Pracownik z niepełnosprawnością wzrokową w XXI wieku

• Autorzy: Andrey Tikhonov

Warianty tytułu

Workers With Visual Disabilities In The 21st Century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Głównym celem niniejszego artykułu jest próba analizy możliwości pracownika z uszkodzeniami sensorycznego kanału wzroku, a także wskazanie barier powodujących wykluczenie go z rynku pracy. W tekście przedstawiono najistotniejsze w polskim ustawodawstwie akty prawne gwarantujące osobie niewidomej ochronę prawa do pracy i przeciwdziałające marginalizacji ekonomicznej. Zaprezentowano również najważniejsze, dostępne techniczne możliwości przywracania sprawności, w części rekompensujące dysfunkcje sensorycznego kanału wzroku. Omawianymi w tym artykule wyzwaniami są: koncepcja neoliberalizmu idealizująca "normalną sprawność", zapewnienie dostępu do rehabilitacji i wspomagających rozwiązań technicznych, radzenie sobie z niedoskonałościami procesu kształcenia oraz zapewnienie odpowiednich mechanizmów psychicznych u osoby z niepełnosprawnością wzrokową. Na potrzeby badania zostały przeanalizowane głównie publikacje w zakresie studiów nad niepełnosprawnością (disability studies) i wybrane akty prawne.(abstrakt oryginalny)

EN

The main goal of this article is to show the contemporary opportunities for workers with visual disabilities, as well as the challenges which can exclude them from the job market. This article also presents the key Polish anti-discrimination legal acts. Their main purpose is to protect the right to work of people with visual disabilities and ensure equality on the job market. In this article, the main technical means of regaining self-sufficiency for such persons are presented, with their main function being to compensate for any sight impairments. In this case, the challenges include the concept of neoliberalism (Neoliberal-ableism) and idealisation of able-bodiedness, as well as a lack of access to rehabilitation and assistive technologies, drawbacks of the school system and a lack of appropriate mental mechanisms that blind and visually impaired employees are supposed to have. For this research project, both disability studies publications and selected pieces of Polish law were analysed.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zatrudnienie; Osoby niepełnosprawne; Zatrudnienie niepełnosprawnych

EN

Employment; Disabled people; Disabilities employment activity

• Czasopismo: Intercathedra
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 42(1)
• Strony: 41--48

Twórcy

autor

Andrey Tikhonov

• Uniwersytet Wrocławski, Poland

Bibliografia

• Andreski, S. (2002). Czarnoksięstwo w naukach społecznych. Warszawa: Oficyna Naukowa, s. 179.
• Barnes, C., Mercer, G. (2008). Niepełnosprawność, tłum. P. Morawski. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, s. 59, 162.
• Barnes, C., Mercer, G., Shakespeare, T. (1999). Exploring Disability: A Sociological Introduction. Cambridge: Polity.
• Berthoud, R. i in. (1993). The Economic Problems of Disabled People. London: Policy Studies Institute.
• Bogusz, H. (2019). Niepełnosprawny czy nauczyciel? Niepełnosprawni nauczyciele akademiccy w Polsce. Kwartalnik Niepełnosprawność - zagadnienia, problemy, rozwiązania, 4(33), 44-58.
• Bowe, F. (1978). Handicapping America. New York: Harper and Row.
• Breuer, J. (2019). Demaskowanie mitów związanych z powrotem do pracy sprzyjającej inkluzji społecznej. Kwartalnik Niepełnosprawność - zagadnienia, problemy, rozwiązania, 4(33), 15-23.
• Chouinard, V. (1997). Making space for disabling differences: challenging ableist geographies. Environment and Planning: Society and Space, 15(4), 379-387.
• Cornes, E. (1991). Impairment, disability, handicap and new technology. W: M. Oliver (red.), Social Work: Disabled People and Disabling. London: Jessica Kingsley.
• Dartington, T., Miller, E.J., Gwynne, G. (1981). A Life Together. London: Tavistock, s. 126.
• Doyle, B. (1999). From welfare to Disability and legal change in the United Kingdom in the late 1990s. W: M. Jones, L. Marks (red.), Disability, Diversability and Legal Change, (s. 209-226). Hague: Kluwer Law International/Martinus Nijhoff Publishers.
• Driedger, D. (1989). The Last Civil Rights: Disabled People's International. London: Hurst and Company.
• Fukuyama, F. (1991). Koniec historii, tłum. B. Stanosz. W: I. Lasota (red.), Czy koniec historii? Warszawa: PoMost, s. 8.
• Goodley, D. (2014). Dis/ability Studies. Theorising disablism and ableism London-New York: Routledge Taylor & Francis Group, s. 35-51, 120.
• International Classification of Impairments, Disabilities and Handicaps (1980). Geneva: World Health Organization.
• Jagoda, A., Klimczak, M. (2011). Praca jako zasób - pojęcie pracy i jej znaczenie w naukach ekonomicznych. Acta Univ. Nicolai Copernici Ekonomia, 402, 151-160.
• Karta Praw Osób Niepełnosprawnych (1997). Uchwała Sejmu RP, M.P. 1997 nr 50 poz. 475. Pobrane 20 czerwca 2020 z: https://www.pfon.org/dokumenty-i-publikacje/dokumenty- polskie/108-karta-praw-osob-niepelnosprawnych (dostęp 17.06.2020)
• Kawczyńska-Butrym, Z. (1998). Niepełnosprawność - specyfika pomocy społecznej. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk", s. 86-90.
• Kaye, H.S. (1998). Is the Status of People with Disabilities Improving? Abstract 21. San Francisco: Disability Statistics Center, University of California.
• Kleege, G. (1999). Sight Unseen. New Haven-London: Yale University Press
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483. Pobrane 17 czerwca 2020 z: https://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/kon1.htm Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych z dnia 13 grudnia 2006 r. Dz. U. z 2012 r. poz. 1169.
• Magierowski, M., Strzebońska, A. (2015). Specyfika sytuacji niepełnosprawnych aktywnych zawodowo na polskim rynku pracy. (Nie)wykorzystany potencjał. W: J. Górniak (red.), Szanse i bariery na polskim rynku pracy. Raport podsumowujący V edycję badań BKL z 2014 roku (s. 103- 123). Warszawa-Kraków: PARP.
• Martin, J.F., White, A. (1988). OPCS Surveys of Disability in Great Britain, Report 2: The Financial Circumstances of Disabled Adults Living In Private Households. London: HMSO.
• Mingst, K. (2006). Podstawy stosunków międzynarodowych, tłum. G. Łuczkiewicz, M. Habura. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 22.
• Nowak, P. (2019). Społeczne konsekwencje neoliberalnych modeli zarządzania usługami publicznymi. Kwartalnik Naukowy Intercathedra, 1(38), 77-85.
• Oliver, M. (1996). Understanding Disability: From Theory to Practise. Basingstoke: Macmillan.
• Pańczyk, J. (2001). Kształcenie specjalne w końcu XX wieku. W: G. Dryżałowska (red.), Paradygmaty i przeobrażenia edukacji specjalnej (s. 17-23). Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne "Żak"
• Pilch, T. (red.). (2003). Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. Warszawa: Żak, s. 781.
• Praca jako wartość (2018). Pobrane 19 czerwca 2020 z: http:// www.znpchorzow.pl/publikacje/opracowania/029.pdf
• Roulstone, A. (1998). Enabling Technology: Disabled People, Work and New Technology. Buckingham: Open University Press.
• Safilios-Rothschild, C. (1970). The Sociology and Social Psychology of Disability and Rehabilitation. New York: Random House, s. 12.
• Sokołowska-Kasperiuk, A. (2014). Utopia czy praca u podstaw? - dzieci ze sprzężonymi zaburzeniami rozwoju a rzeczywistość edukacyjna (na przykładzie ośrodka szkolno- -wychowawczego dla niewidomych i słabowidzących). Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych", 19, 113-124.
• Sotwin, W. (2003). Podmiotowość w sferze politycznej. Czyli pragmatyzm - pryncypializm. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Sześciło, D. (2015). Samoobsługowe państwo dobrobytu. Czy obywatelska koprodukcja uratuje usługi publiczne? Warszawa: Scholar, s. 36.
• Szewczuk, W. (red.). (1998). Encyklopedia psychologii. Warszawa: Fundacja Innowacja, s. 654.
• Tikhonov, A. (2017). Jakość życia osób z dysfunkcją wzroku. Pr. Nauk. Uniw. Ekon. we Wrocławiu. Paradygmaty badawcze jakości życia w ekonomii, zarządzaniu i psychologii, 483, 197-208.
• Tikhonov, A. (2018). Miesiec w Briusseli. Dialog - zwukowoj obszczestwienno-politiczeskij i literaturno-chudożestwiennyj żurnal Wsierossijskiego Obszczestwa Slepych", 1. Pobrane 19 września 2019 z: http://www.logosvos.ru/ dialog/2018/01/030.mp3
• Tikhonov, A. (2019). Nowoczesne techniczne środki przywracania sprawności w życiu osób z wadami wzroku. W: Ł. Koperski (red.), Niepełnosprawność w socjologii. Stan obecny i perspektywy rozwoju (s. 257-271). Poznań: Wydawnictwo Wyd. Naukowe Nauk. Wydziału Nauk Społecznych WNS Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
• Tomaszewski, T. (1963). Wstęp do psychologii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• UPIAS (2018). Fundamental Principles of Disability. W: E. Godlewska- Byliniak, J. Lipko-Konieczna (red.), Niepełnosprawność i społeczeństwo. Performatywna siła protestu (s. 163-172). Warszawa: Biennale Warszawa.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Dz.U. 1997 nr 123 poz. 776. Pobrane 15 czerwca 2018 z: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id= wdu19971230776
• Vasey, S. (1992). A Response to Liz Crow. Coalition, September, 42-44.