Użyczenie jako alternatywa dla dzierżawy ziemi rolniczej

• Autorzy: Wiesław Musiał

Warianty tytułu

Lending of Agricultural Land as an Alternative to Land Leasing

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule omówiono relatywnie nowe zjawisko na rynku ziemi, jakim jest jej nieodpłatne użyczenie. Dotyczy ono sąsiedzkiego obrotu ziemią i stanowi drugi po dzierżawie (umownej i "szarej") sposób jej zależnego władania. Użyczenie ma w literaturze przedmiotu różnorodne odniesienia w teorii nauk społecznych i może być traktowane m.in. jako zjawisko sfery zachowań behawioralnych, rodzaj altruizmu odwzajemnionego, czy też być lokowane w sferze ekonomii współdzielenia. Oddanie w użyczenie ziemi będącej częścią zasobów gospodarstwa rolnego z reguły wynika z wielu złożonych i występujących łącznie uwarunkowań. Wiąże się ono z różnymi determinantami regionu, w tym położeniem ziemi i popytem na dzierżawę. Przynosi jednak liczne korzyści zarówno właścicielowi, a zatem użyczającemu, jak i nowemu jej użytkownikowi. Przeprowadzone badania w formie analizy przypadku wskazują, że główną przyczyną oddawania ziemi w użyczenie był brak chętnych do jej dzierżawy. Inne przyczyny to: chęć podtrzymania walorów rolniczego użytkowania ziemi, jej nieuregulowany status prawny, ale także nieopłacalność jej użytkowania przez właściciela, a więc brak rent ekonomicznych z ziemi. W badanych subregionach woj. świętokrzyskiego udział ziemi będącej w użyczeniu w strukturze ziemi użytkowanej zależnie był bardzo zróżnicowany i wahał się od 5 do 40% (tylko w jednej gminie nie wskazano występowania użyczenia), a średnio wynosił ok. 10-15%. Ostrożne szacunki wskazują, że w skali kraju użyczeniu podlega ok. 180-320 tys. ha, a więc ok. 2% użytków rolnych w Polsce.(abstrakt oryginalny)

EN

The study addresses some problems of a relatively new phenomenon on the market of agricultural land, which is its free lending. It concerns the neighbourly turnover of land and, after leasing (contractual and grey), is the second form of its dependent use. In social-science theory there are various references to lending in the literature, and can be treated, among others, as a behavioural phenomenon, a kind of mutual altruism, or be located in the sphere of economics of sharing. Free lending of land that is part of a farm's resources usually results from many complex and joint conditions. It is as sociated with various determinants of the region, including the location of the land and the demand for leasing. It is also a worse alternative for its owner in terms of maintaining its agricultural use. However, it also brings some benefits for both the owner, and therefore the lender, as well as the new user. The research was carried out in the form of a case study. The results indicate that the main reason for lending the land for free, was the lack of people willing to lease it. Other reasons were also: the desire to maintain the advantages of agricultural land use, its unregulated legal status but also the lack of profitability of its use by the owner, and therefore the lack of economic rents from the land. In the subregions of the Świętokrzyskie voivodeship studied, the share of land in lending in the structure of the dependent land use varied widely, ranging from 5% to 40% (only in one commune was there no lending of agricultural land for free), and the average was about 10-15%. Cautious estimates show that on a national scale it is about 180-320 thousand. ha, and therefore about 2% of all arable land in Poland.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rolnictwo; Wieś; Użytkowanie ziemi; Dzierżawa gruntów

EN

Agriculture; Village; Land use; Land lease

• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 2 (187)
• Strony: 79--98

Twórcy

autor

Wiesław Musiał

• Akademia Rolnicza w Krakowie

Bibliografia

• Banaszek M. (2016). Ekonomia współdzielenia jako alternatywny kierunek rozwoju miast. Ekonomia Społeczna, 1, 51-59.
• Czudec A., Miś T., Zając D. (2018). Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich w wymiarze regionalnym. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Czyżewski B., Staniszewski J. (2015). Spadek znaczenia renty gruntowej w długim okresie i jego konsekwencja. Wieś i Rolnictwo, 169 (4), 33-46.
• Domagalska-Grędys M. (2012). Rozwój gospodarstw rolnych poprzez działania grupowe producentów. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, 363, 51-53.
• Kutkowska B. (red.) (2018). Rolnictwo wspierane społecznie - badania szans rozwoju małych gospodarstw rolnych na Dolnym Śląsku w aspekcie produkcji żywności wysokiej jakości. Wrocław: Ad Fontes.
• Łomnicki A. (1997). Ekologiczne i behawioralne konsekwencje ewolucji. W: H. Krzanowska, A. Łomnicki (red.). Zarys mechanizmów ewolucji (s. 229-232). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Marczak J., Niewińska J., Śnieć E. (1995). Dzierżawa nieruchomości rolnych. Zasady prywatyzacji własności rolnej Skarbu Państwa. Warszawa-Zielona Góra: Zachodnie Centrum Organizacji.
• Mioduszewski J., Niedzielski E. (2012). Rola dzierżawy w zagospodarowaniu nieruchomości Skarbu Państwa. Olsztyn: PTE.
• Musiał W. (2019). Zależne władanie ziemią - wybrane aspekty ekonomiczne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.
• Musiał W., Musiał K. (2016). Wybrane problemy przebudowy strukturalnej rolnictwa - przykład Małopolski. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 18 (6), 136-143.
• Musiał W., Musiał K. (2012). Altruism in biology regarding disinterested forms of action in economy: Selected aspects. Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia, 11 (2), 45-55.
• Rudawska I. (2016). Ekonomia dzielenia się, czyli konsumpcja współdzielona i inne formy alternatywnego dostępu do dóbr. Studia Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe UE w Katowicach, 254, 181-189.
• Sztokfisz B. (2017). Gospodarka współdzielenia - pojęcie, źródła, potencjał. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 966 (6), 89-103.
• Weiner J. (1999). Życie i ewolucja biosfery. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wojewodzic T. (2017). Procesy dywestycji i dezagraryzacji w rolnictwie na obszarach o rozdrobnionej strukturze agrarnej. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rolniczego im. H. Kołłątaja w Krakowie, 535, Seria Rozprawy, 412.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.7366/wir022020/04