiązki nabywców znacznych pakietów akcji spółek publicznych powodują, że częstym zjawiskiem w praktyce obrotu są, niestety, naruszenia tych obowiązków. Niemałe kontrowersje budzą także regulacje kreujące sankcje grożące za takowe naruszenia, a przede wszystkim unormowania dotyczące sankcji korporacyjnoprawnej w postaci zakazu wykonywania prawa głosu z akcji spółki publicznej, o której mowa w art. 89 ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (dalej u.o.p.) W szczególności, unormowania te nie odnoszą się, w zasadzie, w ogóle do przesłanki winy nabywcy znacznego pakietu akcji w uchybieniu spoczywającej na nim powinności, jako kryterium oceny konkretnego przypadku naruszenia. Tymczasem ocena taka, a w jej konsekwencji ewentualne uruchomienie dolegliwej sankcji korporacyjnoprawnej powinny - choćby ze względów słusznościowych - polegać nie tylko na stwierdzeniu obiektywnego stanu naruszenia danego obowiązku, lecz być uwarunkowane udowodnieniem podmiotowi zobowiązanemu winy w ścisłym jej znaczeniu (sensu stricto). Niniejszy artykuł stanowić ma zatem rozwinięcie publikacji poświęconej przeze mnie identyfikacji naruszeń obowiązków nabywców znacznych pakietów akcji spółek publicznych, a jego zasadniczym celem jest próba odnalezienia odpowiedzi na pytanie: czy dokonując oceny naruszenia obowiązku spoczywającego na nabywcy znacznego pakietu akcji - na potrzeby ustalenia, czy w danym przypadku aktualizuje się sankcja z art. 89 u.o.p. - należy polegać wyłącznie na obiektywnym kryterium, jakim jest stwierdzenie bezprawności w postaci naruszenia przezeń któregoś z obowiązków ustawowych, czy należy również brać pod uwagę subiektywną stronę nieprawidłowości jego postępowania, czyli ewentualną winę sprawcy naruszenia w ścisłym jej znaczeniu, tj. możliwość postawienia nabywcy znacznego pakietu akcji zarzutu naganności jego postępowania w postaci umyślności albo niedbalstwa w odniesieniu do dokonanego naruszenia spoczywającego na nim obowiązku. (abstrakt oryginalny)

EN

The demanding duties of purchasers of considerable blocks of shares of public companies, which duties are often structured in a rather complex manner, result unfortunately in frequent breaches of these duties in practice. Considerable controversies are also caused by regulations that introduce sanctions for such breaches, first of all norms concerning the corporate law sanction of prohibition of exercising the voting rights carried by shares of public companies, which sanction is referred to in Article 89 of the Act on Public Offering and Terms of Introduction of Financial Instruments into Organized Trading Systems and on Public Companies (APO). In particular, these norms do not in principle relate to the feature of guilt of a purchaser of a considerable block of shares who breached a duty, as a criterion for assessing a given specific breach. Meanwhile such an evaluation, and consequently also the onerous corporate law sanction should - at least for reasons of equity - comprise not only ascertaining an objective fact that a given duty was breached, but using it should depend on proving guilt (in the strict sense) of the obliged entity. Therefore this paper expands on a publication in which I identified the breaches of duties borne by purchasers of considerable blocks of shares of public companies, the main aim being to try to answer the question whether, in evaluating a breach of duties borne by purchasers of considerable blocks of shares - in order to determine if in a given case the sanction provided for in Article 89 APO applies - one should rely only on the objective criterion of ascertaining the unlawfulness in the form of said entity breaching one of the statutory duties, or should one also consider the subjective aspect of the unlawful conduct, that is, the perpetrator's possible guilt in the strict sense, i.e. the possibility of charging the purchaser of a considerable block of shares with culpable conduct in the form of intentional or negligent breach of the duty borne by such purchaser. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Akcje; Spółki; Spółki publiczne; Obowiązek informacyjny; Naruszenie przepisów prawa

EN

Shares; Companies; Public companies; Information duty; Violation of the law

• Czasopismo: Przegląd Prawa Handlowego
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 8
• Strony: 19--33

Twórcy

autor

Rafał Filip Szymański

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Banaszczyk Z. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do art. 1-44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
• Bilewska K., Bezprawność a niedochowanie należytej staranności w rozumieniu art. 293 k.s.h., "Palestra" 2007/3-4.
• Błaszczyk P., Nabywanie akcji spółki publicznej a regulacja prawna działania w porozumieniu, "Przegląd Prawa Handlowego" 2017/8.
• Borkowska K., Wajda P. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Warszawa 2014.
• Chłopecki A., Jeszcze raz o porozumieniach w spółkach publicznych, "Prawo Papierów Wartościowych" 2001/12.
• Chłopecki A., Naruszenie obowiązków informacyjnych przy nabywaniu znacznych pakietów akcji, "Gazeta Giełdy Parkiet" z 11.05.2011 r., nr 4533.
• Chłopecki A. [w:] A. Chłopecki, M. Dyl, Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. Komentarz, Warszawa 2014.
• Dąbrowa J., Odpowiedzialność deliktowa osoby prawnej za winę własną i cudzą, "Studia Cywilistyczne" 1970, t. XVI.
• Dubis W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017.
• Dyl M. [w:] A. Chłopecki, M. Dyl, Prawo rynku kapitałowego, Warszawa 2019.
• Dyl M. [w:] A. Chłopecki, M. Dyl, Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. Komentarz, Warszawa 2014.
• Famirski A. [w:] Ustawa o ofercie publicznej. Komentarz, red. M. Michalski, Warszawa 2014.
• Gago-Rudnicka D., Jakszuk S. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Warszawa 2014.
• Głowacka A., Wina osoby prawnej. Koncepcja winy anonimowej, "Acta Erasmiana" 2016, t. XII.
• Haładyj K., Ustawa o ofercie publicznej. Komentarz, Warszawa 2009.
• Jakszuk S., Róg-Dyrda J. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Warszawa 2018.
• Machnikowski P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań - część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
• Mataczyński M., Cywilnoprawne skutki naruszenia obowiązków nabywców znacznych pakietów akcji spółek publicznych, Warszawa 2011.
• Mataczyński M. [w:] Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. Komentarz, red. T. Sójka, Warszawa 2010.
• Michalski M., Porozumienia w spółkach publicznych a obowiązki z tytułu nabywania znacznych pakietów akcji, "Prawo Papierów Wartościowych" 2001/6.
• Michalski M., Pośrednie nabycie akcji spółki w świetle ustawy o ofercie publicznej a regulacja pośredniego nabycia akcji przewidziana w KSH, "Monitor Prawniczy" 2012/5.
• Michalski M. [w:] Ustawa o ofercie publicznej. Komentarz, red. M. Michalski, Warszawa 2014.
• Michór A., Odpowiedzialność administracyjna w obrocie instrumentami finansowymi, Warszawa 2009.
• Nowicki H. [w:] (red.), System Prawa Administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, t. 7, Prawo administracyjne materialne, Warszawa 2017.
• Okolski J., Modrzejewski J., Gasiński Ł., Odpowiedzialność członków zarządu w spółkach kapitałowych - miernik staranności [w:] Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Sołtysińskiemu, red. A. Nowicka, Poznań 2005.
• Olejniczak A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania - część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014.
• Olszak E., Obowiązki akcjonariuszy związane z obrotem znacznymi pakietami akcji spółek publicznych, KNF. Centrum Edukacji dla uczestników rynku, https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Prezentacja%20CEDUR%2003-12-2018%20cz_64237.2_64237.pdf (dostęp: 20.07.2020 r.).
• Opalski A., Oplustil K., Jeszcze w sprawie odpowiedzialności członków organów spółek kapitałowych, "Przegląd Prawa Handlowego" 2013/12.
• Oplustil K., Sas M., Działanie w porozumieniu (acting in concert) a wykonywanie praw korporacyjnych w spółkach publicznych, "Przegląd Prawa Handlowego" 2015/5.
• Pęczyk-Tofel A., Tofel M.S., Obrót znacznymi pakietami akcji na gruncie ustawy o ofercie publicznej (cz. 1), "Prawo Spółek" 2010/3.
• Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania - część ogólna, Warszawa 2018.
• Romanowski M., Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Komentarz, Warszawa 2003.
• Safjan M., Odpowiedzialność deliktowa osób prawnych. Stan obecny i kilka uwag de lege ferenda, "Studia Iuridica" 1994/21.
• Safjan M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do art. 1-44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
• Skoczylas A., Sankcje administracyjne jako środek nadzoru nad rynkiem kapitałowym [w:] Sankcje administracyjne. Blaski i cienie, red. M. Stahl, R. Lewicka, M. Lewicki, Warszawa 2011.
• Skoczylas A. [w:] Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. Komentarz, red. T. Sójka, Warszawa 2010.
• Sójka T. [w:] Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. Komentarz, red. T. Sójka, Warszawa 2010.
• Szelenbaum P.M., Działanie w porozumieniu w spółce publicznej, "Monitor Prawa Bankowego" 2016/4.
• Szymański R.F., Naruszenia obowiązków nabywców znacznych pakietów akcji spółek publicznych, "Przegląd Prawa Handlowego" 2020/6.
• Szymański R.F., Kocemba K., Obowiązki informacyjne spółek publicznych, Warszawa 2013.
• Wierzbowski M., Zależności oraz porozumienia akcjonariuszy w prawie o publicznym obrocie papierami wartościowymi, "Przegląd Prawa Handlowego" 2002/5.
• Wincenciak M., Sankcje w prawie administracyjnym i procedura ich wymierzania, Warszawa 2008.
• Wiśniewski W. [w:] Prawo bankowe. Komentarz, red. W. Góralczyk, Warszawa 1999.
• Wyrzykowski M., Ziółkowski M. [w:] System Prawa Administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, t. 2, Konstytucyjne podstawy funkcjonowania administracji publicznej, Warszawa 2012.
• Zelek M., Przypisanie osobie prawnej odpowiedzialności deliktowej na zasadzie winy za czyn własny, "Palestra" 2017/4.