Rodzina przestrzenią edukacji do międzykulturowości

• Autorzy: Anna Śniegulska

Warianty tytułu

Family as an Area of Education Towards Interculturality

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

CEL NAUKOWY: Podstawowym celem artykułu jest teoretyczna refleksja nad problemem edukacji do międzykulturowości, który wpisuje się obecnie w szeroko rozwijany nurt w myśli i praktyce edukacyjnej, wytyczając nowe horyzonty dla wychowania w rodzinie. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy dla potrzeb niniejszego opracowania sformułowano w postaci pytania: jaką rolę możemy dziś przypisać rodzinie w zakresie edukacji do międzykulturowości? Jako metodę badawczą zastosowano selektywną analizę literatury naukowej z zakresu pedagogiki rodziny i edukacji międzykulturowej. PROCES WYWODU: W artykule zostaną nakreślone źródła potrzeby edukacji do międzykulturowości, a następnie zaprezentowane podstawowe pojęcia, jak wielokulturowość i międzykulturowość. Następnym krokiem będzie zamysł nad rodziną jako podstawowym środowiskiem wychowawczym, w którym zachodzi proces kształtowania postaw człowieka. Zwrócona zostanie tu uwaga na rodzinne konteksty i płaszczyzny edukacji do międzykulturowości. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Rodzina, będąc zasadniczym środowiskiem egzystencji człowieka, posiada niemożliwy do przecenienia potencjał wychowawczy. Poprzez kształtowanie postaw prospołecznych, przekaz wartości moralnych, budowanie otwartości na odmienności, wpajanie zasad właściwie rozumianej tolerancji rodzina ma szansę stać się środowiskiem rozwoju człowieka, który będzie przejawiał dążność do uczestniczenia w kulturze zarówno ogólnoludzkiej, jak i narodowej. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Podjęta analiza pozwala przede wszystkim uwypuklić, iż kulturowe zróżnicowanie społeczeństw stawia przed wychowaniem nowe cele i zadania. Dotyczą one również wychowania w rodzinie, gdzie na drodze procesów wychowawczych dokonuje się kształtowanie religijnej, narodowej i regionalnej tożsamości człowieka. Jako podstawową rekomendację należy sformułować postulat wspierania rodziny w zakresie pełnienia swoich przynależnych funkcji i zadań.(abstrakt oryginalny)

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The article is primarily aimed at a theoretical reflection on the issue of education towards interculturality which is currently a part of a widely developed trend in educational thought and practice. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The research problem of this study has the form of the following question: what role can nowadays be attributed to a family in terms of education towards interculturality? The research method was the selective analysis of scientific literature in the field of family pedagogy and intercultural education. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article identifies the sources of the necessity of education towards interculturality, subsequently it presents the basic notions, such as multiculturality and interculturality. They are followed by the reflection on a family as a fundamental educational environment where the process of the shaping of human's attitudes takes place. The attention is drawn to the family contexts and areas of education towards interculturality. RESEARCH RESULTS: Family as a primary environment of human existence has an educational potential which is impossible to overestimate. Due to the shaping of prosocial attitudes, transmission of moral values, building openness to diversity, inculcating the principles of properly understood tolerance, family has an opportunity to become an environment for the development of a human who will strive for participation in both universal and national culture. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The carried out analysis primarily allows for emphasising that cultural diversity of societies sets new goals and tasks for education. They also regard family education since thanks to educational processes taking place in a family the religious, national and regional identity of a human is shaped. A basic recommendation is the postulate for the family assistance in terms of fulfilling its attributed functions and tasks.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wychowanie; Rodzina; Dzieci; Opieka nad dzieckiem; Dialog międzykulturowy; Edukacja

EN

Parenting; Family; Children; Childcare; Intercultural dialogue; Education

• Czasopismo: Horyzonty Wychowania
• Rocznik: 2019
• Tom: 18
• Numer: nr 48 Kultura rodziny
• Strony: 33--42

Twórcy

autor

Anna Śniegulska

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• Adamski, F. (1984). Socjologia małżeństwa i rodziny. Warszawa: PWN.
• Aleksander, T. (2012). Wychowanie do wielokulturowości i międzykulturowości (potrzeba - realizacja - trudności). W: K. Szmyd, E. BarnaśBaran, E. Dolata i A. Śniegulska (red.), Myśl i praktyka edukacyjna w obliczu zmian cywilizacyjnych. T. 1, Człowiek i wychowanie w perspektywie wieloetnicznej i wielokulturowej. Rzeszów: Wydawnictwo UR, 137-155.
• bBauman, Z. (2006). Płynna nowoczesność. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Grzybowski, P.P. (2009). Edukacja europejska - od wielokulturowości ku międzykulturowości. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Homplewicz, J.(1996). Etyka pedagogiczna. Rzeszów: Wydawnictwo WSP.
• Jan Paweł II. Moje rodzime dziedzictwo pozwala mi odkrywać i rozumieć innych. Pozyskano z: http://www.katedra.mkw.pl/index.php?option=com_content&view=category&id=3&layout= blog&Itemid=57 (dostęp: 22.09.2018).
• Jan Paweł II (1990). Poszanowanie sumienia każdego człowieka warunkiem pokoju. Apostoł. Po zyskano z: http://www.apostol.pl/janpawelii/oredzia/poszanowaniesumieniaka%C5%BCdego -cz%C5%82owieka-warunkiem-pokoju (dostęp: 22.09.2018).
• KornackaSkwara, E. (2010). Funkcjonowanie rodziny w zmieniającej się rzeczywistości kulturowej. W: K. Rędziński (red.), Edukacja wielokulturowa wyzwaniem dla nauk o wychowaniu, Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Seria "Pedagogika", t. XIX, 107-115.
• Kułaczkowski, J. (2009). Rola kultury w procesie wychowania dziecka w rodzinie. W: J. Kułaczkowski (red.), Wybrane obszary badań pedagogiki rodziny. Warszawa: Wydawnictwo i Drukarnia Diecezji Rzeszowskiej, 117-130.
• Lalak, D. (1999). Edukacja międzykulturowa. W: D. Lalak i T. Pilch (red.), Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie "Żak", 73-75.
• Mariański, J. (2001). Praktyki religijne młodzieży a uznawane wartości prorodzinne. W: M. Ziemska (red.), Rodzina współczesna. Warszawa: Wydawnictwo UW.
• Miluska, J. Kulturowa różnorodność rodziny. W: I. Janicka i H. Liberska (red.), Psychologia rodziny. Warszawa: PWN, 367-383.
• MłynarczukSokołowska, A. (2012). Całożyciowa edukacja międzykulturowa jako wyzwanie dla społeczeństw kulturowo zróżnicowanych. Pogranicze. Studia Społeczne. T. XX, 233-244.
• Nikitorowicz, J. (1995a). Pogranicze, tożsamość, edukacja międzykulturowa. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie "Trans Humana".
• Nikitorowicz, J. (1995b). Tolerancja. Idea i cel edukacji międzykulturowej. Problemy OpiekuńczoWychowawcze, nr 6, 2-9.
• Nikitorowicz, J. (1999). Projektowanie edukacji międzykulturowej w perspektywie demokracji i integracji europejskiej. W: J. Nikitorowicz i M. Sobecki (red.), Edukacja międzykulturowa w wymiarze instytucjonalnym. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie "Trans Humana", 25-32.
• Nikitorowicz, J. (2003). Wartość etnosu jako podstawa kształtowania tożsamości wielokulturowej, podłoże konfliktów kulturowych i cel edukacji międzykulturowej. W: T. Lewowicki, E. OgrodzkaMazur i A. Gajdzica (red.), Świat wartości i edukacja międzykulturowa. Cieszyn - Warszawa: Uniwersytet Śląski - Filia - WSP ZNP w Warszawie, 1-18.
• Nikitorowicz, J. (2005). Międzykulturowość jako istotna (kluczowa) wartość w edukacji permanentnej. W: W. Furmanek (red.), Wartości w pedagogice. Rzeszów - Warszawa: Wydawnictwo UR, Instytut Badań Edukacyjnych, 152-166.
• Olbrycht, K. (2005). Tolerancja a wychowanie. W: F.Adamski (red.), Wychowanie personalistyczne. Kraków: Wydawnictwo WAM, 237-246.
• Opozda, D. (2012). Pedagogiczna wielowymiarowość rozwoju osób w rodzinie. W: M. Jeziorański, D. Opozda i A. Rynio (red.), Rodzina przestrzenią rozwoju osoby. Perspektywa pedagogiczna. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 11-31.
• Powęska, M. (2011). Edukacja międzykulturowa a tożsamość narodowa. Kwartalnik Edukacyjny, 4(67), 30-34.
• Rynio, A. (1997). Doświadczanie wartości własnej osoby drogą rozwoju religijnego. W: A.M. Tchorzewski (red.), Doświadczanie wartości samego siebie w procesach edukacyjnych. Bydgoszcz: WSP w Bydgoszczy, 67-78.
• Rynio, A. (2004). Integralne wychowanie w myśli Jana Pawła II. Lublin: Wydawnictwo KUL. Rynio, A. (2006). Wychowanie religijne w rodzinie w ujęciu Księdza Profesora Józefa Wilka. W: B. Kiereś, M. Nowak i D. Opozda (red.), Wybrane zagadnienia teorii i praktyki pedagogiki rodziny. Lublin, 97-105.
• Skorowski, H. (2005). Problematyka praw człowieka. Warszawa: UKSW.
• Skorowski, H., Koral, J. i Gocko, J. (2006). Świat u progu XXI wieku. Wybrane zagadnienia z problematyki międzynarodowej. Studium z katolickiej nauki społecznej, Warszawa - Tyczyn: WSSG w Tyczynie.
• Stepulak, M.Z. (2010). Relacyjny wymiar rozwoju osobowego w systemie rodzinnym. Lublin: KUL.
• Śniegulska, A. (2002). Szerzenie kultury pokoju jako zadanie edukacji regionalnej. Wychowawca, 4, 18.
• Śniegulska, A. (2010). Edukacja międzykulturowa wobec przemocy i zagrożeń współczesnego świata, w: M. Вasькiв (red.), Пpoблеми філoлoгії тa культypи: Укpaїнa - Пoльшa. Збipник нayкoвих пpaць укpaїнcких та пoльcькиx вчeних, Випyск 1. Kaм'янeць - Пoдiльcкий, Нaціoнaльний yнiвepcитeт іменi Іванa Oгієнкa, 153-159.
• Śniegulska, A. (2012). Edukacja międzykulturowa drogą do przeciwdziałania zagrożeniom i prze mocy w świecie XXI wieku. W: K. Szmyd, E. BarnaśBaran, E. Dolata i A. Śniegulska (red.), Myśl i praktyka edukacyjna w obliczu zmian cywilizacyjnych. T. 1, Człowiek i wychowanie w perspektywie wieloetnicznej i wielokulturowej. Rzeszów: Wydawnictwo UR, 264-284.
• Wilk, J. (1997). Rola rodziny i szkoły w kształtowaniu postaw patriotycznych. Życie i Myśl, 6, 21-35.

Identyfikatory

DOI

10.35765/HW.2019.1848.03