Północnym szlakiem : kilka uwag o nordyckiej drodze rozwoju

• Autorzy: Włodzimierz Anioł

Warianty tytułu

The Northern Path : some Remarks on the Nordic Way of Development

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Droga rozwoju społeczno-ekonomicznego, jaką podążają kraje skandynawskie, nie ma w ostatnich latach w Polsce dobrej prasy i opinii. Nasze media, ośrodki opiniotwórcze, elity gospodarcze i polityczne - w dużej części pozostające pod silnym wpływem, czasem wręcz zauroczone neoliberalną wizją rozwoju - kwestionują lub w najlepszym razie ignorują dorobek i osiągnięcia modelu nordyckiego. Kojarzą go z anachronicznym socjalizmem, przyprawiają mu etatystyczną "gębę", wskazują na jego biurokratyczny paraliż, zarzucają mu hamowanie modernizacji i ogólną nieefektywność. Wciąż przepowiada się - albo wręcz diagnozuje - zgon wyrosłego w tamtych warunkach państwa dobrobytu. Dlatego z tak dużym zaskoczeniem i niedowierzaniem odbierane są na ogół informacje o tym, że kraje skandynawskie (Dania, Finlandia, Islandia, Norwegia i Szwecja) zdecydowanie dziś przodują w światowych rankingach najbardziej konkurencyjnych i nowoczesnych gospodarek, pod względem poziomu i jakości życia obywateli czy też stopnia sprawności i uczciwości instytucji publicznych. Wiadomości te najwyraźniej kłócą się z uproszczonymi bądź zgoła fałszywymi wyobrażeniami o specyfice nordyckiego modelu rozwoju oraz rozlicznych konsekwencjach, jakie ma jego aplikacja w praktyce. (fragment tekstu)

EN

In the first part of the article the author points out the outstanding performance of the Nordic countries in comparison to other countries (not only EU memeber states) on a very wide range of economic and social indicators: growth, labour productivity, research and development investment, liberalised product and service markets, rates of employment, welfare benefits, physical and social infrastructure. The development of the Nordic states since at least mid-1990s has shown that they have managed to create socially generous and even societies as well as highly competitive, flexible and efficient ones. Therefore, the latest Scandinavian experiences appear to have gone beyond the simplistic debate over liberalisation versus protectionism, or free market capitalism versus the welfare state, which is so prevalent in Europe today. The article argues that the Nordic social model could become an important source of inspiration for other countries in Europe, including Poland, despite its specifity based on a number of cultural, historical and regional factors connected with Scandinavia. Among the major lessons which can be learned about the Nordic model are the following observations. It is not the size of the state which matters, but its quality. The public sector and institutionalized social dialogue can be very effective instruments for economic and social reform. One of the distinctive features of the Nordic countries is the strategy of "flexicurity" - combination of flexible regulation, strongly developed systems of social security for the unemployed and an active labour market policy. A further reason for the success is a high level of investment in education and reasearch. Last but not least, Nordic governments are leading the way in establishing a high degree of coherence between economic, social and ecological policies. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rozwój; Rozwój społeczno-gospodarczy; Państwo; Dobrobyt

EN

Development; Social economic development; State; Prosperity

• Czasopismo: Problemy Polityki Społecznej
• Rocznik: 2005
• Tom: 8
• Strony: 13--30

Twórcy

autor

Włodzimierz Anioł

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Anioł W., Europejska polityka społeczna. Implikacje dla Polski, Aspra-Jr, Warszawa 2003.
• Anioł W., Paradoksy globalizacji, Aspra-Jr, Warszawa 2002.
• Becker E., Scandinavian Economies Thrive Despite High Taxes, "International Herald Tribune" z 14 października 2004.
• Bondevik, Norwegia pozostanie państwem opiekuńczym (wywiad P. Zychowicza z K.M. Bondevikiem), "Rzeczpospolita" z 15 października 2004.
• Edvardsen T., Hagvet B. (red.), Nordycki model państwa i dobrobytu, PWN, Warszawa 1994.
• Elvander N., The Labour Market Regimes in the Nordic Countries: A Comparative Analysis, "Scandinavian Political Studies" nr 2/2002.
• Esping-Andersen G., The Three Worlds of Welfare Capitalism, Princeton University Press, Princeton 1990.
• Esping-Andersen G., Towards the Good Society, Once Again?, (w:) idem i in., Why We Need a New Welfare State, Oxford University Press, Oxford 2002.
• Geyer R., Ingebritsen C., Moses J.W. (red.), Globalization, Europeanization and the End of Scandinavian Social Democracy?, Routledge, London-New York 2000.
• Grynkiewicz T., Musimy gonić Skandynawię, "Gazeta Wyborcza" z 27 kwietnia 2005.
• Hansen L., Waever O. (red.), European Integration and National Identity. The Challenge of the Nordic States, London-New York 2002.
• IHT, Nordic Gender Gap Is Thinner, "International Herald Tribune" z 17 maja 2005.
• Jochem S., Nordic Labour Market Policies in Transition, "West European Politics" nr 3/2000.
• Kautto M. i in., Nordic Social Policy: Changing Welfare States, Routledge, London-New York 1999.
• Kautto M. i in., Nordic Welfare States in the European Context, Routledge, London-New York 2001.
• Kettunen P., The Nordic Model and the Making of the Competitive "Us", (w:) The Global Economy, Nation-states and the Regulation of Labour, Routledge, London-New York 1999.
• Kettunen P., The Notion of Nordic Model as a Framework for Comparative Knowledge, (w:) J. Marjanen i in. (red.), Research on the Study of the Nordic Welfare State, Renvall Institute, Helsinki 2004.
• Księżopolski M., Systemy zabezpieczenia społecznego w krajach nordyckich, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 1988.
• Kuczyński W., Bez realnego podkładu, "Rzeczpospolita" z 21 paêdziernika 2004.
• Kuhnle S., The Scandinavian Welfare State in the 1990s: Challenged but Viable, (w:) M. Ferrera, M. Rhodes (red.), Recasting European Welfare States, Frank Cass Publishers, London 2000.
• Lundberg U., Aemark K., Social Rights and Social Security: The Swedish Welfare State 1900-2000, "Scandinavian Journal of History" nr 26/2001.
• Majcherek J.M., Wzorce, które tłamszą, "Rzeczpospolita" z 25 października 2004.
• Miettinen R., National Innovation System: Scientific Concept or Political Rhetoric, Edita, Helsinki 2002.
• Mitraszewska A., Lekcje płynące ze Szwecji, "Gazeta Wyborcza" z 22 listopada 2004.
• Moravcsik A., Koniec mitu Ameryki, "Newsweek" z 13 lutego 2005.
• Niklewicz K., Szczyt trochę bardziej gospodarczy, "Gazeta Wyborcza" z 25 marca 2004.
• Niklewicz K., Polak, Fin - dwa bratanki? (rozmowa z R. Valo i B. Sosnowskim), "Gazeta Wyborcza" z 26 kwietnia 2004a.
• Niklewicz K., Duńczycy stawiają na wiedzę, "Gazeta Wyborcza" z 25 października 2004b.
• Persson G., Wywiad P. Cegielskiego z G. Perssonem, "Gazeta Wyborcza" z 12-13 czerwca 1999.
• Power J., Sweden's success story has lessons for the world, "International Herald Tribune" z 12 sierpnia 2004.
• Power J., Sweden: in defense of the welfare state, "International Herald Tribune" z 24 sierpnia 2005.
• Praczyk G., Najsłabsi wśród najlepszych, "Rzeczpospolita" z 7 września 2005.
• Rifkin J., The European Dream: How Europe's Vision of the Future is Quietly Eclipsing the American Dream, Tarcher, New York 2004.
• Rojas M., Beyond the Welfare State: Sweden and the Quest for a Post-Industrial Welfare Model, Timbro AB, Stockholm 2001.
• Sachs J.D., The Best Countries of the World, "Newsweek" nr 26/2004.
• Sadowski G., Unia nordycka, "Wprost" z 17 października 2004.
• Saxonberg S., Model szwedzki ma się dobrze, "Problemy Polityki Społecznej" nr 7/2004.
• Sołtyk R., Polki lepsze od Włoszek, Greczynek, Hiszpanek..., "Gazeta Wyborcza" z 18 maja 2005.
• Szomburg J., Dobrze, że jest w ogóle strategia, "Rzeczpospolita" z 5-6 marca 2005.
• Szomburg J., Potrzeba rekolekcji narodowych, "Rzeczpospolita" z 10 marca 2005a.
• "The Nordic Welfare States. Programme for Denmark's Chairmanship of the Nordic Council of Ministers" (2000) [maszynopis].
• Walat T., Cieśnina krzemowa, "Polityka" nr 48/2004.
• Walewska D., Polska nie jest konkurencyjna, "Rzeczpospolita" z 14 października 2004.