Zarządzanie dziedzictwem - czyli czym?

• Autorzy: Michał Murzyn

Warianty tytułu

Heritage Management - Managing What?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

"Nie ma nic bardziej nieokreślonego niż słowo kultura"2 - tymi słowami, chciałbym rozpocząć niniejsze rozważania o dziedzictwie. Jest to o tyle zasadne, że aby móc nim zarządzać, jesteśmy zmuszeni zrozumieć, czym jest, jaki jest jego rozmiar, zakres, a także zasady, którymi się kieruje. Aby tego dokonać, powinniśmy najpierw określić zasób, z którego czerpie i na którym się opiera. Tym zasobem z pewnością jest kultura i wszystkie jej wytwory materialne, czynności, ich motywacje, a także proces wzajemnego oddziaływania. Zatem chcąc określić, czym jest dziedzictwo, powinniśmy w pierwszej kolejności scharakteryzować, czym jest sama kultura. (fragment tekstu)

EN

Heritage management must begin by defining what is "heritage". In this paper the author tries to find the best way to understand this term. The heritage is presented in relationship with culture. After analyzing the most popular culture definition and referring to the achievements of Polish theorists in this field, the author presents this problem as a process. The idea or value changes its character from the intangible form to become materialized in nature. Culture is the process of broadcasting. Heritage is the reverse of this process, and it uses the material elements (e.g. buildings, pictures) and forms of transmission (e.g. profession, works, painting, playing music) to find ideas or values. This perspective changes the image of heritage to portray it only as management of historic preservation. Heritage management in this approach needs to shift focus from the material to the intangible - to the spiritual and social dimensions. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Dziedzictwo kulturowe; Kultura; Zarządzanie kulturą

EN

Cultural heritage; Culture; Cultural management

• Czasopismo: Zarządzanie w Kulturze
• Rocznik: 2015
• Tom: 16
• Numer: z. 2
• Strony: 107--127

Twórcy

autor

Michał Murzyn

• Uniwersytet Papieski im. Jana Pawła II w Krakowie

Bibliografia

• Adamowski J., Smyk K., Niematerialne dziedzictwo kulturowe - teoria i praktyka [w:] J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła - wartości - ochrona, Lublin-Warszawa 2013, s. 9-17.
• Affelt W.J., O wartościowości architektury przemysłowej (i nie tylko...) [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie zabytków architektury, Warszawa 2013, s. 17-36.
• Affelt W., Dziedzictwo techniki jako cząstka kultury. Część I. W nurcie rozwoju zrównoważonego, "Ochrona Zabytków" 2008, nr 4, s. 60-84.
• Albert M.-Th., Kultura, dziedzictwo, tożsamość [w:] M. Murzyn, J. Purchla (red.), Dziedzictwo kulturowe w XXI wieku. Szanse i wyzwania, Kraków 2007, s. 49-56.
• Ashworth G.J., Sfragmentaryzowane dziedzictwo: sfragmentaryzowany instrument sfragmentaryzowanej polityki [w:] M. Murzyn, J. Purchla (red.), Dziedzictwo kulturowe w XXI wieku. Szanse i wyzwania, Kraków 2007, s. 29-42;
• Attfield J., Wild Things: The Material Culture of Everyday Life, Bloomsbury Academic 2000.
• Barański J., Świat rzeczy. Zarys antropologiczny, Kraków 2007.
• Benedict R., Wzory kultury [w:] A. Mencwel (red.), Wiedza o kulturze. Antropologia kultury, cz. I, Warszawa 2001, s. 61-75.
• Bogucka M., Dzieje kultury polskiej od 1918 roku, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1987.
• Bohm A., Architektura krajobrazu, jej początki i rozwój, Politechnika Krakowska 1994.
• Bohm A., Dobosz P., Jaskanis P., Purchla J., Szmygin B., Raport na temat funkcjonowania systemu ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce po roku 1989, J. Purchla (red.), Kraków 2008.
• Buchaniec A.J., Autentyzm - podstawowa wartość w konserwacji zabytków architektury, rozprawa doktorska na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej, Kraków 1999, mps.
• Burkaraba-Rylska I., Kultura - od znaczeń i wartości do rzeczy i cielesności [w:] J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne Dziedzictwo kulturowe: źródła - wartości - ochrona, Lublin-Warszawa 2013, s. 125-135; w wersji cyfrowej dostępne na stronie internetowej: http://www.zgstl.pl/pobierz/publikacja_NDZK.pdf [odczyt: 23.03.2014].
• Fojut N., The philosophical, political and pragmatic roots of the convention [in:] Heritage and Beyond, Council of Europe Publishing 2009, s. 13-22, http://www.coe.int/t/dg4/cultureheritage/heritage/identities/ PatrimoineBD_en.pdf [odczyt: 23.03.2014].
• Fuglewicz S., Dlaczego chronimy zabytki? [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie zabytków architektury, Warszawa 2013, s. 77-86.
• Gaweł Ł., Szlaki dziedzictwa kulturowego. Teoria i praktyka zarządzania, Kraków 2011.
• Goddman N., Wstęp do socjologii, tłum. J. Polak, J. Ruszkowski, U. Zielińska, Poznań 1992.
• Golka M., Elementy wiedzy o kulturze [w:] M. Iwaszkiewicz (red.), Menadżer kultury, Warszawa 1995.
• Gruchoła M., Kultura w ujęciu socjologicznym, "Roczniki Kulturoznawcze" 2010, t. 1, s. 95-113.
• Herder J.G., Myśli o filozofii dziejów, t. I, tłum. J. Gałecki, Warszawa 1962.
• Jokilehto J., Wyzwania filozoficzne w ochronie dziedzictwa kulturowego w XXI wieku [w:] M. Murzyn, J. Purchla (red.), Dziedzictwo kulturowe w XXI wieku. Szanse i wyzwania, Kraków 2007, s. 171-182.
• Jokilehto J., Definition of Cultural Heritage, to documents in history, selected by J. Jokilehto (Originally for ICCROM, 1990) Revised for CIF: 15 January 2005 ICCROM Working Group Heritage and Society, http://cif.icomos.org/pdf_docs/Documents%20on%20line/Heritage%20definitions.pdf.
• Kłoskowska A., Kultura masowa. Krytyka i obrona, Warszawa 1980.
• Kłoskowska A., Kultura [w:] P. Sztompka, M. Kucia (red.), Socjologia. Lektury, Kraków 2005, s. 288-298.
• Kłoskowska A., Socjologia kultury, Warszawa 2007.
• Krawczyk J., Kryteria i metody wartościowania zabytków architektury [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie zabytków architektury, Warszawa 2013.
• Kroeber A.L., Kluckhohn C., Culture: A Critical Review of Concepts and Definitions, Cambridge, Massachusetts, 1952.
• Lewandowski M., W poszukiwaniu znaczenia zarządzania kulturą, "Zarządzanie w Kulturze" 2010, t. 11, s. 19-30.
• Malinowski B., Czym jest kultura? [w:] A. Mencwel (red.), Wiedza o kulturze. Antropologia kultury, Warszawa 2001, cz. I, s. 31-42.
• Międzynarodowa Karta ochrony miast historycznych, ICOMOS, Toledo-Waszyngton 1987.
• Murzyn M., Wartościowanie w zarządzaniu dziedzictwem kulturowym i ochronie zabytków. Praca magisterska pod kierunkiem dra hab. Łukasza Gawła, Kraków 2014: Instytut Kultury UJ.
• Murzyn M.A., Dziedzictwo kulturowe w okresie przemian: szanse i wyzwania [w:] M. Murzyn, J. Purchla (red.), Dziedzictwo Kulturowe w XXI wieku. Szanse i wyzwania, Kraków 2007, s. 139-154.
• Nowacki M., Dziedzictwo i turystyka: relacje i ewolucja koncepcji [w:] Kultura i turystyka - wspólne korzenie, Poznań 2010, s. 35-49.
• Opieka nad zabytkami i ich konserwacja, Ministerstwo Sztuki i Kultury, Warszawa 1920.
• Our Common Future. Report of the World Commission on Environment and Development, United Nations 1987.
• Pawłowska K., Swaryczewska M., Ochrona dziedzictwa kulturowego. Zarządzanie i partycypacja społeczna, Kraków 2002.
• Pearce S.M., Collecting in Contemporary Practice, London 1998.
• Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, H. Zgółkowa (red.), Poznań 1997, t. 10.
• Purchla J., Dziedzictwo a rozwój - wykład z 17.09.2013 w MOCAK Kraków, http://www.youtube.com/watch?v=WF9vfoi42J8 [odczyt: 14.12.2013].
• Purchla J., Dziedzictwo a transformacja, Kraków 2005.
• Purchla J., Wstęp [w:] M. Murzyn, J. Purchla (red.), Dziedzictwo kulturowe w XXI wieku. Szanse i wyzwania, Kraków 2007, s. 9-14.
• Rickert H., Człowiek i kultura [w:] A. Mencwel (red.), Wiedza o kulturze. Antropologia kultury, Warszawa 2001, cz. I, s. 21-23.
• Russell I., Heritage, Identities and Roots: A critique of arborescent models of heritage and identity [w:] G. Smith, P. Messenger, H. Soderland (eds.), Heritage Values, Walnut Creek 2009, http://www.iarchitectures.com/iarchitectures%20images/Defining%20Heritage.pdf [odczyt: 23.03.2014].
• Schlereth Th.J., Victorian America: Transformations in Everyday Life, 1876-1915, New York 1991.
• Schröder-Esch S., Znaczenie dziedzictwa i nowych mediów dla rozwoju regionalnego - doświadczenia europejskiego programu HERMES [w:] M. Murzyn, J. Purchla (red.), Dziedzictwo kulturowe w XXI wieku. Szanse i wyzwania, Kraków 2007, s. 277-297.
• Słownik etnologiczny. Terminy ogólne, Z. Staszczak (red.), Warszawa-Poznań 1987.
• Stępień A.B., Wstęp do filozofii, Wydanie czwarte rozszerzone, Lublin 2011.
• Szmygin B., Dziedzictwo w transformacji. Polskie doświadczenia [w:] M. Murzyn, J. Purchla (red.), Dziedzictwo Kulturowe w XXI wieku. Szanse i wyzwania, Kraków 2007, s. 129-138.
• Wystąpienie Jacka Dąbrowskiego na EGIR w 2013 roku, dostępne jest nagranie: http://www.youtube.com/watch?v=UB6ofsszEM&index=2&list=PLtn88ktqKAWwnW1q0jxRg0fhZMSae2PDY [odczyt: 23.03.2014].
• Zeidler K., O znaczeniu i roli teorii konserwatorskiej w procesie stosowania prawa [w:] B. Szmygin (red.), Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, Warszawa-Lublin 2008, s. 173-180.
• Charter for the Preservation of Quebec's Heritage 1982, ICOMOS.
• Dokument ICOMOS z Nara o Autentyzmie 1994.
• Europejska Konwencja Krajobrazowa, Florencja 2000.
• Europejska Konwencja o Ochronie Dziedzictwa Architektonicznego, Rada Europy, Grenada 1985.
• Karta Ateńska 1931.
• Karta Ateńska 1933.
• Karta Wenecka 1964.
• Karta z Burra, The Australia ICOMOS charter for the conservation of places of cultural significance, 1979.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483 ze zm.).
• Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego wraz z Regulaminem Wykonawczym do tej konwencji oraz protokół o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, podpisane w Hadze dnia 14 maja 1954 r. (Dz.U. z 1957 r. nr 46 poz. 212).
• Konwencja o ochronie dziedzictwa architektonicznego Europy, Grenada, 3 października 1985 r.
• Konwencja ramowa Rady Europy w sprawie znaczenia dziedzictwa kulturowego dla społeczeństwa, Faro 2005.
• Konwencja UNESCO o ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 r.
• Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, przyjęta w Paryżu dnia 16 listopada 1972 r. przez Konferencję Generalną Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na jej siedemnastej sesji (Dz.U.76.32.190).
• Konwencja w sprawie podwodnego dziedzictwa kulturalnego, Paryż 2001.
• Międzynarodowa Karta ochrony miast historycznych, ICOMOS, Toledo-Waszyngton 1987.
• http://dictionary.reference.com
• http://sjp.pwn.pl/szukaj/dziedzictwo
• http://www.etymonline.com/index.php

Identyfikatory

DOI

10.4467/20843976ZK.15.007.3042