Zarządzanie "pamięcią niechcianą" o artyście. Studium przypadku "poety wyklętego" Rafała Wojaczka

• Autorzy: Magdalena Kędziora

Warianty tytułu

Management of the "Unwanted Memory"of an Artist. A Case Study of the "Accursed Poet" Rafał Wojaczek

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiono problem zarządzania pamięcią niechcianą o Rafale Wojaczku, poecie wyklętym. Historia życia i twórczości Wojaczka, a także pośmiertne losy jego spuścizny materialnej i niematerialnej dowodzą, jak wielkim wyzwaniem jest pielęgnacja wizerunku artysty w obliczu narastających nieporozumień, kontrowersji i niechęci społeczności lokalnej. Jednym ze sposobów na jej zachowanie mogą być opisane w artykule działania, podejmowane przez Instytut Mikołowski, które adresowane są nie tylko do społeczności lokalnej, lecz także do odbiorców z całej Polski.

EN

This article presents the memory management of the poet from the perspective of the category of "unwanted memory"-a new and potentially promising research field. The "unwanted memory,"which followed the development of intensive studies of individual, collective and historical memory initiated at the beginning of the 20th century, is a concept needed in public and scientific discourse. The analysis of examples of hard, painful events in the history of independent Poland (1stand 2ndWorld War, brutal attacks against Jews, Lemko and Boyko; Communist occupation after WW II) proved the deep need for the "unwanted memory,"which would allow for substantive classification and interpretation of historical events. The article focuses on discussing the category of "unwanted memory"on a particular example -the poet RafałWojaczek (1945-1971), who is considered among the controversial "accursed poets"in Polish literature of the 20thcentury. The memory of this eccentric character is ambiguous among the many categories of recipients (or "carriers of memory") -family, friends, acquaintances and readers, which shows the difficulty of a clear reception of the artist. An important point of consideration of this paper are the reflections of the "unwanted memory"in the context of management as a process that can be implemented by individuals (e.g. by family, friends, historians, writers), associations, foundations and public institutions. In the case of Wojaczek, the main guardian of the memory is the Mikołowski Institute, located in the poet's hometown, which takes large-scale actions to protect the tangible and intangible heritage of the artist and promote his work nationwide. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Literatura; Dziedzictwo kulturowe; Ochrona dóbr kultury; Zarządzanie kulturą; Studium przypadku

EN

Literature; Cultural heritage; Protection of cultural goods; Cultural management; Case study

• Czasopismo: Zarządzanie w Kulturze
• Rocznik: 2015
• Tom: 16
• Numer: z. 4
• Strony: 357--378

Twórcy

autor

Magdalena Kędziora

• Uniwersytet Jagielloński, doktorantka

Bibliografia

• Adamowski J., Wójcicka M., Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej, Lublin 2012.
• A Guide to the Project Management Body of Knowledge PMBOK Guide 2000 Edition, Management Training and Development Center, Four Campus Boulevard, Newton Square USA, 2000.
• Assmann J., Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i tożsamość polityczna w cywilizacjach starożytnych, Warszawa 2008.
• Assorodobraj N., Les conditions sociales de la fornation des théories de l'évolution et du progrès, 1956, "Africana Bulletinˮ 1967, s. 9-47.
• Ballada o lęku, audycja Polskiego Radia Katowice, Katowice 1993.
• Batko R., Tożsamość miejsca - rewitalizacja pamięci. Dom, świątynia, cmentarz [w:] K. Skalski (red.), O budowie metod rewitalizacji w Polsce - aspekty wybrane, Kraków 2010, s. 175-196.
• Batko R., Horror vacui i wyobraźnia przestrzeni [w:] M. Kostera (red.), Organizować z polotem. Wyobraźnia organizacyjna w praktyce, Warszawa 2013, s. 105-124.
• Bereś S., Batorowicz-Wołowiec K., Wojaczek wielokrotny: wspomnienia, relacje, świadectwa, Wrocław 2008.
• Cudak R., Melecki M., Rafał Wojaczek w oczach przyjaciół, krytyków i badaczy, Katowice 2001.
• Cudak R., Inne bajki: w kręgu liryki Rafała Wojaczka, Katowice 2004.
• Fonetyka, płyta CD Requiem dla Wojaczka, Universal Music Polska, 2011.
• Gaweł Ł., Szlaki dziedzictwa kulturowego. Teoria i praktyka zarządzania, Kraków 2011.
• Gaweł Ł., Zarządzanie miastem historycznym - dziedzictwo kulturowe w przestrzeni miejskiej (na przykładzie Krakowa) [w:] E. Orzechowski, Ł. Gaweł (red.), Zarządzanie. Kultura, media, dziedzictwo, Kraków 2012, s. 163-173.
• Gaweł Ł., Zabytki techniki w Krakowie - zapomniane dziedzictwo [w:] E. Orzechowski, Ł. Gaweł (red.), Zarządzanie. Kultura, media, dziedzictwo, Kraków 2012, s. 175-181.
• Golka M., Pamięć społeczna i jej implanty, Warszawa 2009.
• Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami, Warszawa 2004.
• Halbwachs M., Społeczne ramy pamięci, Warszawa 2008.
• Karbońska J., Architektura jako forma pamięci. Rola architektury w tworzeniu współczesnego horyzontu wartości, Gdańsk 2008.
• Kędziora A., Zarządzanie pamięcią o artyście. Refleksje nad zagadnieniem, "Culture Management. Kulturmanagement. Zarządzanie Kulturą" 2012, vol. 5, s. 171-182.
• Kędziora A., Zarządzanie pamięcią o artyście na przykładzie szlaku kulturowego, "Problemy Zarządzania" 2013, vol. 11, nr 4 (44), s. 101-112.
• Kierc B.,Wiersze zebrane, Rafał Wojaczek, Warszawa 2005.
• Kierc B., Rafał Wojaczek: prawdziwe życie bohatera, Warszawa 2007.
• Kocój E., Zwyczaje cyklu dobowego w prawosławnych monastyrach w Rumunii, czyli o wzajemnych związkach materialnego i niematerialnego dziedzictwa kultury "Teologia i Człowiek" 2013, nr 21, s. 83-103.
• Kocój E., Pamięć starych wieków. Symbolika czasu w rumuńskim kalendarzu prawosławnym, Kraków 2013.
• Kocój E., Pamięć i tożsamość. Zabytki kultury materialnej z Listy światowego dziedzictwa UNESCO w Rumunii (krótka prezentacja tematu), "Zarządzanie w Kulturze" 2014, nr 15, z. 3, s. 303-319.
• Kocój E., "Dziedzictwo bez dziedziców?". Religijne i materialne dziedzictwo kulturowe mniejszości pochodzenia wołoskiego w Europie w kontekście projektu interdyscyplinarnych badań (przyczynek do tematu), "Zarządzanie w Kulturze" 2015, nr 16, z. 2 (w druku).
• Kolbus E., Kaskaderzy literatury: o twórczości i legendzie Andrzeja Bursy, Marka Hłaski, Haliny Poświatowskiej, Edwarda Stachury, Ryszarda Milczewskiego-Bruna, Rafała Wojaczka, Łódź 1990.
• Koźmiński A.K., Piotrowski W., Zarządzanie. Teoria i praktyka, Warszawa 2000.
• Le Goff J., Historia i pamięć, Warszawa 2007.
• Majewski L., film Wojaczek, Wytwórnia Filmcontract Ltd., 1999.
• Miłosz Cz., Światło dzienne, Paryż 1953.
• Murzyn M., Purchla J., Dziedzictwo kulturowe w XXI wieku. Szanse i wyzwania, Kraków 2008.
• Nierenberg B., Problemy zarządzania, "Zarządzanie Humanistyczne", vol. 11, nr 4 (44), Wydział Zarządzania UW, Warszawa 2013.
• Nietzsche F., Niewczesne rozważania, Warszawa 2003.
• Nora P., Między pamięcią a historią. Les lieux de Mémoire, "Tytuł roboczy: Archiwum" 2009, nr 2.
• Saryusz-Wolska M., Strategie pamięci zbiorowej w przestrzeni miejskiej - problemy Berlina po zjednoczeniu Niemiec [w:] B. Korzeniewski (red.), Przemiany pamięci społecznej a teoria kultury, Poznań 2007.
• Saryusz-Wolska M., Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, Kraków 2009.
• Srokowski S., Skandalista Wojaczek, Wrocław 2006.
• Szacka B., Czas przeszły, pamięć, mit, Warszawa 2007.
• Szczawiński M.M., Rafał Wojaczek, który był, Katowice 1996.
• Szpociński A., Kwiatkowski P.T., Przeszłość jako przedmiot przekazu, Warszawa 2006.
• Szpociński A. (red.), Pamięć zbiorowa jako czynnik integracji i źródło konfliktów, Warszawa 2009.
• Św. Augustyn, Wyznania, tłum. Z. Kubiak, Warszawa 2007.
• Traba R., Historia - przestrzeń dialogu, Warszawa 2006.
• Wywiad z Maciejem Meleckim i Krzysztofem Siwczykiem, 1.12.2011 (ten oraz inne materiały związane z Instytutem Mikołowskim w dyspozycji autorki artykułu).
• Yates F.A., Sztuka pamięci, tłum. W. Radwański, Warszawa 1977.
• Losy dzieci nazistowskich zbrodniarzy w powojennych Niemczech, artykuł opublikowany na portalu Wirtualna Polska dn. 30.04.2012 r., http://konflikty.wp.pl/kat,1020231,title,Losy- dzieci-nazistowskich-zbrodniarzy-w-powojennych-Niemczech,wid,14450616,wiadomosc.html?ticaid=11476d [odczyt: 8.03.2015].
• Brejwo K., Nie chcę być dyżurną wnuczką nazisty, artykuł opublikowany w wydaniu elektronicznym Gazety Wyborczej dn. 19.02.2014 r., http://wyborcza.pl/duzyformat/1,136729,15486438,Nie_chce_byc_dyzurna_wnuczka_nazisty.html [odczyt: 8.03.2015].
• Portal Pisarski - strona dyskusji poświęconej życiu i twórczości Rafała Wojaczka na forum, http://www.portal-pisarski.pl/forum/temat/84/rafal-wojaczek/strona:2 [odczyt: 11.03.2015].
• Forumbrzeg.pl - strona dyskusji poświęconej życiu i twórczości Rafała Wojaczka na forum, http://forumbrzeg.pl/ppadd/viewtopic.php?t=5135 [odczyt: 11.03.2015].

Identyfikatory

DOI

10.4467/20843976ZK.15.024.3781