Działalność organizacji rodzicielskich w Polsce w świetle sprawozdań dyrekcji gimnazjów państwowych okresu międzywojennego

• Autorzy: Elżbieta Magiera

Warianty tytułu

Activities of Parental Organizations in Interwar Poland in the Light of the Reports of State Gymnasium Administrators

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie działalności organizacji rodzicielskich w świetle sprawozdań dyrekcji polskich gimnazjów państwowych w okresie międzywojennym. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie: Na czym polegała działalności organizacji rodzicielskich w świetle sprawozdań dyrekcji polskich gimnazjów państwowych w okresie międzywojennym? Zastosowano procedurę badań historycznych, obejmującą kwerendę źródeł, ich ocenę i opracowanie. PROCES WYWODU: Artykuł rozpoczyna się od zarysowania potrzeby współpracy domu i szkoły po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Wskazuje na tworzenie i cele organizacji rodzicielskich działających w państwowych gimnazjach w Polsce międzywojennej, ich struktury i zakres działalności, która była odpowiedzią na potrzeby szkół. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Organizacje rodzicielskie w państwowych gimnazjach Polski międzywojennej posiadały różne struktury wewnętrzne (sekcje), gromadziły fundusze w postaci składek i dochodów pozyskiwanych z imprez organizowanych przez rodziców. Prowadziły dożywianie uczniów, udzielały pomocy materialnej i rzeczowej niezamożnym uczniom, wspierały finansowo najpilniejsze potrzeby szkoły, udzielały subwencji organizacjom szkolnym, urządzały imprezy oraz zajmowały się szeroko pojętymi sprawami wychowawczymi. Zazwyczaj wszyscy rodzice uczniów należeli do koła (komitetu lub towarzystwa) rodzicielskiego. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Mimo trudnych warunków społeczno-ekonomicznych II RP z biegiem lat umacniały się wpływy wychowawcze i organizacyjne kół rodzicielskich w gimnazjach oraz rosło wśród rodziców rozumienie potrzeby współpracy domu i szkoły. Działalność organizacji rodzicielskich w państwowych gimnazjach Polski międzywojennej wskazuje na poszerzający się jej zakres i rozwój zróżnicowanych formy współpracy domu i szkoły. Ich dorobek i doświadczenia zapisane na kartach sprawozdań szkolnych można wykorzystać współcześnie organizując współdziałanie domu i szkoły.(abstrakt oryginalny)

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The objective of the paper is to present the activity of parental organizations in the light of the reports of the administration of Polish state gymnasiums in the interwar period. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The paper is an attempt to answer the question: What was the activity of parental organizations in the light of the reports of the administration of Polish state gymnasiums? The procedure of historical research was implemented, including the preliminary research of sources, their evaluation and elaboration. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The paper begins with an outline of the need for home and school cooperation after Poland had regained its independence. It presents the formation of parental organizations operating in state gymnasiums in interwar Poland, their goals, structure and scope of activity, which was a response to the needs of the schools. RESEARCH RESULTS: Parental organizations in state gymnasiums of interwar Poland had various internal structures (sections); they raised funds in the form of donations and income generated from events organized by parents. They organized extra meals for pupils, granted material aid to the poorer ones, supported financially the most urgent needs of the school, provided subventions to school organizations and dealt with broadly understood educational issues. Usually all parents were members of the parental circle (committee or society). CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: Despite the difficult socio-economic conditions of the Second Polish Republic, over the years the educational and organizational influences of parental circles in gymnasiums were strengthened, and the understanding of the need for cooperation between home and school grew among parents. The activity of parental organizations in state gymnasiums of interwar Poland indicates its expanding scope and the development of diverse forms of home and school cooperation. Their achievements and experiences recorded in school reports can be used nowadays for organizing cooperation between home and school.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Edukacja; Wychowanie; Historia; Kształcenie

EN

Education; Parenting; History; Learning

• Czasopismo: Horyzonty Wychowania
• Rocznik: 2019
• Tom: 18
• Numer: nr 47 Rodzina w XIX i XX wieku
• Strony: 57--68

Twórcy

autor

Elżbieta Magiera

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• Araszkiewicz, F.W. (1967). Szkoła średnia ogólnokształcąca na ziemiach polskich w latach 1915- 1918. Rozprawy z Dziejów Oświaty, 10, 161-231.
• Araszkiewicz, F.W. (1972). Szkoła średnia ogólnokształcąca w Polsce w latach 1918-1932. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 16.
• Gumuła, T. i Majewski, S. (1994). Prywatne szkolnictwo średnie ogólnokształcące w Drugiej Rzeczypospolitej: organizacja i zasięg społecznego oddziaływania. Rozprawy z Dziejów Oświaty, 36, 111-150.
• Jakubiak, K. (1992). Organizacje rodzicielskie i instytucjonalne formy współpracy domu i szkoły w Królestwie Polskim oraz w okresie II Rzeczypospolitej. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Pedagogiczne, 19, 111-125.
• Jakubiak, K. (1997). Współdziałanie rodziny i szkoły w pedagogice II Rzeczypospolitej. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
• Jakubiak, K. (2014). Geneza relacji i współpracy rodziny i szkoły w polskiej myśli pedagogicznej oraz praktyce edukacyjnej od XIX do połowy XX wieku. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 4(34), 27-52.
• Jakubiak, K. i Janke, A.W. (1996). Stosunki rodziny i szkoły w polskiej myśli pedagogicznej i praktyce edukacyjnej. Zarys dziejów nowożytnych i najnowszych. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Pedagogiczne, 32, 144.
• Łaga, P. (2016). Znaczenie relacji szkoły i rodziny w kontekście budowania wsparcia społecznego rodzin dzieci z niepełnosprawnością w II Rzeczpospolitej Polskiej. Biuletyn Historii Wychowania, 35, 53-70.
• Magiera, E. (2015). Aspekty współpracy szkoły i domu w świetle dzienników urzędowych kuratoriów okręgów szkolnych w latach 1932-1939. Wychowanie w Rodzinie, 12, 175-196.
• Mauersberg, S. (1988). Komu służyła szkoła w Drugiej Rzeczypospolitej? Społeczne uwarunkowania dostępu do oświaty. Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Okrasa, M. (2013). Współpraca rodziny i szkoły na przykładzie szkół w Lublinie w okresie II Rzeczypospolitej. Wychowanie w Rodzinie, 1, 217-234.
• Państwowe Gimnazjum Humanistyczne im. Króla Jana Sobieskiego w Złoczowie. Sprawozdanie Dyrekcji za rok szkolny 1931/32. (1932). Złoczów: Nakładem Państwowego Gimnazjum Humanistycznego, 64-65.
• Pierwsze Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Bolesława Krzywoustego w Nakle n. Notecią za lata 1920-1929. (1929). Nakło Nakładem Dyrekcji i członków Towarzystwa Przyjaciół Gimnazjum w Nakle, 32-33.
• Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Czortkowie 1932/1933. (1933). Czortków: Nakładem Dyrekcji Gimnazjum, 48-51.
• Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Klasycznego w Grudziądzu za rok szkolny 1932/33. (1933). Grudziądz: Wydane Staraniem Dyrekcji Gimnazjum, 26-28.
• Sprawozdanie Dyrekcji I Gimnazjum Państwowego im. M. Romanowskiego w Stanisławowie za rok szkolny 1928/29. (1929). Stanisławów: Nakładem Funduszu Uczniów, 35-36.
• Sprawozdanie Dyrekcji II Państwowego Gimnazjum im. Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnowie za rok szkolny 1931-32 (1932). Tarnów: Nakładem II Państwowego Gimnazjum im. Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnowie, 58-59.
• Sprawozdanie Dyrekcji II Państwowego Gimnazjum w Tarnopolu za rok szkolny 1929/1930. (1930). Tarnopol: Odbito w Drukarni E. Krella w Tarnopolu, 15-16.
• Sprawozdanie Dyrekcji Komunalnego Gimnazjum Męskiego im. J. Śniadeckiego i Żeńskiego im. M. Konopnickiej w Siemianowicach Śląskich 1930/31. (1931). Siemianowice Śląskie: Nakładem Dyrekcji Gimnazjum, 33-34.
• Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum V im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego we Lwowie za rok szkolny 1935/36. (1936). Lwów: Nakładem Dyrekcji Państwowego Gimnazjum V, 19-20.
• Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum II im. Marszałka J. Piłsudskiego w Stanisławowie za rok szkolny 1932/1933. (1933). Stanisławów: Nakładem Funduszu Szkolnego, 15-16.
• Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu za rok szkolny 1934/35. (1935). Przemyśl: Nakładem Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu, 67-71.
• Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Toruniu za rok szkolny 1931/32. (1932). Toruń: Nakładem Uczniów Państwowego Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, 70-72.
• Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Trembowli za rok szkolny 1934/1935. (1935). Trembowla: Nakładem Dyrekcji i Komitetu Rodzicielskiego, 71.
• Sprawozdanie Gimnazjum Państwowego w Zakopanem za rok szkolny 1934/35. (1935). Zakopane: Nakładem Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Zakopanem, 38-39.
• Śliwiński, F. (1929). Organizacja władz szkolnych i szkolnictwa wszystkich stopni w Polsce Odrodzonej. Lwów: Książnica Atlas, 9-10.
• Ustawa z dnia 11 marca 1932 roku o ustroju szkolnictwa, Dz. U. 1932, nr 38, poz. 389, art. 19.
• V Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum Klasycznego w Trzemesznie za rok szkolny 1932/33. (1933). Trzemeszno: Nakładem Dyrekcji Gimnazjum i Komitetu Rodzicielskiego, 76-78.
• XIV Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Jaworowie za rok szkolny 1932/33. (1933). Jaworów: Nakładem Funduszu Własnego, 46-47.
• XV Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Jaworowie za rok szkolny 1933/34. (1934). Jaworów: Nakładem Funduszu Własnego, 26-28.

Identyfikatory

DOI

10.35765/HW.2019.1847.05