Nowe miasta w systemie osadniczym województwa wielkopolskiego

• Autorzy: Barbara Konecka-Szydłowska

Warianty tytułu

New Towns in the Settlement System of Wielkopolskie Voivodeship

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

ZARYS TREŚCI: Głównym celem pracy jest określenie znaczenia nowych miast w systemie osadniczym woj. wielkopolskiego w aspekcie ich ogólnej sytuacji społeczno-gospodarczej. Znaczenie ośrodków w systemie osadniczym rozpatrywane jest w odniesieniu do procesu urbanizacji i funkcji, jakie pełnią dla najbliższego otoczenia. W tym celu przeprowadza się postępowanie badawcze obejmujące cztery etapy. W etapie pierwszym dokonano podstawowej charakterystyki systemu osadniczego woj. wielkopolskiego. W etapie drugim omówiono procesy umiastowienia kraju i woj. wielkopolskiego. Trzeci etap poświęcono zagadnieniu znaczenia nowych miast w procesie urbanizacji woj. wielkopolskiego. W ostatnim, czwartym etapie pracy wykorzystano wyniki badań ankietowych, na podstawie których omówiono sytuację społeczno-gospodarczą nowych miast badanego regionu. Analizą objęto sześć ośrodków woj. wielkopolskiego, które odzyskały prawa miejskie po 1989 roku. Są to: Obrzycko (restytucja praw miejskich w 1990 r.), Nekla (2000), Dobrzyca (2014), Chocz (2015), Jaraczewo (2016) i Opatówek (2017). Przeprowadzone badanie wykazało, że nowe miasta charakteryzują się zróżnicowanym potencjałem społeczno-gospodarczym i odgrywają relatywnie niewielką rolę w procesie urbanizacji woj. wielkopolskiego. Znaczenie nowych miast jako ośrodków o funkcjach handlowych, edukacyjnych i ochrony zdrowia wzrasta na poziomie lokalnym.(abstrakt oryginalny)

EN

ABSTRACT: The main aim of the work is to determine the importance of new towns in the settlement system of Wielkopolskie Voivodeship as compared with their general socio--economic situation. To this end, a research procedure involving four stages has been carried out. The first stage involved the basic characteristics of the settlement system in Wielkopolskie Voivodeship. The second one presented the processes of transforming regions into towns in the country and Wielkopolskie Voivodeship. The third stage was devoted to the importance of new towns in the urbanisation process of Wielkopolskie Voivodeship. In the last, fourth stage of the work, use was made of the survey results on the basis of which the socio-economic situation of the new towns of the investigated region was discussed. The analysis covered six centres of Wielkopolskie Voivodeship which regained city rights after 1989. These are: Obrzycko (restitution of city rights in 1990), Nekla (2000), Dobrzyca (2014), Chocz (2015), Jaraczewo (2016), and Opatówek (2017). The research conducted shows that the new towns have diversified socio-economic potential and play a relatively minor role in the urbanisation process of Wielkopolskie Voivodeship. The significance of new towns as centres performing commercial, educational and healthcare functions grow at the local level.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Gospodarka gruntami; Urbanistyka; Ład przestrzenny; Planowanie przestrzenne miasta; Infrastruktura społeczno-gospodarcza

EN

Land economy; Urban studies; Spatial order; Town spatial planning; Socio-economic infrastructure

• Czasopismo: Space - Society - Economy
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 28
• Strony: 7--27

Twórcy

autor

Barbara Konecka-Szydłowska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Borcz H., Niedźwiecka-Filipiak I., Zaniewska H., 2009, Transformacje. Miasto - wieś, wieś - miasto, "Monografie", 86, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław.
• Cloke P.J., 1979, Key settlements in rural areas, London.
• Czyż T., 2016, Metoda wskaźnikowa w geografii społeczno-ekonomicznej, "Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna", 34, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 9-19.
• Dąbkowski N., Zaniewska H., 2013, Odnowa urbanistyczna reaktywowanych małych miast w województwie łódzkim, "Problemy Rozwoju Miast", 10 (3), Kraków: 69-75.
• Drobek W., 1996, Tryb formalny i praktyka nadawania praw miejskich w Polsce, [w:] Czaja S. (red.), Gospodarka, środowisko przyrodnicze, informacja, Ogólnopolska Konferencja Naukowa, Pokrzywna-Wrocław: 211-215.
• Drobek W., 1999, Rola małych miast zdegradowanych w sieci osadniczej Śląska, PIN Instytut Śląski w Opolu, Opole.
• Drobek W., 2002, Polskie nowe miasta (1977-2001), [w:] Słodczyk J. (red.), Przemiany bazy ekonomicznej i struktury funkcjonalnej miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole: 71-84.
• Graczyk R., 2014, Wpływ odzyskania statusu miasta na rozwój miast wielkopolskich: Nekli i Obrzycka, "Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka", 31, Poznań: 11-18.
• Konecka-Szydłowska B., 2011, Małe miasta nowo utworzone w procesie urbanizacji, [w:] Bartosiewicz B., Marszał T. (red.), Przemiany przestrzeni i potencjału małych miast w wybranych regionach Polski - z perspektywy 20 lat transformacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 9-25.
• Konecka-Szydłowska B., 2012, Szanse i zagrożenia rozwoju nowo utworzonych małych miast, [w:] Słodczyk J., Paradowska M. (red.), "Studia Miejskie", 7, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole: 123-134.
• Konecka-Szydłowska B., 2015, Społeczno-gospodarcze uwarunkowania rozwoju miast restytuowanych, [w:] Krzysztofik R., Dymitrow M. (red.), Degraded and Restituted-Towns in Poland: Origins, Development, Problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg: 119-138.
• Konecka-Szydłowska B., Perdał R., 2017, Rola nowych miast w lokalnym rozwoju społeczno-gospodarczym, "Wiadomości Statystyczne", 3 (670): 28-48.
• Konecka-Szydłowska B., Trócsányi A., Pirisi G., 2018, Urbanisation in a formalway? The different characteristics of the 'newest towns' in Poland and Hungary, "Regional Statistics, Journal of the Hungarian Central Statistical Office", 8 (2), Budapest: 1-19.
• Kosecki A., Stawarz A. (red.), 2005, Tożsamość społeczno-kulturowa współczesnego miasta w Polsce, PTEM, Warszawa-Pułtusk.
• Kostrubiec B., 1965, Klasyfikacja dynamiczna i wielocechowa województw Polski, "Biuletyn KPZK PAN", 35, Warszawa: 28-49.
• Krzysztofik R., 2005, Proces kształtowania się sieci miejskiej w Polsce w okresie od XIII do XX wieku, "Czasopismo Geograficzne", 76 (4): 383-393.
• Krzysztofik R., 2006, Nowe miasta w Polsce w latach 1980-2009. Geneza i mechanizmy rozwoju. Próba typologii, Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec.
• Krzysztofik R., Dymitrow M. (red.), 2015, Degraded and Restituted Towns in Poland: Origins, Development, Problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg.
• Likert R., 1932, A Technique for the Measurement of Attitudes, "Archives of Psychology", 140, New York.
• Lisowska A., Szmytkie R., 2014, Definicja miasta i kryteria miejskości w prawie polskim, [w:] Kuć-Czajkowska K., Sidor M. (red.), Miasta, aglomeracje, metropolie w nurcie globalnych przemian, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin: 17-31.
• Liszewski S., Maik W., 2000, Osadnictwo. Wielka Encyklopedia Geografii Świata, 19, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań.
• Łoboda J., 1983, Rozwój koncepcji i modeli przestrzennej dyfuzji innowacji, "Acta Universitatis Wratislaviensis, Studia Geograficzne", 37, Wrocław.
• Mruk J., 2018, Uwarunkowania rozwoju społeczno-gospodarczego ośrodków restytuowanych w województwie wielkopolskim po 1989 r., Maszynopis pracy magisterskiej, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Poznań.
• Nowak S., 2007, Metodologia badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Pankau F., 1996, Współczesne determinanty rozwoju miast polskich - ustrój samorządowy i jego funkcjonowanie, [w:] Kochanowski M. (red.), Nowe uwarunkowania rozwoju i kształtowania miast polskich, Warszawa: 81-97.
• Perkal J., 1953, O wskaźnikach antropologicznych, "Przegląd Antropologiczny", 19: 210-221.
• Przesmycka E., 2015, Przeobrażenia przestrzenne i architektoniczne zdegradowanych i restytuowanych miast Lubelszczyzny, [w:] Krzysztofik R., Dymitrow M. (red.), Degraded and Restituted Towns in Poland: Origins, Development, Problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg: 209-247.
• Siemiński J.L., 1991, Teraźniejszość i przyszłość małych miasteczek, "Wiadomości Statystyczne", 9: 26-29.
• Sokołowski D., 2014, New Towns in Poland, "Bulletin of Geography, Socio-Economic Series", 23, Toruń: 149-160.
• Sokołowski D., 2015, Zróżnicowanie funkcjonalne miast zdegradowanych i restytuowanych na tle miast i wsi podobnej wielkości w Polsce Wschodniej, [w:] Krzysztofik R., Dymitrow M. (red.), Degraded and Restituted Towns in Poland: Origins, Development, Problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg: 249-269.
• Szmytkie R., 2012, Zmiana liczby miast w Polsce w okresie powojennym, [w:] Ciok S., Dołzbłasz S. (red.), Problemy współpracy transgranicznej i kształtowania ponadkrajowych powiązań gospodarczych, "Rozprawy Naukowe IGiRR", 28, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław: 155-171.
• Szmytkie R., 2014, Metody analizy morfologii i fizjonomii jednostek osadniczych, "Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego", 35, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
• Szmytkie R., 2015, Miasta zdegradowane w Polsce jako potencjalne nowe miasta, [w:] Krzysztofik R., Dymitrow M. (red.), Degraded and Restituted Towns in Poland: Origins, Development, Problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg: 299-318.
• Szmytkie R., 2018, Kryteria morfologiczne w procedurze administracyjnej nadawania statusu miasta, "Wiadomości Statystyczne", 63 (12): 40-56.
• Szmytkie R., Krzysztofik R., 2011, Idea miejskości w Polsce, [w:] Namyślak B. (red.), Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych, t. 2: Zmiany funkcjonalno-przestrzenne miast i obszarów wiejskich, "Rozprawy Naukowe IGiRR", 20, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław: 25-38.
• Szmytkie R., Krzysztofik R., 2016, Powstawanie miast w "strefach bezmiejskich", "Konwersatorium Wiedzy o Mieście", 1 (29), Łódź: 85-95.
• Szymańska D., 1988, Nowe miasta w Polsce i ich struktura społeczno-ekonomiczna, "Czasopismo Geograficzne", 77 (1-2): 69-82.
• Szymańska D., 1996, Nowe miasta w systemach osadniczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń.
• Szymańska D., 2007, Urbanizacja na świecie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Taylor Z., 1992, O stosowaniu badań ankietowych w geografii społeczno-ekonomicznej, "Przegląd Geograficzny", 64 (3-4), Warszawa: 261-276.
• Webb J.W., 1964, Ruch naturalny i migracyjny jako składnik przemian ludnościowych, "Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej", 1, IGiPZ: 134-138.
• Zaniewska H., 2013, Rozwój miejskiej sieci osadniczej pod wpływem nadawania statusu miasta nowym jednostkom, [w:] Gaczek W.M. (red.), Dynamika, cele i polityka zintegrowanego rozwoju regionów. Aspekty teoretyczne i zarządzanie w przestrzeni, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 191-201.
• Zaniewska H., 2014, Rozmieszczenie przestrzenne i cechy nowych małych miast z przełomu XX i XXI w., "Problemy Rozwoju Miast, Kwartalnik Naukowy Instytutu Rozwoju Miast w Krakowie", 11 (3): 75-83.
• Zaniewska H., 2016, Uwarunkowania przestrzenne, funkcjonalne i społeczne decydujące o utworzeniu nowych miast w województwie mazowieckiem na przełomie XX i XXI wieku, "MAZOWSZE Studia Regionalne", 19: 13-30.
• Zaniewska H., Borcz H., Filipiak-Niedźwiecka I., Barek R., Thiel M., 2013, Małe miasta, które uzyskały prawa miejskie w latach 1989-2011, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
• Zaniewska H., Thiel M., 2013, Najnowsze małe miasta województwa mazowieckiego i ich tożsamość, "Architektura i Urbanistyka. Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej", 29: 83-96.

Identyfikatory

DOI

10.18778/1733-3180.28.01