Badanie zagrożenia życia na obszarze klęski ekologicznej : studium statystyczno-demograficzne na przykładzie województwa katowickiego

• Autorzy: Leon J. Dziembała
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Praca niniejsza dotyczy zagrożenia życia na obszarze województwa katowickiego, które uważa się za obszar klęski ekologicznej. Przez zagrożenie życia rozumiem taki układ czynników umieralności, które, poprzez swoje oddziaływanie, mogą zagrozić życiu człowieka mieszkającemu na określonym terytorium, czyli doprowadzić go do stanu katastrofy, jakim jest w tym przypadku śmierć. Od wielu już lat Polska zajmuje w Europie jedno z ostatnich miejsc, jeśli chodzi o hierarchię zestandaryzowanych współczynników umieralności ludności od najniższego poczynając. Oznacza to, że działają w naszym kraju swoiste czynniki śmiercionośne, powodujące nadumieralność Polaków w porównaniu z innymi mieszkańcami Europy. Ten syndrom wymaga prowadzenia różnorakich badań, które wyjaśniłyby nie tylko przyczyny jego powstania, lecz także pokazały sposoby jego przezwyciężenia. Umieralność ludności województwa katowickiego jest jedną z największych w Polsce. Poznanie zatem tego procesu, a przede wszystkim jego odrębności w porównaniu z całym krajem, jest jednym z celów badawczych tej pracy. Przedstawione tu jednak zagadnienia mają charakter uniwersalny i mogą być adoptowane także do innych regionów kraju (województw), jeśli tylko zajdzie tam potrzeba prowadzenia podobnych czy analogicznych badań, o jakich traktuje ta praca. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Długość życia; Przyczyny umieralności; Statystyka umieralności; Zagrożenia ekologiczne; Obszary ekologicznego zagrożenia

EN

Life expectancy; Causes of mortality; Mortality statistics; Ecological hazard; Areas of environmental threats

• Czasopismo: Prace Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Katowicach
• Rocznik: 1991
• Strony: 156

Twórcy

autor

Leon J. Dziembała

• Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego w Katowicach

Bibliografia

• Adelman J.: An Econometric Analysis of Population Growth. "American Economic Review" 1963, No 53.
• Aleksandrowicz J.: Sumienie ekologiczne. KiW, Warszawa 1979.
• Aleksińska J.: Hipotetyczne tablice wymieralności 1971-2000. "Prognozy Demograficzne" 1971, nr 21.
• Aleksińska J.: Polskie tablice wymieralności 1963-1965 według województw. "Studia i Prace Statystyczne" 1967, nr 6.
• Aleksińska J.: Polskie tablice wymieralności. 1965/1966. "Studia i Prace Statystyczne" 1968, nr. 13.
• Balcerowicz-Szkutnik M., Szkutnik W.: Analiza struktury urodzeń w mikroregionach województwa, katowickiego o minimalnym i maksymalnym zagrożeniu demograficznym i ekologiczno-demograficznym. W: Analiza i statystyczno-matematyczne modelowanie zjawisk w rejonie kraju ekologicznie zagrożonym. AE, Katowice 1989, CPBP 02.15(1.1.10) (maszynopis).
• Balcerowicz-Szkutnik M., Szkutnik W.: Analiza zgonów niemowląt. W: Analiza i statystyczno-matematyczne modelowanie zjawisk w rejonie kraju ekologicznie zagrożonym. AE, Katowice 1990, CPBP 02.15(1.1.10) (maszynopis).
• Benjamin B.: Social and Economic Factors Affecting Mortality. The Hague, Paris 1965.
• Benjamin B., Haycocks H.W.: The Analysis of Mortality and Other Actuarial Statistics. Cambridge University Press, Cambridge 1970.
• Boleslawski L: Budowa tablic trwania życia. Teoria i praktyka. GUS, Warszawa 1973.
• Bourgeois-Pichat J.: Essai sur la mortalitś biologique de l'homme. "Population" 1952, nr 3.
• Bourgeois-Pichat J.: Future Outlook for Mortality Decline in the World. "Population Biulettin of the United Nation" 1978, No 11.
• Chorąży M.: Zagrożenia biologiczne skażeniami powietrza z terenu województwa katowickiego. ŚLAM, Katowice 1990.
• Chevalier L.: Démographie générale. Dalloz, Paris 1951.
• Corsa L., Oakley D.: Consequences of Population Growth for Health Services in less Deweloped Countries. National Academy of Sciences. J. Hopkins Press, Baltimore 1971.
• Czaplicki J., Dziembała L.: Survival Function Estimation of Partly Renewal System. "Zagadnienia Eksploatacji Maszyn" 1986, nr 2, 3-4.
• Danecki I.: Kilka uwag o polityce społecznej. W: Polityka społeczna - uwarunkowania demograficzne, zadania, potrzeby. PWE, Warszawa 1980.
• Defoe D.: Dziennik roku zarazy. PiW, Warszawa 1959.
• Demografia. Metody analizy i prognozowania. Praca zbiorowa pod red. M. Cieślak. PWN, Warszawa 1984.
• Dominik A.: Próby określenia współzależności między degradacją środowiska przyrodniczego a zdrowiem ludzi. W: Czynniki warunkujące stan zdrowia ludności ŚIN, Katowice 1989.
• Dziembała L.: Ruch naturalny w okresie XX-lecia. W: Przemiany przestrzenne, ludnościowe i społeczne w województwie katowickim w okresie XX-lecia PRL. ŚIN, Katowice 1964.
• Dziembała L.: Statystyczne badania umieralności i przyczyn zgonów w województwie katowickim w latach 1950-1956 WSE, Katowice 1960 (maszynopis).
• Dziembała L.: Typologizacja miast i gmin województwa katowickiego według stopnia zagrożenia ekologicznego i demograficznego. W: Czynniki warunkujące stan zdrowia ludności. ŚIN, Katowice 1989.
• Dziembała L.: Umieralność ludności w województwie katowickim według przyczyn jako miernik stanu zdrowia. AE, Katowice 1989, CPBP 09.09.05.02.01 (maszynopis).
• Dziembała L.: Umieralność ludności województwa katowickiego w świetle standaryzowanych współczynników umieralności. "Górnośląskie Studia Socjologiczne" 1987, nr 20.
• Dziembała L.: Z badań nad umieralnością ludności w niektórych miejscowościach województwa katowickiego w latach 1950-1956. Zeszyty Naukowe WSE, Katowice 1961, nr 14.
• Encyklopedia Powszechna, PWN, Warszawa 1976.
• Frąckiewicz L.: Polityka ochrony zdrowia. PWE, Katowice 1983.
• Frąckiewicz L.: Społeczne zagrożenie zdrowia. W: Czynniki warunkujące stan zdrowia ludności. ŚIN, Katowice 1989.
• Frąckiewicz L.: Województwo katowickie - wzorzec czy przestroga. W: Kwestie społeczne regionu wysoko uprzemysłowionego. ŚIN, Katowice 1989.
• Giani J.: Stochastic Formulations for Life Tables. Age Distributions and Mortality Curves. The Mathematical Theory of Dynamics of Biological Populations. Academic Press, London, New York 1973.
• Grabiński T., Sokołowski A.: The Effectiveness of Some Signal Identification Procedures. North Holland, Amsterdam 1980.
• Grabiński T., Wydymus S., Zeliaś A: Metody taksonomii numerycznej w modelowaniu zjawisk społeczno-gospodarczych. PIW, Warszawa 1989.
• Graunt J.: Natural and Political Observations Mentioned in the Following Index and Made Upon the Bills of Mortality. London 1662.
• Halley E.: An Estimate of the Degrees of the Mortality of Mankind Drawn from the Curious Tables of Births and Funerals of the City of Breslau. "Philosophical Transactions of the Royal Society" 1693, No 17.
• Hartigan J.A., Wong M.A.: A K-means Clusterig Algorithm. Algorithm AS136. "Applied Statistics" 1979, t. 28.
• Hartigan J.A.: Clusterig Algorithms. J. Wiley, New York 1975.
• Hauser P.W., Duncan O.D.: The Study of Population. Chicago Press, Chicago 1959.
• Hellwig Z.: Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju i strukturę wykwalifikowanych kadr. "Przegląd Statystyczny" 1968, nr 4.
• Holzer J.: Demografia. PWE, Warszawa 1980.
• Holzer J.: Polskie tablice wymieralności 1955/1956. "Statystyka Polski" 1960, z. 32.
• Hugon P.: Démographie. Dalloz, Paris 1971.
• Jacimirski J.: Ruch naturalny ludności w GOP. WSE, Katowice 1960 (maszynopis).
• Jurczak M.: Choroby cywilizacyjne. PWN, Warszawa 1977.
• Kassenberg A., Rolewicz C.Z.: Przestrzenna diagnoza ochrony środowiska w Polsce. PWE, Warszawa 1985.
• Kędelski M.: Szacowanie relacji między umieralnością i trwaniem życia a środowiskiem społeczno-ekonomicznym w Polsce. SGPiS, Warszawa 1983.
• Kędelski M.: Trendy oraz wahania umieralności niemowląt i trwanie życia ludności według płci w krajach Europy Wschodniej w latach 1956-1985. "Studia Demograficzne" 1989, nr 1/95.
• Kolonko J.: Analiza dyskryminacyjna i jej zastosowania w ekonomii. PWN, Warszawa 1980.
• Kolonko J.: Orzecznictwo o czasowej i trwałej niezdolności do pracy jako metoda pomiaru stanu zdrowia ludności (metodologiczne podstawy statystyczne). AE, Katowice 1987, CPBP 09.09.05.13. (maszynopis).
• Kopaliński W.: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. WP, Warszawa 1983.
• Kopczyński J.: Umieralność szczegółowa z powodu wybranych przyczyn w Polsce. "Polska 2000" 1987, nr 2.
• Kośmicki E.: O problematyce kryzysu i katastrofy ekologicznej w badaniach ekologicznych i społecznych. "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1984, nr 1.
• Kucharczyk J.: Algorytmy analizy skupień. PWN, Warszawa 1982.
• Leutner R.: Sterblichkeit nach dem Familienstand 1961. Universitat Hamburg, Akademie Veroffentlichung, Hamburg 1967, Reihe B, Studio 6.
• Levels and Trends of Mortality in Indonesia 1961-1971. US Department of Census, International Research. "Document" 1975, No 2.
• Mac Queen J.: Some Methods of Classification and Analysis of Multivariate Observations. W: Proceedings of the 5-th Berkeley Symposium on Mathematical Statistics and Probability. University of California, Berkeley 1967.
• Majewski S., Zemła B.: Zachorowalność na nowotwory złośliwe w województwie katowickim. Raport o skutkach zdrowotnych zatrucia środowiska GOP. ŚLAM, Katowice 1987.
• Mały Rocznik Statystyczny 1939. GUS, Warszawa 1939.
• Mantorska T.: Konsekwencje demograficzne zanieczyszczenia środowiska naturalnego (na przykładzie górnośląskiego obszaru ekologicznie zagrożonego). W: Kwestie społeczne regionu wysoko uprzemysłowionego. ŚIN, Katowice 1989.
• Mazur A.: Społeczno-ekonomiczne czynniki zróżnicowania umieralności w wielkich miastach w Polsce. "Studia Demograficzne" 1988, nr 3/93.
• Mazur A.: Umieralność według przyczyn w wielkich miastach w Polsce. "Studia Demograficzne" 1988, nr 2/92.
• Mielecka-Kubień Z.: Statystyczna analiza umieralności w województwie katowickim na tle umieralności w Polsce w latach 1983-1985. W: Analiza i statystyczno-matematyczne modelowanie zjawisk demograficznych w regionie kraju zagrożonym ekologicznie. AE, Katowice 1989, CPBP 02.15.(1.1.10) (maszynopis).
• Mielecka-Kubień Z.: Statystyczno-matematyczna analiza umieralności w mikroregionach województwa katowickiego o największym i najmniejszym stopniu zagrożenia ekologicznego. W: Analiza i statystyczno-matematyczne modelowanie zjawisk demograficznych w regionie kraju zagrożonym ekologicznie. AE, Katowice 1990, CPBP 02.15.(1.1.10) (maszynopis).
• Mierkow A.: Wosproizwodstwo nasielenija SSSR i niekotorych zarubieżnych stran. "Zdrowoochranienije Rossijskoj Fiedieracci" 1963, nr 2.
• Nowak L.: Polskie tablice trwania życia 1985-1986. GUS, Warszawa 1987.
• Nowak L.: Trwanie życia i umieralność według przyczyn w województwach w latach 1981-1985. GUS, Warszawa 1986.
• Ochrona środowiska 1989. GUS, Warszawa 1989.
• Okólski M.: Pięć tez o umieralności "Polityka." 1985, nr 50.
• Okólski M.: Transformacja demograficzna w Polsce. "Ekonomista" 1983, nr 1.
• Okólski M., Puławska B.: Wpływ środowiska naturalnego i społeczno-zawodowego na proces umieralności w Polsce w latach 1951-1980. UW, Warszawa 1983 (PW 11.5).
• Owsiński J.W.: On a Quasi-Objective Global Clustering Method. Data Analysis and Informatics III. North Holland, Amsterdam 1984.
• Piontek F.: Straty spowodowane degradacją powietrza atmosferycznego. Studium na przykładzie województwa katowickiego. AE, Katowice 1985. (PW 10.2).
• Piotrowski J.: Miejsce człowieka starego w rodzinie i społeczeństwie. PWN, Warszawa 1973.
• Pluta W.: Wielowymiarowa analiza porównawcza w modelowaniu ekonometrycznym. PWN, Warszawa 1986.
• Podolec B., Zając K.: Ekonometryczne metody ustalania regionów konsumpcji. PWE, Warszawa 1978.
• Podstawowe dane statystyczne o Polsce 1946-1988. GUS, Warszawa 1989.
• Potrzeby i możliwości ochrony zdrowia w województwie katowickim. WUS, Katowice 1984.
• Preston S.H.: Mortality Patterns in National Populations. Academic Press, New York 1976.
• Projekt planu regionalnego województwa katowickiego. Warianty projektu planu regionalnego. Biuro planowania przestrzennego w Katowicach, Katowice 1989.
• Puchalski K.: Kryteria zdrowia jako wartości społecznej. W: Czynniki warunkujące stan zdrowia ludności. ŚIN, Katowice 1989.
• Raport 1989. Sytuacja demograficzna Polski. Rządowa Komisja Ludnościowa, Warszawa 1989.
• Regionalizacja gospodarcza. W: Geografia ekonomiczna Polski. Praca zbiorowa pod red. S. Berezowskiego. PWE, Warszawa 1969.
• Report of the Interregional Seminar on Mortality Analysis. United Nations, New York 1972.
• Rocznik Statystyczny 1983. GUS, Warszawa 1983.
• Rocznik Statystyczny 1989. GUS, Warszawa 1989.
• Rosset E.: Demografia Polski T.2. PWE, Warszawa 1974.
• Rosset E.: Fenomeny demograficzne XX wieku. W: Ekologia populacji ludzkich. Ossolineum, Wrocław 1982.
• Rosset E.: Proces starzenia się ludności. PWG, Warszawa 1959.
• Rosset E.: Tablice wymieralności jako barometr postępu społecznego. "Ekonomista" 1959, nr 4-5.
• Sauvy A.: Les limites de la vie humaine. Hachette, Paris 1961.
• Słownik języka polskiego. T.3. PWN, Warszawa 1981.
• Sojka E.: Modelowanie umieralności ludności województwa katowickiego w oparciu o szeregi czasowe. W: Analiza i statystyczno-matematyczne modelowanie zjawisk demograficznych w regionie kraju zagrożonym ekologicznie. AE, Katowice 1990, CPBP 02.15.(1.1.10) (maszynopis).
• Sokołowski A., Zając K.: Rozwój demograficzny a rozwój gospodarczy. PWE, Warszawa 1987.
• Stępień L.: Przyczyny zgonów w Łodzi w latach 1960-1973. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica 7, Łódź 1981.
• Stobiński J.: Człowiek i chemia. Nasza Księgarnia, Warszawa 1986.
• Stojkow N., Jertić Ż.: Uticaj sezonskich i ostalih faktora na mortalitet stanovnistva Jugoslavije. Sarazni zavod statistiku, Beograd 1972.
• Stokowski F.: Regionalizacja demograficzna Polski. PWN, Warszawa 1977.
• Sroczyński J.: Samounicestwienie. "Śląsk" 1987, nr 5.
• Sroczyński J.: Wpływ zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego na zdrowie ludzi. Ossolineum, Wrocław 1988.
• Sroczyński J.: Wpływ zanieczyszczonego środowiska GOP na stan zdrowia ludności. W: Czynniki warunkujące stan zdrowia ludności. ŚIN, Katowice 1989.
• Szarski C.: Umieralność w Polsce w 1984. Podstawowe przyczyny zgonów w ujęciu regionalnym. "Studia Demograficzne" 1989, nr 1/95.
• Szturm de Sztrem E.: Kurs demografii. ASW, Warszawa 1949.
• Szulc S.: Dawne tablice umieralności Królestwa Polskiego i miasta Warszawy. Przypomnienie historyczne. "Kwartalnik Statystyczny" 1928, t.5, z.2.
• Szulc S.: Tablice wymieralności województw poznańskiego i pomorskiego 1922. "Kwartalnik Statystyczny" 1928, t.5, z.3.
• Środowiskowo-społeczne uwarunkowania zgonów ludności w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem województwa katowickiego. Praca zbiorowa pod kierunkiem A. Dominik. AE, Katowice 1989, CPBP 09.09.05 (maszynopis).
• Tabeau E.: Ekonometryczne modele zmian cząstkowych współczynników zgonów dorosłej ludności Polski w latach 1960-1983. "Studia Demograficzne" 1988, nr 2/92.
• Trojan P.: Ekologia ogólna. PWN, Warszawa 1977.
• Urłanis B.C.: Problemy dinamiki nasielenija SSSR. Nauka, Moskwa 1974.
• Villey D.: Lécons de démographie. Editions Montchretien, Paris 1957.
• Ward J.: An Algorithm for Hierarchical Classification. "Technometrics" 1969, No 1.
• Westergaard H.: Die Lehre von der Mortalitat und Morbilitat. G. Fischer, Jena 1901.
• Wielka encyklopedia powszechna. T. II. PWN, Warszawa 1968.
• Wiesner J.: Wybrane metody klasycznego pomiaru demograficznego jako instrumenty polityki społecznej. Ossolineum, Wrocław 1988.
• Wiszniewski A., Wolkow A.: Wosproizwodstwo nasielenija SSSR. "Finanse i Statistika" 1983.
• Wolański N.: Organizm a środowisko. W: Metody kontroli rozwoju człowieka i zmian struktury populacji ludzkich w związku z przemianami środowiska. PAN, Instytut Ekologii, Warszawa 1977.
• Worach-Kardas H.: Fazy życia zawodowego i rodzinnego. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1988.
• Zadora H.: Model sterowania otwartą gospodarką centralnie planowaną. AE, Katowice 1988.
• Zagrożenia ekologiczne w środowisku przemysłowym i wiejskim. Praca zbiorowa pod kierunkiem A. Dominik. AE, Katowice 1988, CPBP 09.09.05 (maszynopis).
• Zanieczyszczenia atmosfery w województwie katowickim w latach 1983, 1984 i 1985. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, Katowice 1984/1985.
• Zasępa R.: Polskie tablice wymieralności ludności miast i wsi 1952/1953. "Przegląd Statystyczny" 1957, nr 1-2.
• Zasępa R.: Polskie tablice wymieralności 1952/1953. "Przegląd Statystyczny" 1956, nr 4.
• Zemła B.: Emisja pyłów i gazów przemysłowo-komunalnych, charakter uprzemysłowienia i zachorowalność na nowotwory złośliwe u ludności tubylczej i napływowej. "Polski Tygodnik Lekarski" 1981, nr 36.