Socjalizująca rola aktywności sportowej dzieci i młodzieży w świetle współczesnej literatury socjologicznej i humanistycznej

• Autorzy: Ryszard Polak , Paweł Tarkowski

Warianty tytułu

The Socializing Role of Sports Activities of Children and Youth in the Light of Contemporary Sociological and Humanistic Literature

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule podjęto analizę wybranych kilkudziesięciu dzieł współczesnych socjologów i teoretyków sportu i humanistów (publikacje książkowe i artykuły), którzy rozważali rolę sportu w socjalizacji dzieci i młodzieży we współczesnym świecie. Materiał i metody: Wykorzystano współczesną literaturę źródłową i naukowe opracowania poświęcone głównie socjologii i filozofii oraz teorii sportu, oraz publikacje z zakresu pedagogiki sportu, w których badacze skupiali się na społecznej roli aktywności sportowej. Wyniki: Autorzy wielu tekstów omawiających znaczenie sportu w życiu człowieka podkreślali również jego socjalizującą rolę, zwłaszcza w obecnych czasach, kiedy to postawy skrajnie indywidualistyczne niszczą więzi społeczne; istnieje w związku z tym konieczność większego zwrócenia uwagi osób dorosłych na wychowanie społeczne dzieci i młodzieży przez sport i aktywność ruchową. Wnioski: W świetle przeprowadzonych badań sport dzieci i młodzieży ma bardzo duże znaczenie socjalizujące, a jego uprawianie jest konieczne nie tylko ze względów zdrowotnych, ale i społecznych. (abstrakt oryginalny)

EN

The article analyzes a selection of selected papers publishes by contemporary sociologists, sports theorists and humanists (books and articles) who reflected on the role of sport in the socialization of children and adolescents in the contemporary world. Material and methods. Contemporary reference sources and scientific studies devoted mainly to the sociology and philosophy as well as theory of sport were used. Publications in the field of sport pedagogy, in which researchers focused on the social role of sports activity. Results. The authors of many texts discussing the significance of sport in human life have also emphasized its socializing role, especially nowadays, when extremely individualistic attitudes destroy social bonds. Therefore, it is necessary to pay more attention of adults to the social education of children and youth through sport and physical activity. Conclusions. In the light of the research carried out, sports activities of children and adolescents show a great socializing significance, and practicing sport is necessary not only for health, but also for social reasons. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wychowanie; Aktywność fizyczna; Sport; Dzieci; Młodzież; Wartości i normy etyczne; Zasady fair play

EN

Parenting; Physical activity; Sport; Children; Youth; Value and ethical norms; Fair play rules

• Czasopismo: Rozprawy Społeczne
• Rocznik: 2020
• Tom: 14
• Numer: nr 3
• Strony: 27--38

Twórcy

autor

Ryszard Polak

• Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Filia w Białej Podlaskiej

autor

Paweł Tarkowski

• Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Filia w Białej Podlaskiej

Bibliografia

• Berger, P.L., Luckmann, T. (2010). Społeczne tworzenie rzeczywistości. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Cynarski, W. (2012). Antropologia sztuk walki - spojrzenie filozoficzne, Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, 36, s. 90-103.
• Cynarski, W., Lee-Barron, J. (2014). Philosophies of martial arts and their pedagogical consequences, IDO MOVEMENT FOR CULTURE. Journal of Martial Arts Anthropology 14(1), pp. 11-19.
• Czechowski, M., Dąbrowska, A. (2011). Fair play w sporcie i życiu młodzieży, Warsztaty dydaktyczne dla nauczycieli i młodzieży szkolnej, z. 1. Warszawa: Klub Fair Play PKOI.
• Demel, M., Skład, A. (1986). Teoria wychowania fizycznego dla pedagogów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Derbich, J. (1993). Przygotowanie do wartości poprzez uprawianie sportu. W: Z. Dziubiński (red), Wychowawcze aspekty sportu, (s. 143-149). Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa.
• Filipiak, M. (2000). Socjologia kultury. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Holt N.L., Tink L.N., Mandigo J.L., Fox K.R. (2008). Do Youth Learn Life Skills through Their Involvement in High School Sport? A Case Study. Canadian Journal of Education / Revue canadienne de l'éducation, 31(2), pp. 281-304. DOI: 10.2307/20466702, https://www.jstor.org/stable/20466702?seq=1
• Khaled, Ahmad Ibrahim G., Brée J., Naja M. (2017). The Influence of Sport Practice in Federal French Sport Clubs on the Sensitivity of Children to Values and Healthy Lifestyle: A Qualitative Exploratory Study. In: Rossi P. (eds), Marketing at the Confluence between Entertainment and Analytics. Developments in Marketing Science: Proceedings of the Academy of Marketing Science. (pp. 1365-1369). Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-47331-4_267
• Kosiewicz, J. (2010). Sport poza dobrem i złem moralnym. Studia Humanistyczne, 10, s. 27-41.
• Kowalczyk, S. (2002). Elementy filozofii i teologii sportu. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Kowalczyk, S. (2003). Społeczno-integracyjna funkcja sportu. W: Z. Dziubiński (red.), Społeczny wymiar sportu (s. 25-30). Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa RP.
• Kulczyńska, U. (2019). Sport jako obszar konstruowania tożsamości mężczyzn. W: M. Dąbrowska, A. Radomski (red.), Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości (s. 86-99). Lublin: Wydawnictwo PWiE.
• Kunicki, B., J. (2011). Społeczeństwo, kultura, kultura fizyczna. W: Z. Dziubiński, Z. Krawczyk (red), Socjologia kultury fizycznej (s. 59-66). Warszawa: AWF.
• Lipiec, J. (2012). Socjalizacyjna lekcja sportu. W: Z. Dziubiński, K. W. Jankowski (red), Kultura fizyczna a socjalizacja, (s. 15-23). Warszawa: AWF, Salezjańska Organizacja Sportowa.
• Lipoński, W. (2014). Brytyjska geneza sportu i fair play. W: K. Hądzelek (red.) Czysta gra. Fair Play, (s. 122-139). Warszawa: Polski Komitet Olimpijski.
• Manchev, S. (2017). Children and Socialization: Crossing Social and Cultural Boundaries, The New Diversity of Family Life in Europe, In: Çitlak B., Kurtenbach S., Lueneburg M., Zlatkova M. (eds), The New Diversity of Family Life in Europe (pp. 163-179). Springer VS, Wiesbaden. https://doi.org/10.1007/978-3-658-17857-4_11
• Mortimer, J.T., Simmons, R.G. (1978). Adult sozialization. Annual Review of Sociology, 4, pp. 421-454. https://www.jstor.org/stable/2945977
• Nosal, P. (2015). Społeczne ujęcie sportu. (Trudne) definiowanie zjawiska czy dyskurs? Przegląd Socjologii Jakościowej, 11(2), s. 16-38.
• Nowocień, J. (2014). Olimpizm i fair play jako źródło wartości w nowoczesnym procesie edukacji. W: K. Hądzelek (red.), Czysta gra. Fair Play, (s. 198-204). Warszawa: Polski Komitet Olimpijski.
• Nowocień, J. (2001). Sport i olimpizm w systemie wychowawczym współczesnej szkoły. Warszawa: AWF
• Nowocień, J. (2013). Sport w kulturze i wychowaniu obywatelskim. W: J. Nowocień, K. Zuchora (red.), Sport w kulturze zdrowia, czasu wolnego i edukacji olimpijskiej w 150-lecie urodzin Pierre'a de Coubertin, (s. 183-199). Warszawa: AWF.
• Ommundsen, Y., Løndal, K., Loland, S. (2014). Sport, Children, and Well-Being. In: A. Ben-Arieh, F. Casas, I Frønes, J. E. Korbin (eds, Handbook of Child Well-Being (p. 911-940). Springer Netherlands. https://doi.org/10.1007/978-90-481-9063-8_148
• Organista N. (2012). Nierówności płciowe w procesie socjalizacji do kultury fizycznej. W: Z. Dziubiński, K. W. Jankowski (red). Kultura fizyczna a socjalizacja (s. 193-202). Warszawa: AWF, Polska Akademia Olimpijska, Fundacja "Centrum Edukacji Olimpijskiej.
• Pieter, J. (1976). Historia psychologii. Warszawa: PWN.
• Pietrzak, H., Cynarski, W. (2000). Psychologia duchowej drogi sztuk walki, IDO - RUCH DLA KULTURY, t. I, s. 202-210.
• Schaffer, R.H. (2006). Rozwój społeczny dzieciństwo i młodość. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Sage, G.H. (1979). Sport and the Social Sciences. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, Vol. 445 (1), pp. 1-14. https://doi.org/10.1177/000271627944500103
• Sas-Nowosielski, K. (2002). O możliwościach wykorzystania kultury fizycznej w resocjalizacji nieletnich. Warszawa: Wydawnictwo WSP TWP.
• Saska-Dymicka, J. (2011). Sport młodzieżowy kuźnią charakteru i postaw społecznych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług, (78), s. 113-125.
• Stryczek, M. (2011). Aksjologia sportu. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II.
• Szczepański, J. (1970). Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Szymański, M.J. (2013). Socjologia edukacji. Zarys problematyki. Kraków: Impuls.
• Tammelin T., Näyhä S., Hills A.P., Järvelin M-R. (2003). Adolescent participation insports and adult physical activity, American Journal of Preventive Medicine, 24(1), pp. 22-28. https://doi.org/10.1016/S0749-3797(02)00575-5
• Tillmann, K.J. (2013). Teorie socjalizacji. Społeczność, instytucja, upodmiotowienie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Tomecka, M. (2012). Socjalizacja a gry zespołowe. W: Z. Dziubiński, K.W. Jankowski (red.), Kultura fizyczna a socjalizacja (s. 175-184). Warszawa: AWF.
• Wołoszyn, S. (1964). Dzieje wychowanie i myśli pedagogicznej w zarysie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Zdebska, H. (2010). Fair play a etyka współpracy, W: Z. Żukowska, R. Żukowski (red.) Fair play w sporcie i olimpizmie. Szansa czy utopia (s. 52-59). Warszawa: Polski Komitet Olimpijski, Klub Fair Play.
• Zdebska, H. (2012). Socjalizacja i sport. W: Z. Dziubiński, K.W. Jankowski (red.), Kultura fizyczna a socjalizacja (s. 131-149). Warszawa: AWF.
• Ziółkowski, A. (2004). Rola sportu w rozwoju społeczno-moralnym młodych zawodników. W: M. Krawczyński, D. Nowicki (red.), Psychologia sportu w treningu dzieci i młodzieży (s. 11-35). Warszawa: Centralny Ośrodek Sportu.
• Żukowska, Z., Żukowski R (2010). Fair play jako wartość edukacyjna w sporcie a sprawności moralne nauczyciela wychowania fizycznego i trenera. W: Z. Żukowska, R. Żukowski (red.), Fair play w sporcie i olimpizmie. Szansa czy utopia (s. 60-71). Warszawa: Polski Komitet Olimpijski, Klub Fair Play.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.29316/rs/125692