Przestrzenne aspekty suburbanizacji w wybranych gminach wiejskich Białostockiego Obszaru Funkcjonalnego

• Autorzy: Karol Mrozik , Magdalena Waszczuk

Warianty tytułu

Spatial Aspects of Suburbanization in Selected Rural Communes of the Białystok Functional Urban Area

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Głównym celem pracy jest identyfikacja oraz ocena zjawiska suburbanizacji pod kątem zrównoważonego zagospodarowania przestrzennego wybranych gmin wiejskich w obrębie Białostockiego Obszaru Funkcjonalnego (BOF). W zależności od dostępności danych, ramy czasowe pracy obejmują lata 2004-2016. W pracy skoncentrowano się na specyfice zjawiska suburbanizacji w gminach wiejskich wchodzących w skład BOF. Zwrócono uwagę na oddziaływanie tego procesu na przestrzeń pod kątem zrównoważonego rozwoju oraz ładu przestrzennego. Za pomocą 8 wskaźników określono wymiar suburbanizacji dla wszystkich gmin wiejskich Białostockiego Obszaru Funkcjonalnego. Dalsze analizy przeprowadzono dla dwóch gmin tj. Juchnowiec Kościelny i Dobrzyniewo Duże, które odznaczały się najwyższą intensywnością procesu suburbanizacji ocenioną na pierwszym etapie pracy. Szczegółowe analizy wykazały, że zarówno gmina Dobrzyniewo Duże, jak i Juchnowiec Kościelny w pełni nie wykorzystuje narzędzi kształtowania ładu i zrównoważonego rozwoju przestrzennego. Potwierdzeniem tego jest bardzo niskie pokrycie planistyczne (około 8% w gminie Juchnowiec Kościelny i niecałe 2% w gminie Dobrzyniewo Duże) oraz duża liczba wydawanych decyzji administracyjnych. Ponadto wysokie wartości chłonności demograficznej świadczą o tym, że w obu gminach przy planowaniu rozwoju przestrzennego nie wzięto pod uwagę racjonalnych uwarunkowań demograficznych.(abstrakt oryginalny)

EN

The main purpose of the paper is to identify and evaluate the phenomenon of suburbanization in terms of sustainable spatial development of selected rural communes within the Białystok Functional Urban Area. Depending on data availability, analysis covers the years 2004-2016. Particular attention was drawn on the impact of this process on establishing spatial order. By employing 8 indicators, suburbanization rate was calculated for all rural communes comprising the Białystok Functional Urban Area. Further analyzes were carried out for two communes, i.e. Juchnowiec Kościelny and Dobrzyniewo Duże, characterized by the highest intensity of the suburbanization process. Detailed analyses have indicated that both communes do not fully use the tools for shaping the spatial order and sustainable development. This is confirmed by a very low planning coverage (approximately 8% in Juchnowiec Kościelny and less than 2% in Dobrzyniewo Duże), as well as a large number of administrative decisions issued. Moreover, high values of population absorptive capacity prove that in the process of planning spatial development, reasonable demographic conditions were not taken into consideration in examined communes.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Suburbanizacja; Rozwój zrównoważony; Metody badawcze; Wyniki badań; Demografia

EN

Suburbanization; Sustainable development; Research methods; Research results; Demography

• Czasopismo: Studia Obszarów Wiejskich
• Rocznik: 2019
• Tom: 55
• Strony: 53--68

Twórcy

autor

Karol Mrozik

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

autor

Magdalena Waszczuk

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Bibliografia

• Bagiński E., 2001, Suburbanizacja - nieunikniona przyszłość osadnictwa?, Studia Miejskie, 3, s. 11-16.
• Borys T., 2005, Wskaźniki zrównoważonego rozwoju, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Warszawa-Białystok.
• Feltynowski M., 2010, Planowanie przestrzenne na obszarach wiejskich Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego a problem rozprzestrzeniania się miast, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 13, s. 111-121.
• Gałka J., Warych-Juras A., 2011, Regionalne uwarunkowania suburbanizacji w Polsce, Studia Miejskie, 3, s. 139-146.
• Harańczyk A., 2015, Procesy suburbanizacyjne w Krakowskim Obszarze Funkcjonalnym, Studia Miejskie, 18, s. 85-102.
• Heffner K., 2016, Proces suburbanizacji a polityka miejska Polsce, [w:] T. Marszał (red.), Miasto - region - gospodarka w badaniach geograficznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 75-110.
• Hudzik I., 2005, Strefa podmiejska - zarys problemu, Zarządzanie Publiczne, Zeszyty Naukowe Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1, s. 147-158.
• Idczak P., Mrozik K., 2017, Chłonność demograficzna jako kategoria wykorzystywania w procesie planowania zrównoważonej polityki przestrzennej gminy, Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego, 47, s. 55-65.
• Kajdanek K., 2011, Suburbanizacja w Polsce - pejzaż społeczno-przestrzenny, Przegląd Socjologiczny, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 60, s. 303-320.
• Lisowski A., Grochowski M., 2008, Procesy suburbanizacji. Uwarunkowania, formy i konsekwencje, Ekspertyzy do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008-2033, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, 1, s. 214-281.
• Majewska A., 2014, Suburbanizacja w strefie metropolitalnej Warszawy jako zagrożenie zrównoważonego rozwoju, Arkhitektura,, 7, Białoruski Narodowy Uniwersytet Techniczny, s. 142-147.
• Mrozik K., 2013, Zmiany jakości życia mieszkańców w gminie wiejskiej podlegającej suburbanizacji, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 320, s. 91-101.
• Mrozik K., Idczak P., 2015, Suburbanizacja w wybranych gminach wiejskich Bydgosko - Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego, Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego, 42, s. 183-194.
• Mrozik K., Noskowiak A., 2018, Suburbanizacja a możliwość zrównoważonego rozwoju przestrzennego wybranych gmin wiejskich Poznańskiego Obszaru Metropolitalnego, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 3, 1, s. 755-769.
• Mrozik K., Wiśniewska A., 2013, Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego jako instrument zarządzania procesem suburbanizacji na terenach wiejskich na przykładzie obrębu geodezyjnego Skórzewo, Rocznik Ochrona Środowiska, 15, s. 2126-2141.
• Musiał-Malago M., 2014, Procesy suburbanizacji obszarów podmiejskich Krakowa, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 12, s. 63-77.
• Parysek J.J., 2013, Rozwój zrównoważony miast w kontekście współczesnej polskiej urbanizacji: aspekty przestrzenne, Studia Miejskie, 9, s. 9-24.
• Przesmycka N., 2012, Krajobraz kulturowy nowych suburbii Lublina, Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych, 8, s. 93-103.
• Szukalski P., 2015, Suburbanizacja obszarów wielkomiejskich w Polsce, Demografia i Gerontologia Społeczna - Biuletyn Informacyjny, 4.
• Śleszyński P. (red.), 2012, Propozycje wskaźników do oceny i monitorowania zagospodarowania przestrzennego w gminach ze szczególnym uwzględnieniem zagadnienia ładu przestrzennego, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Tokajuk J., 2011, Konflikty przestrzenne na styku istniejącej zabudowy zagrodowej i planowanej zabudowy mieszkaniowej na terenach wsi strefy podmiejskiej włączonych do obszaru miasta Białegostoku, Przestrzeń i Forma, 15, s. 311-320.
• Topczewska T., Maliszewski C., 2014, Suburbanizacja a jakość dokumentów planistycznych gmin - na przykładzie gmin podwarszawskich, Człowiek i Środowisko, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa, 38, 1, s. 23-43.
• Zbierska A., Zydroń A., Szczepański P., 2014, Proces suburbanizacji a warunki życia mieszkańców podpoznańskich i podwrocławskich gmin, Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, 37, s. 303-313.

Identyfikatory

DOI

10.7163/SOW.54.1