Interpretacyjne czy prawotwórcze działanie sądu dokonującego kwalifikacji prawnej umowy odnoszącej się do świadczenia usług - analiza orzeczeń sądów cywilnych i sądów ubezpieczeń społecznych

• Autorzy: Joanna Szyjewska-Bagińska

Warianty tytułu

Interpretational and Law-Making Activity of the Court Performing a Legal Classification of a Contract Involving Provision of Services - Analysis of Decisions of Civil Courts and Social Insurance Courts

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest przedstawienie rozbieżności między metodologią ocen umów o dzieło i umów o świadczenie usług dokonywanych przez sądy cywilne i sądy ubezpieczeń społecznych. Sądy cywilne w pierwszej kolejności ustalają treść oświadczeń woli stron umowy (konsens), następnie dokonują wykładni złożonych oświadczeń woli, aby w ostatnim etapie ustalić kwalifikację prawną umowy. Wola stron odtworzona według wskazanej kolejności ma decydujące znaczenie dla ustalenia kwalifikacji prawnej umowy, dlatego działania sądu cywilnego mają charakter interpretacyjny. Działania sądu ubezpieczeń społecznych ustalające obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonania oznaczonej umowy wykazują raczej charakter prawotwórczy. Sądy oceniają istniejący stosunek prawny między stronami badając fazę wykonawczą umowy. Kwalifikacja stosunków prawnych ubezpieczenia społecznego jest dokonywana via faci. Ustalając normatywny sens tych zachowań na potrzeby ubezpieczeń społecznych sądy dokonują kwalifikacji prawnej łączącej strony umowy cywilnoprawnej. Dla sądu ubezpieczeń społecznych obok oświadczeń woli stron umowy istnieją inne rodzaje zachowań prawnie doniosłych, które wpływają czy nawet decydują o kwalifikacji danego stosunku prawnego. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the paper is an analysis of a discrepancy between methods of classifying a nominate contract as a specific work contract or another service contract applied by Polish civil courts and social insurance courts. Civil courts first establish the content of declarations of intent of the contract's parties (consensus), then interpret the given declarations of intent in order to establish in the last stage the legal classification of the contract. The parties' intent recreated according to the indicated order is decisive in establishing the legal classification of a contract, which is why the activity of a civil court has an interpretational character. The activity of a social insurance court, establishing the obligation of being subject to social insurance due to the performance of a nominate contract, displays a rather law-making character. The courts assess the existing legal relationship between the parties examining the contract's performance stage. The classification of social insurance legal relationships is carried out via faci. Establishing the normative sense of these behaviours, for the needs of social insurance, the courts carry out a legal classification of the civil law agreement binding the parties. For the social insurance court, next to declarations of intent of the contract's parties, there are other types of legally significant behaviours which impact or even determine the classification of a given legal relationship. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ubezpieczenia społeczne; Umowa; Orzecznictwo sądu

EN

Social insurance; Contract; Judicial decision

• Czasopismo: Praca i Zabezpieczenie Społeczne
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 9
• Strony: 24--33

Twórcy

autor

Joanna Szyjewska-Bagińska

• Wyższa Szkoła Administracji Publicznej w Szczecinie, ZUS Oddział w Szczecinie

Bibliografia

• Bławat, M. (2019). Konwersja nieważnych czynności prawnych. Warszawa: Legalis.
• Brzozowski, A. (2013). Konsumencka umowa o dzieło (w świetle art. 6271 Kodeksu cywilnego). Warszawa.
• Gersdorf, M. (1993). Umowa o pracę, umowa o dzieło, umowa zlecenia. Warszawa.
• Gersdorf, M. (2012). Umowa o dzieło - czy niechciane dziecko prawa zatrudnienia? Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (1).
• Gwiazdomorski, J. (1974). Próba korektury pojęcia czynności prawnej. ZNUJ PWiOWI, (1).
• Gutowski, M. (2017a). Bezskuteczność czynności prawnej. Warszawa.
• Gutowski, M. (2017b). Nieważność czynności prawnej. Warszawa.
• Jędrasik-Jankowska, I. (2016). Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego. Warszawa.
• Jędrzejewska, A. (1992). Koncepcja oświadczenia woli w prawie cywilnym. Warszawa.
• Kubot, Z. (2017). Autonomia i zależność kwalifikacji kontraktów menadżerskich według prawa cywilnego, prawa ubezpieczeń społecznych oraz prawa podatkowego. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (11).
• Lackoroński, B. (2015). Zlecenie a umowa o dzieło w systemie ubezpieczeń społecznych - perspektywa cywilnoprawna W: M. Szabłowska-Juckiewicz, M. Wałachowska i J. Wantoch-Rekowski (red.), Umowy cywilnoprawne w ubezpieczeniach społecznych. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Liszcz, T. (1977). Nieważność czynności prawnych w umownych stosunkach pracy. Warszawa.
• Łętowska, E. (2006). W: E. Łętowska (red.), Zobowiązania - część ogólna. System prawa prywatnego. Tom 5. Warszawa.
• Machnikowski, P. (2005). Swoboda umów według art. 3531 KC. Konstrukcja prawna. Legalis.
• Radwański, Z. (1962). Recenzja. Państwo i Prawo, (7).
• Radwański, Z. (1977). Teoria umów. Warszawa.
• Radwański, Z. (1992). Wykładnia oświadczeń woli składanych indywidualnym adresatom. Wrocław.
• Radwański, Z. (2008). W. Z. Radwański (red.), Prawo cywilne - część ogólna. System prawa prywatnego. Tom 2. Warszawa.
• Radwański, Z. i Panowicz-Lipska. J. (2004). Zobowiązania - część szczegółowa. Warszawa.
• Rajski, J. (1997). Właściwość (natura) umowy o dzieło a wygaśnięcie wynikającego z niej stosunku zobowiązaniowego. Przegląd Prawa Handlowego, (6).
• Siedlecki, W. (1958). Glosa do orzeczenia Sądu Najwyższego z 4.02.1957 r., 3CR 787/55. Państwo i Prawo, (1).
• Szabłowska-Juckiewicz, M., Wałachowska, M. i Wantoch-Rekowski, J. (2015). Umowy cywilnoprawne w ubezpieczeniach społecznych. Warszawa.
• Ślebzak, K. (2017). Kontrola przez ZUS ważności umów o pracę stanowiących tytuł do ubezpieczenia społecznego - wybrane zagadnienia. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (2).
• Tomanek, A. (2018). Czy dopuszczalna jest autonomiczna kwalifikacja umów o świadczenie usług w prawie ubezpieczeń społecznych? W: A. Dańko-Roesler, M. Leśniak, M. Skory i B. Sołtys (red.), Ius Est ars boni et aequi. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Józefowi Frąckowiakowi. Wrocław.
• Trzaskowski, R. (2005). Granice swobody kształtowania treści i celu umów obligacyjnych. Kraków.
• Wilejczyk, M. (2014). Zagadnienia etyczne części ogólnej prawa cywilnego. Warszawa.
• Wolak, G. (2018). Umowa mająca za przedmiot sprzątanie - umowa o dzieło czy umowa o świadczenie usług? Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (5).
• Wronkowska, S. i Ziembiński, Z. (2001). Zarys teorii prawa. Poznań.
• Zieliński, T. (1967). Nieważność czynności sprzecznych z ustawą w prawie cywilnym. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, (2).
• Zoll, F. (2000). Kilka uwag na temat tzw. redukcji utrzymującej skuteczność. Transformacje Prawa Prywatnego, (1-2).
• Żabiński, Z. (1972). Systematyka umownych stosunków prawnych pod względem treści. Studia Cywilistyczne, XIX.

Identyfikatory

DOI

10.33226/0032-6186.2020.9.4