Accentuating the Role of the Upbringing Society in Korczak's Pedagogy

• Autorzy: Marcin Choczyński

Warianty tytułu

Akcentowanie roli społeczeństwa wychowującego w pedagogice Korczakowskiej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The aim of the article is to show the sociological elements in the education process that are present in Korczak's pedagogy, both in its scientific form as well as in his fiction aimed directly at children. Therefore, society with its educational institutions (family, school, boarding school) is recognized in this pedagogy as an important sphere of symbolic references and educational influences. The key role of society (as the most important educational institution) in shaping pupils is present in commonly known works on the sociology of upbringing (including Florian Znaniecki or Józef Chałasiński), while sociological threads in Korczak's pedagogy have not been a popular topic of separate analysis so far, apart from one monograph devoted to the subject. Therefore, this topic requires in-depth analyses and afterthought. Janusz Korczak emphasizes the role of society in a child's life, preparing them primarily for participation in social relations, through diverse forms of group life at school, whose most important achievement is the institution of student self-government. It is thus a bridge between student-oriented education and the traditional pedagogical message, involving the transmission of the requirements of specific social roles.(original abstract)

Celem artykułu jest ukazanie socjologicznych elementów w procesie wychowania, które obecne są w pedagogice Korczakowskiej, zarówno w jej naukowej postaci, jak również w twórczości beletrystycznej skierowanej bezpośrednio do dzieci. Zarówno społeczeństwo, jak i jego instytucje wychowawcze (rodzina, szkoła, internat) będą więc odnotowane w tej pedagogice jako ważna płaszczyzna odniesień symbolicznych, wpływów wychowawczych. Kluczowa rola społeczeństwa (jako najważniejszej instytucji wychowawczej) w kształtowaniu wychowanków obecna jest w powszechnie znanych pracach dotyczących socjologii wychowania (m.in. u Floriana Znanieckiego czy też Józefa Chałasińskiego), natomiast wątki socjologiczne w pedagogice Korczakowskiej nie były dotychczas popularnym tematem oddzielnych analiz, oprócz jednej przedmiotowej monografii. Dlatego też temat ten domaga się pogłębionych analiz i uzupełnień. Janusz Korczak uwypukla rolę społeczeństwa w życiu dziecka, przygotowując je przede wszystkim do uczestnictwa w relacjach społecznych poprzez zróżnicowane formy życia grupowego w szkole, której najbardziej doniosłym osiągnięciem jest instytucja samorządu uczniowskiego. Stanowi tym samym pomost pomiędzy wychowaniem zorientowanym na ucznia a tradycyjnym przekazem pedagogicznym, zakładającym przekaz wymagań określonych ról społecznych.(abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Pedagogy; Society; Sociology of education; Children

PL

Pedagogika; Społeczeństwo; Socjologia wychowania; Dzieci

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 73 Cinema, Film, Hero, Actor in Sociological Analyses and Research
• Strony: 127--147

Twórcy

autor

Marcin Choczyński

• Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw, Poland

Bibliografia

• Bińczycka J. (1999), Korczakowskie spojrzenie na rodzinę, [in:] J. Bińczycka (ed.), Korczakowskie dialogi, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa, pp. 116-125.
• Bińczycka J. (2006), Janusz Korczak - realista czy utopista?, [in:] I.J. Pyrzyk (ed.), Pedagogika Janusza Korczaka - realizm czy utopia?, Oficyna Wydawnicza LEGA, Włocławek, pp. 29-34.
• Bińczycka J. (2009), Spotkania z Korczakiem, Wydawnictwo Olsztyńskiej Szkoły Wyższej im. Józefa Rusieckiego, Olsztyn.
• Borowicz R. (2002), Socjalizacja, [in:] W. Kwaśniewicz (ed.), Encyklopedia socjologii, vol. 4 (S-Ż), Oficyna Naukowa, Warszawa, pp. 42-46.
• Chałasiński J. (1969), Społeczeństwo i wychowanie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Choczyński M. (2013), Elementy społecznego charakteru wychowania w pedagogice waldorfskiej, "Seminare. Poszukiwania naukowe", vol. 33, pp. 165-178.
• Chodkowska M., Bednarz-Grzybek R. (2014), Twórczość i praktyka pedagogiczna Janusza Korczaka w kontekście teorii socjologicznej Floriana Znanieckiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Dauzenroth E. (2012), Janusz Korczak. Życie dla dzieci, transl. T. Semczuk, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Dębnicki K. (1985), Korczak z bliska, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
• Falkowska M. (1979), Dziecko w poglądach pedagogiczno-społecznych Janusza Korczaka, [in:] P. Poręba (ed.), Wartości pedagogiki Janusza Korczaka, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin, pp. 51-63.
• Floryńska H. (1997), Pedagogika jako filozofia stosowana, [in:] H. Kirchner (ed.), Janusz Korczak. Pisarz - wychowawca - myśliciel, Instytut Badań Literackich, Warszawa, pp. 249-278.
• Gajda J. (2001), Koncepcje Floriana Znanieckiego - zbieżne z założeniami pedagogiki kultury (głos w dyskusji), [in:] H. Rotkiewicz (ed.), Florian Znaniecki. Myśl społeczna a wychowanie. Inspiracje dla współczesności, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa, pp. 91-96.
• Gurycka A. (2002), Korczakowskie inspiracje..., Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Jakubowski M. (1996), Janusz Korczak i jego dokonania, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Częstochowa.
• Jankowska D. (1996), Koncepcja wychowania Floriana Znanieckiego i jej znaczenie dla współczesnej pedagogiki, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Warszawa.
• Jasiński Z. (1999), Zaufanie w pedagogice Janusza Korczaka, [in:] J. Bińczycka (ed.), Korczakowskie dialogi, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa, pp. 102-115.
• Jaworski M. (1977), Janusz Korczak, Wydawnictwo Interpress, Warszawa.
• Jundziłł E. (2004), Opieka nad dzieckiem w rodzinie w świetle poglądów Janusza Korczaka, [in:] J. Żebrowski (ed.), Społeczeństwo. Opieka. Wychowanie: prace dedykowane Irenie Jundziłł w osiemdziesięciolecie urodzin, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, pp. 187-198.
• Kamiński A. (1962), Korzenie historyczne samorządu dziecięcego Janusza Korczaka, [in:] I. Newerly, A. Kamiński, W. Żelazko, Samorząd uczniowski w systemie wychowawczym Korczaka, Nasza Księgarnia, Warszawa, pp. 33-50.
• Korczak J. (1901), Dzieci ulicy, nakład A. Pajewskiego, Warszawa.
• Korczak J. (1905), Dzieci to..., [in:] J. Korczak, Koszałki Opałki (Satyry społeczne), Księgarnia Powszechna, Warszawa, pp. 43-48.
• Korczak J. (1924), Momenty wychowawcze, Nasza Księgarnia, Warszawa-Łódź.
• Korczak J. (1928), Wstęp, [in:] M. Rogowska-Falska, Zakład wychowawczy "Nasz Dom". Szkic informacyjny, Towarzystwo "Nasz Dom", Warszawa, pp. 3-5.
• Korczak J. (1948a), Dom sierot, [in:] J. Korczak, Jak kochać dziecko. Internat, kolonie letnie, dom sierot, Spółdzielnia Wydawnicza "Książka", Warszawa-Kraków, pp. 133-209.
• Korczak J. (1948b), Internat, [in:] J. Korczak, Jak kochać dziecko. Internat, kolonie letnie, dom sierot, Spółdzielnia Wydawnicza "Książka", Warszawa-Kraków, pp. 9-86.
• Korczak J. (1948c), Kolonie letnie, [in:] J. Korczak, Jak kochać dziecko. Internat, kolonie letnie, dom sierot, Spółdzielnia Wydawnicza "Książka", Warszawa-Kraków, pp. 87-131.
• Korczak J. (1958a), Pedagogika żartobliwa, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa.
• Korczak J. (1958b), Prawo dziecka do szacunku, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa.
• Korczak J. (1980), Dziecko salonu, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Korczak J. (1994a), Dzieci, [in:] J. Korczak, Dzieła, vol. 3, Na mównicy. Publicystyka społeczna (1898-1912), part 1, Oficyna Wydawnicza Latona, Warszawa, pp. 13-15.
• Korczak J. (1994b), Miłość, szacunek, zaufanie, [in:] J. Korczak, Dzieła, vol. 3, Na mównicy. Publicystyka społeczna (1898-1912), part 1, Oficyna Wydawnicza Latona, Warszawa, pp. 15-17.
• Korczak J. (1994c), Szczęście dzieci, [in:] J. Korczak, Dzieła, vol. 3, Na mównicy. Publicystyka społeczna (1898-1912), part 2, Oficyna Wydawnicza Latona, Warszawa, pp. 147-150.
• Korczak J. (1996), Pamiętnik, Wydawnictwo Siedmioróg, Wrocław.
• Korczak J. (1997), Kajtuś czarodziej, Wydawnictwo Siedmioróg, Wrocław.
• Korczak J. (1998), Dzieci i wychowanie, [in:] J. Korczak, Dzieła, vol. 4, Szkoła życia. Obrazki szpitalne. Artykuły pedagogiczne i medyczne (1900-1912), Oficyna Wydawnicza Latona, Warszawa, pp. 147-180.
• Korczak J. (2001), Król Maciuś na bezludnej wyspie, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków.
• Korczak J. (2004), Jak kochać dziecko, Wydawnictwo Jacek Santorski & Co, Warszawa.
• Korczak J. (2005), Król Maciuś Pierwszy, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków.
• Korczak J. (2012a), Bankructwo małego Dżeka, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
• Korczak J. (2012b), Prawidła życia. Pedagogika dla młodzieży i dorosłych, Międzynarodowa Kapituła Orderu Uśmiechu, Agencja Edytorska EZOP, Warszawa.
• Leszniewski T., Wasielewski K. (2013), Socjologia wychowania w Polsce - pytania o wymiar tożsamościowy subdyscypliny, "Studia Socjologiczne", no. 2 (209), pp. 9-29.
• Lewin A. (1986), Tryptyk pedagogiczny. Korczak - Makarenko - Freinet, Wydawnictwo Nasza Księgarnia, Warszawa.
• Lewin A. (1999), Korczak znany i nieznany, Agencja Edytorska EZOP, Wyższa Szkoła Pedagogiczna Związku Nauczycielstwa Polskiego, Warszawa.
• Lubojemska B. (2012), Janusz Korczak - jeden z najwybitniejszych przedstawicieli wychowania w placówkach socjalizacyjnych, "Kwartalnik Edukacyjny", no. 4, pp. 80-92.
• Marzec D.K. (2003), Humanistyczne aspekty pedagogiki Janusza Korczaka, [in:] I.J. Pyrzyk (ed.), Korczak - człowiek, badacz, pedagog i wychowawca, Oficyna Wydawnicza LEGA, Włocławek, pp. 63-68.
• Matyjas B. (2003), Koncepcja wychowawcza Janusza Korczaka, [in:] T. Pilch (ed.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, vol. 2, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa, pp. 799-805.
• Michalak M. (2010), Korczakowskie prawo do społecznej partycypacji dzieci: gazeta, samorząd, sąd koleżeński, dziecięce zapytania i prośby skierowane do urzędów i instytucji, "Szkice Humanistyczne", vol. 10, no. 2/3, pp. 231-235.
• Mielicka H. (2000a), Proces internalizacji, [in:] H. Mielicka (ed.), Socjologia wychowania. Wybór tekstów, Wydawnictwo Stachurski, Kielce, pp. 22-27.
• Mielicka H. (2000b), Socjalizacja a indywidualność jednostki, [in:] H. Mielicka (ed.), Socjologia wychowania. Wybór tekstów, Wydawnictwo Stachurski, Kielce, pp. 44-48.
• Mortkowicz-Olczakowa H. (1949), Janusz Korczak, Wydawnictwo J. Mortkowicz, Kraków.
• Olczak-Ronikier J. (2011), Korczak. Próba biografii, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
• Olszewski L. (1993), Janusz Korczak wybitny polski pedagog - nowator i społecznik, [in:] T. Wróblewska (ed.), Aktualność idei Janusza Korczaka, Wydawnictwo Horyzont, Piotrków Trybunalski, pp. 50-58.
• Pyrzyk I.J. (2003), Analiza krytyczna niektórych elementów działalności opiekuńczo-wychowawczej Janusza Korczaka, [in:] I.J. Pyrzyk (ed.), Korczak - człowiek, badacz, pedagog i wychowawca, Oficyna Wydawnicza LEGA, Włocławek, pp. 55-62.
• Regulska G. (1979), Korczakowski plebiscyt życzliwości a współczesne techniki socjometryczne, [in:] J. Bińczycka, K. Gorzelok (eds.), O pedagogikę jako naukę o człowieku. W setną rocznicę urodzin Janusza Korczaka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, pp. 109-114.
• Rogowska-Falska M. (1928), Zakład wychowawczy "Nasz Dom". Szkic informacyjny, Towarzystwo "Nasz Dom", Warszawa.
• Rusakowska D. (1989), Janusz Korczak a szkoła. Poglądy - oceny - doświadczenia, Instytut Badań Pedagogicznych, Zakład Systemów Wychowawczych, Warszawa.
• Sitko I. (1993), Podstawowe wartości systemu wychowawczego Janusza Korczaka, [in:] T. Wróblewska (ed.), Aktualność idei Janusza Korczaka, Wydawnictwo Horyzont, Piotrków Trybunalski, pp. 59-66.
• Smolińska-Theiss B., Theiss W. (2002), Widzieć w dziecku człowieka. Posłowie, [in:] J. Korczak, Jak kochać dziecko? Prawo dziecka do szacunku, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa, pp. 186-200.
• Szlązakowa A. (1978), Janusz Korczak, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
• Tarnowski J. (1990), Janusz Korczak dzisiaj, Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej, Warszawa.
• Tillmann K.-J. (2006), Teorie socjalizacji. Społeczność, instytucja, upodmiotowienie, transl. G. Bluszcz, B. Miracki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Urbańska M. (1979), Sposoby rozwijania samokontroli i samooceny w systemie wychowawczym "Starego Doktora", [in:] A. Tchorzewski (ed.), Życie i twórczość Janusza Korczaka jako temat filozoficzno-pedagogicznej refleksji, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Bydgoszcz, pp. 80-90.
• Wołoszyn S. (1978a), Janusz Korczak: rodowód i dziedzictwo pedagogiczne, Instytut Badań Pedagogicznych, Zakład Systemów Wychowawczych, Pracownia Korczakowska, Warszawa.
• Wołoszyn S. (1978b), Korczak, Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Wróblewska T. (2003), Aktualność idei Janusza Korczaka, [in:] I.J. Pyrzyk (ed.), Korczak - człowiek, badacz, pedagog i wychowawca, Oficyna Wydawnicza LEGA, Włocławek, pp. 43-53.
• Znaniecki F. (2001a), Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Znaniecki F. (2001b), Socjologia wychowania, vol. 1, Wychowujące społeczeństwo, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.18778/0208-600X.73.08