Zarządzanie kryzysem zdrowotnym w pierwszym półroczu pandemii COVID-19. Analiza porównawcza na podstawie opinii ekspertów z wybranych krajów

• Autorzy: Stanisława Golinowska , Michał Zabdyr-Jamróz , Nicola Magnavita , Jaques Scheres , Robert Nartowski , Danuta Aniela Tomczak , Izabela Czuba , Olga Löblová , Rafał Halik , Valentyn Bakhnivsky , Iwona Bielska

Warianty tytułu

Public Governance of the Health Crisis in the First Six Months of the Global COVID-19 Pandemic. Comparative Analysis Based on the Opinions of Experts from Selected Countries

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wśród licznych analiz na temat kryzysu zdrowotnego wywołanego pandemią COVID-19 autorzy poszukiwali takich, które pozwolą na ocenę rozwiązań instytucjonalnych. Postawili tezę, że istnienie dobrych instytucji (z odpowiednimi regulacjami, środkami i zapleczem eksperckim) stanowi niezbędny zasób umożliwiający szybkie, trafne i efektywne działania ochronne oraz lecznicze. Autorzy zwrócili się do ekspertów z innych krajów, z którymi od wielu lat współpracują w dziedzinie zdrowia publicznego, aby tym razem, wykorzystując kompetencje w dziedzinie ochrony zdrowia odpowiedzieli na pytania dotyczące zarządzania publicznego (governance) w pierwszym półroczu wybuchu pandemii (od stycznia do czerwca 2020), kiedy powszechnie zastosowano lockdown i stopniowo z niego wychodzono. Co szczególnie znaczące dla oceny zarządzania w sytuacji kryzysu zdrowotnego, zaproszeni do współpracy eksperci reprezentują kraje różnorodne pod względem: decentralizacji państwa, struktury społecznej, posiadanych zasobów, także organizacji ochrony zdrowia i tradycji politycznej w uzgadnianiu spraw spornych. Raporty z Włoch, Holandii, Zjednoczonego Królestwa, Norwegii, Niemiec, Czech, Ukrainy oraz Kanady (w tym z prowincji Ontario) - załączone jako apendyks - uzupełniano bezpośrednimi konsultacjami. Analiza pozyskanych informacji oraz wymiana opinii stanowią przedmiot artykułu. W analizie porównawczej odwołujemy się także do polskich działań i rozwiązań. Polska perspektywa zarządzania publicznego jest wyrazem troski o zaniedbany obszar zdrowia publicznego. Artykuł wzbogacony jest refleksjami autorów oraz ogólnie sformułowanymi rekomendacjami. (abstrakt oryginalny)

EN

From among the numerous analyses of the health crisis caused by the COVID-19 pandemic, the authors looked for those that would enable assessment of institutional solutions. They put forward the thesis that good institutions (with appropriate regulations, means and expert support) constitute an essential resource enabling fast, accurate, and effective measures in terms of protection and therapy. The authors turned to experts from other countries with whom they have been cooperating for many years in the field of public health and used their competences in the field to answer questions about public governance in the first six months of the pandemic outbreak (January to June 2020) when lockdowns were widely implemented and then gradually lifted. Particularly significant for the assessment of health crisis management, the experts chose countries that are diverse in terms of: state of decentralization, social structure, and resources available, as well as healthcare organization and political tradition in dispute resolution. Reports from Italy, the Netherlands, United Kingdom, Norway, Germany, the Czech Republic, Ukraine, and Canada (with focus on Ontario) - attached as an appendix - were supplemented with direct consultations. The comparative analysis of the obtained information and the exchange of opinions are the subject of this article. In the comparative analysis, we also refer to Polish activities and solutions. The Polish perspective of public management signifies a concern for the neglected area of public health. This article is enriched with the authors' reflections and generally formulated recommendations. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

COVID-19; Zdrowie publiczne; Polityka publiczna; Analiza porównawcza; Porównania międzynarodowe; Pandemia

EN

COVID-19; Public health; Public policy; Comparative analysis; International comparisons; Pandemic

• Czasopismo: Zdrowie Publiczne i Zarządzanie
• Rocznik: 2020
• Tom: 18
• Numer: nr 1
• Strony: 1--31

Twórcy

autor

Stanisława Golinowska

autor

Michał Zabdyr-Jamróz

autor

Nicola Magnavita

autor

Jaques Scheres

autor

Robert Nartowski

autor

Danuta Aniela Tomczak

autor

Izabela Czuba

autor

Olga Löblová

autor

Rafał Halik

autor

Valentyn Bakhnivsky

autor

Iwona Bielska

Bibliografia

• Mercer AJ. Updating the epidemiological transition model. Epidemiol Infect. Cambridge University Press; kwiecień 2018;146(6):680-7.
• Wróblewska W., Wojtyniak B. Teoria przejścia epidemiologicznego i aktualna sytuacja zdrowotna w Polsce. Spotkanie plenarne Komitetu Nauk Demograficznych PAN. Warszawa: Polska Akademia Nauk; 2020.
• Johnson NPAS., Mueller J. Updating the accounts: global mortality of the 1918-1920 "Spanish" influenza pandemic. Bull Hist Med. 2002;76(1):105-15.
• WHO. Consensus document on the epidemiology of severe acute respiratory syndrome (SARS) [Internet]. Genewa: World Health Organisation; 2003 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://apps.who.int/iris/handle/10665/70863
• Knobler S., Mahmoud A., Lemon S., Mack A.,Sivitz L., Oberholtzer K. Learning from SARS: Preparing for the Next Disease Outbreak - Workshop Summary. Washington D.C.: National Academy of Sciences; 2004.
• WHO. Managing epidemics: key facts about major deadly diseases [Internet]. Genewa: World Health Organization; 2018 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://apps.who.int/iris/handle/10665/272442
• Magnavita N., Sacco A., Chirico F. Raport 1: Covid-19 pandemic in Italy: pros and cons. Zesz Nauk Ochr Zdrowia Zdr Publiczne Zarządzanie. 2020;
• Scheres J., Curfs L. Raport 2: Dutch public health policy during the Covid-19 pandemic of the first half of 2020. Answers from Dutch authors on public health activities during the Covid-19 pandemic; January-June. Zesz Nauk Ochr Zdrowia Zdr Publiczne Zarządzanie. 2020;
• Nartowski R., Huby L., Topham R., Golen S., Brückner K., Hanigan G., i in. Raport 3: From 'herd immunity' to 'stay home' to 'stay alert': United Kingdom's response to Covid-19. Zesz Nauk Ochr Zdrowia Zdr Publiczne Zarządzanie. 2020;
• Tomczak DA. Raport 4: Norway's strategy to cope with Corona pandemics. Zesz Nauk Ochr Zdrowia Zdr Publiczne Zarządzanie. 2020;
• Czuba I. Raport 5: Niemiecka polityka zdrowia publicznego w okresie pandemii Covid-19. Widziane z perspektywy Dolnej Saksonii. Zesz Nauk Ochr Zdrowia Zdr Publiczne Zarządzanie. 2020;
• Löblová O. Raport 6: Public health activities during the Covid-19 pandemic in Czech Republic. Zesz Nauk Ochr Zdrowia Zdr Publiczne Zarządzanie. 2020;
• Bakhnivskyi V., Ignashchuk O. Raport 7: Public health activities during the Covid-19 pandemic in Ukraine. Zesz Nauk Ochr Zdrowia Zdr Publiczne Zarządzanie. 2020;
• Bielska IA., Embrett M., Jewett L., Buote R., Manis DR., Parikh M., i in. Raport 8: Canada's Multi-Jurisdictional COVID-19 Public Health Response. Zesz Nauk Ochr Zdrowia Zdr Publiczne Zarządzanie. :2020.
• Bielska IA., Manis DM., Schumacher C., Moore E., Lewis K., Agarwal G., i in. Raport 9: Health Sector Responses to the COVID-19 Pandemic in Ontario, Canada -January to May 2020. Zesz Nauk Ochr Zdrowia Zdr Publiczne Zarządzanie. 2020;
• Statistics Canada. Census Profile, 2016 - Canada [Internet]. Gov. Can. 2017 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://www12.statcan.gc.ca/census-recensement/2016/dp-pd/prof/details/page.cfm?Lang=E&Geo1=PR&Code1=01&Geo2=&Code2=&SearchText=Canada&SearchType=Begins&SearchPR=01&B1=All&TABID=1&type=0
• Charmelot J. Covid Italian Style: The Lombardian Case. Manag Covid-19 Journey Eur. Brussels: Fundacja Roberta Schumana; 2020.
• CIHI. Access Data and Reports [Internet]. Can. Inst. Health Inf. 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://www.cihi.ca/en/access-data-and-reports
• Winkelmann J., Shuftan N. Germany: Covid-19. Health System Response Monitor [Internet]. WHO Health Syst. Response Monit. Eur. Obs. Health Syst. Policies. 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://www.covid19healthsystem.org/countries/germany/countrypage.aspx
• Stuchlíková Z. Czech republic's response to the coronavirus pandemic: chaotic success story? Manag Covid-19 Journey Eur. Brussels: Fundacja Roberta Schumana; 2020.
• What Is Public Health. Organization of Public Health in Canada [Internet]. 2017 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://www.youtube.com/watch?time_continue=1&v=HmSRzb5Gy-k&feature=emb_logo
• Drobot AC., Bielska IA. An Overview of the Public Health System in the Province of Ontario, Canada. Zdr Publiczne Zarządzanie. Portal Czasopism Naukowych Ejournals.eu; 20 listopad 2015;2015(Tom 13 Numer 2):185-93.
• MZ. Zarządzenie Ministra Zdrowia o powołaniu Zespołu do spraw opracowania strategii działań związanych ze zwalczaniem epidemii COVID-19 [Internet]. 2020. Pobrano z: http://dziennikmz.mz.gov.pl/api/DUM_MZ/2020/54/journal/6227
• Bielecki T. An epidemic democracy. Manag Covid-19 Journey Eur. Brussels: Fundacja Roberta Schumana; 2020.
• Golinowska S. Promocja zdrowia dla osób starszych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar; 2017.
• Boot JM., Oers H van. Organization of public health in the Netherlands. Zdr Publiczne Zarządzanie. Portal Czasopism Naukowych Ejournals.eu; 20 listopad 2015;2015(Tom 13 Numer 2):180-4.
• Komenda M., Bulhart V., Karolyi M., Jarkovský J., Mužík J., Májek O., i in. Complex Reporting of the COVID-19 Epidemic in the Czech Republic: Use of an Interactive Web-Based App in Practice. J Med Internet Res. 2020;22(5):e19367.
• CCNPPS. Structural Profile of Public Health in Canada [Internet]. 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: http://www.ncchpp.ca/en/structuralprofile.aspx
• Seweryn M. Funkcjonowanie Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Historia, rozwój, wyzwania. Zdr Publiczne Zarządzanie. Portal Czasopism Naukowych Ejournals.eu; 20 listopad 2015;2015(Tom 13 Numer 2):158-64.
• Edelman Trust. Edelman Trust Barometer Special Report on COVID-19 [Internet]. 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://www.edelman.com/research/edelman-trust-covid-19-demonstrates-essential-role-of-private-sector
• Krastev I., Leonard L. Europe's pandemic politics: How the virus has changed the public's worldview [Internet]. Policy Brief of European Council on Foreign Relations - EFCR/326; 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://www.ecfr.eu/publications/summary/europes_pandemic_politics_how_the_virus_has_changed_the_publics_worldview
• Conn D., Lawrence F., Lewis P., Carrell S., Pegg D., Davies H., i in. Revealed: the inside story of the UK's Covid-19 crisis. The Guardian [Internet]. 29 kwiecień 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]; Pobrano z: https://www.theguardian.com/world/2020/apr/29/revealed-the-inside-story-of-uk-covid-19-coronavirus-crisis
• Ferguson NM., Laydon D., Nedjati-Gilani G., Imai N., Ainslie K., Baguelin M., i in. Impact of non-pharmaceutical interventions (NPIs) to reduce COVID-19 mortality and healthcare demand, [Internet]. Imperial College COVID-19 Response Team; 2020 [cytowane 20 lipiec 2020]. Pobrano z: https://www.imperial.ac.uk/media/imperial-college/medicine/sph/ide/gida-fellowships/Imperial-College-COVID19-NPI-modelling-16-03-2020.pdf
• BBC. Wear masks in public, WHO says in new advice. BBC News [Internet]. 6 czerwiec 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]; Pobrano z: https://www.bbc.com/news/health-52945210
• Polityka Zdrowotna. Kto doradza ministrowi zdrowia ws. Covid-19? [Internet]. 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://www.politykazdrowotna.com/59227,kto-doradza-ministrowi-zdrowia-ws-covid-19
• Valerio L., Ricciardi W., Maresso A., Longhi S., Belvis D., Giulio A., i in. Italy: Health system review. 2014 [cytowane 3 grudzień 2015]; Pobrano z: http://www.who.int/iris/handle/10665/141626
• Weinberg J. Coronavirus lockdown: fresh data on compliance and public opinion [Internet]. The Conversation. 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: http://theconversation.com/coronavirus-lockdown-fresh-data-on-compliance-and-public-opinion-135872
• WHO. Considerations for school-related public health measures in the context of COVID-19 [Internet]. World Health Organ. 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://www.who.int/publications-detail-redirect/considerations-for-school-related-public-health-measures-in-the-context-of-covid-19
• Saunes IS., Skau IV., Byrkjeflot H., Lindahl AK., Bråten B. Norway. Covid-19 Health System Response [Internet]. WHO Health Syst. Response Monit. Eur. Obs. Health Syst. Policies. 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://www.covid19healthsystem.org/mainpage.aspx
• Maier C., Köppen J., Winkelmann J., Reichebnera C. Covid-19 Health System Response [Internet]. WHO Health Syst. Response Monit. Eur. Obs. Health Syst. Policies. 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://www.covid19healthsystem.org/mainpage.aspx
• Biehl D. Italy, Worst-Case Scenario?Manag Covid-19 Journey Eur. Brussels: Fundacja Roberta Schumana; 2020.
• Wieler J., Rexroth U., Gottschalk R. Emerging COVID-19 success story: Germany's strong enabling environment [Internet]. Our World Data. 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://ourworldindata.org/covid-exemplar-germany
• BBC. Scientist quits role after "undermining" lockdown. BBC News [Internet]. 6 maj 2020 [cytowane 13 sierpień 2020]; Pobrano z: https://www.bbc.com/news/uk-politics-52553229
• Malinowska K., Marchlewska M., Górska P., Molenda Z., Michalski P., Szczepańska D., i in. Koronawirus w Polsce w pierwszych tygodniach lockdownu: Perspektywa psychologii społecznej. Wyniki badania podłużnego przeprowadzonego na reprezentatywnej próbie Polaków i Polek. Podsumowanie wyników dla 5 pomiarów od 21.03. do 19.04 [Internet]. Warszawa: Instytut Psychologii Polskiej Akademii Nauk; 2020. Pobrano z: http://politicalcognition.psych.pan.pl/images/Raporty/Raport_koronawirus_w_Polsce_5_fal.pdf
• Ipsos. Public Opinion on the Covid-19 outbreak NL [Internet]. Ipsos MORI. 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://www.ipsos.com/en-nl/corona
• Ipsos. Public opinion on the COVID-19 coronavirus pandemic [Internet]. Ipsos MORI. 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://www.ipsos.com/ipsos-mori/en-uk/public-opinion-covid-19-coronavirus-pandemic
• PE. Public opinion in the time of COVID-19 [Internet]. Public Opin. Time COVID-19. 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://www.europarl.europa.eu/at-your-service/en/be-heard/eurobarometer/public-opinion-in-the-time-of-covid-19
• Cybulska A. CBOS | Rząd wobec epidemii - oceny w drugiej połowie czerwca. Fund Cent Badania Opinii Społeczne. lipiec 2020;(80/2020).
• Krzysztof P. CBOS | Postawywobec epidemii koronawirusana przełomie maja i czerwca. komunikat z badań. Fund Cent Badania Opinii Społeczne. czerwiec 2020;(73/2020).
• Roguska B. CBOS | Rząd wobec epidemii - oceny w drugiej połowie czerwca. Komunikat z badań. Fund Cent Badania Opinii Społeczne. lipiec 2020;(79/2020).
• Maj K., Skarzyńska K. Społeczeństwo wobec epidemii. Raport z badań. Forum Idei. Warszawa: Fundacja Batorego; 2020.
• Cornelson K., Miloucheva B. Political polarization, social fragmentation, and cooperation during a pandemic. Work Pap [Internet]. University of Toronto, Department of Economics; 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://ideas.repec.org/p/tor/tecipa/tecipa-663.html
• Tyson A. Republicans remain far less likely than Democrats to view COVID-19 as a major threat to public health [Internet]. Pew Res. Cent. 2020 [cytowane 13 sierpień 2020]. Pobrano z: https://www.pewresearch.org/fact-tank/2020/07/22/republicans-remain-far-less-likely-than-democrats-to-view-covid-19-as-a-major-threat-to-public-health/
• Rothgerber H., Wilson T., Whaley D., Rosenfeld DL., Humphrey M., Moore AL., i in. Politicizing the COVID-19 Pandemic: Ideological Differences in Adherence to Social Distancing. PsyArXiv Prepr [Internet]. PsyArXiv preprint; 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://osf.io/k23cv
• Merkley E., Bridgman A., Loewen PJ., Owen T., Ruths D., Zhilin O. A Rare Moment of Cross-Partisan Consensus: Elite and Public Response to the COVID-19 Pandemic in Canada. Can J Polit Sci Can Sci Polit. Cambridge University Press; 16 kwiecień 2020;1-8.
• Green J., Edgerton J., Naftel D., Shoub K., Cranmer SJ. Elusive consensus: Polarization in elite communication on the COVID-19 pandemic. Sci Adv. American Association for the Advancement of Science; 1 lipiec 2020;6(28):eabc2717.
• Collingridge D., Reeve C. Science Speaks to Power: The Role of Experts in Policymaking. London: Francis Pinter; 1986.
• Bhagwati J. In Defense of Globalization: With a New Afterword. Reprint edition. Oxford; New York: Oxford University Press; 2007.
• Rohac D. In Defense of Globalism. Illustrated edition. Lanham: Rowman & Littlefield Publishers; 2019.
• Stiglitz JE. Globalizacja. PWN; 2012.
• Berloto S., Notarnicola E., Perobelli E., Rotolo A. Updated report: The COVID-19 Long-Term Care system situation in Italy [Internet]. Resour. Support Community Institutional Long-Term Care Responses COVID-19. 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://ltccovid.org/2020/08/02/updated-report-the-covid-19-long-term-care-system-situation-in-italy/
• Aubrecht P., Essink J., Kovac M., Vandenberghe A-S. Centralized and Decentralized Responses to COVID-19 in Federal Systems: US and EU Comparisons. SSRN Sch Pap [Internet]. Rochester, NY: Social Science Research Network; 2020 [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: https://papers.ssrn.com/abstract=3584182
• Richard A. Roehrl, Wei Liu and Shantanu Mukherjee of the Division for Sustainable Development Goals in UN DESA. [cytowane 12 sierpień 2020]. Pobrano z: www.un.org/development/desa/publications/

Identyfikatory

DOI

10.4467/20842627OZ.20.001.12655