Rola przemysłu spożywczego w gospodarce Polski

• Autorzy: Maria Zuba-Ciszewska

Warianty tytułu

Role of the Food Industry in Poland's Economy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem pracy było wskazanie roli przedsiębiorstw przemysłu spożywczego w Polsce. W pracy przedstawiono analizę porównawczą w czasie, w możliwie najdłuższym horyzoncie czasowym ze względu na dostęp do danych. W pracy wykorzystano dane statystyczne opublikowane przez Główny Urząd Statystyczny i Eurostat. Wykorzystano także analizę porównawczą wielkości w przemyśle spożywczym do wielkości w przetwórstwie przemysłowym. Określając fizyczną dostępność żywności, którą zapewnia rolnictwo i przemysł spożywczy, wykorzystano bilanse rolnicze i obliczono wskaźnik samowystarczalności żywnościowej, czyli relację między produkcją krajową a zużyciem krajowym. Wykorzystano podejście podażowe zgodnie z teorią struktury branży. Potwierdza się zależność historyczna, że przemysł przetwórczy surowców rolnych częściej lokowany jest w centralnej i zachodniej części kraju. Produkcja sprzedana ponad 17 tys. podmiotów (243 mld) stanowi ponad 1/5 produkcji sprzedanej przetwórstwa przemysłowego. Co szósty pracownik przetwórstwa przemysłowego kraju jest zatrudniony w przemyśle spożywczym i ich liczba w ostatnich latach wzrasta (do 422,6 tys.). Pomimo spadku liczby przedsiębiorstw wartość sprzedaży ich produktów rośnie, na co wpływa m.in. rosnąca wielkość produkcji. Rośnie liczba i znaczenie dużych przedsiębiorstw. Choć stanowią niecałe 2%, to odpowiadają za prawie 56% wartości sprzedaży, zatrudniając 46% pracowników. W ostatnich latach pogłębia się zjawisko koncentracji przemysłu spożywczego. Stopień samowystarczalności żywnościowej jest w większości produktów zachowany. Poza kilkoma produktami zmniejsza się konsumpcja krajowa w sytuacji, gdy produkcja krajowa rośnie. Ograniczona chłonność rynku wewnętrznego, przy rosnącym imporcie, zmusza przedsiębiorstwa przemysłu spożywczego do rozwijania eksportu. (abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of the work was to indicate the role of food industry enterprises in Poland. The paper presents comparative analyses over time, using the longest time horizon possible in terms of access to data. The work used statistical data published by the Central Statistical Office of Poland and Eurostat. A comparative analysis of the size of the food industry to the size of industrial processing was also used. When determining the physical availability of food that is provided by agriculture and the food industry, agricultural balances were used and the food self-sufficiency ratio calculated (i.e. the relation between domestic production and domestic use). The supply approach was used in line with the theory of industry structure. History confirmed that the agricultural raw material processing industry is more often located in the central and western parts of Poland. The production sold by over 17,000 entities (243 billion) constitutes over 1/5 of sold production of industrial processing. Every sixth employee in industrial processing is employed in the food industry, and their number has increased in recent years to 422,600. Despite the decrease in the number of enterprises, the value of sales of their products is growing, which is influenced partly by increasing production volume. The number and importance of large enterprises is growing. Although they constitute less than 2%, they are responsible for almost 56% of the value of sales, employing 46% of the employees. The phenomenon of food industry concentration has been growing in recent years. The degree of food self-sufficiency is maintained in most products. Apart from a few products, domestic consumption decreases when domestic production increases. The limited absorbency of the internal market, with growing imports, forces food industry companies to develop exports. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przemysł spożywczy; Przetwórstwo rolno-spożywcze; Przedsiębiorstwo rolno-spożywcze; Przemysł przetwórczy

EN

Food industry; Agricultural and food processing; Agri-food company; Processing industry

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2020
• Numer: z. nr 64
• Strony: 69--86

Twórcy

autor

Maria Zuba-Ciszewska

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Polska

Bibliografia

• Bank Danych Lokalnych (2019). https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start (2019.12.08).
• Briz, J., de Felipe, I. (2006). Innovation and tradition-the two basic instruments in SME to compete in EU food market. W: T. Sikora, A. Strada (red.), The food industry in Europe. Tradition and Innovation (s. 27-44). Kraków: Wydawnictwo AE w Krakowie.
• Carree, M., Thurik, R. (1999). Industrial structure and economic growth. W: D. B. Audretsch, R. Thurik (red.), Innovation, Industry Evolution and Employment (s. 86-110). Cambridge: Cambridge University Press.
• Chechelski, P. (2015). Ewolucja łańcucha żywnościowego. W: I. Szczepaniak, K. Firlej (red.), Przemysł spożywczy - makrootoczenie, inwestycje, ekspansja zagraniczna (s. 45-63). Kraków-Warszawa: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, IERiGŻ-PIB.
• Dróżdż, J. (2016). Ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej przemysłu spożywczego w latach 2010-2014, Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Eurostat (2019). https://ec.europa.eu/eurostat/data/database (2019.12.08).
• Firlej, K. (2017). Przemysł spożywczy w Polsce. Nowa ścieżka rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gorynia, M. (1995). Mezoekonomia - modele samoregulacji branży. Ekonomista, 5, 815-837.
• Gorynia, M., Jankowska, B., Maślak, E. (2000). Branża jako przedmiot badań w ekonomii. Gospodarka Narodowa, 3, 36-54.
• Hamulczuk, M. (2014). Ryzyko cenowe a zmienność cen i relacji cenowych w rolnictwie. Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 10(4), 54-67.
• Jankowska, B. (2002). Branża jako mezosystem gospodarczy. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 64, 233-243.
• Kapusta, F. (2012). Agrobiznes. Warszawa: Difin.
• Kapusta, F. (2017). Ewolucja bezpieczeństwa żywnościowego Polski i jej mieszkańców na początku XXI wieku. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 1(350), 161-178. DOI: 10.5604/00441600.1233007.
• Kijek, A. (2013). Ryzyko sektorowe przemysłu przetwórczego. Modelowanie i ocena. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Kraciuk, J. (2008). Koncentracja produkcji w polskim przemyśle spożywczym. Problemy Rolnictwa Światowego, 15, 33-41.
• Kwasek, M. (2015). Analiza bezpieczeństwa żywnościowego Polski. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Łopaciuk, W. (2019). Handel zagraniczny produktami rolno-spożywczymi nr 49. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Makieła, Z. (2008). Przedsiębiorczość regionalna. Warszawa: Difin.
• Mroczek, R. (2018). Pozycja przemysłu spożywczego w łańcuchu żywnościowym w Polsce na przełomie XX/XXI wieku. Problemy Rolnictwa Światowego, 18(4), 23-37. DOI: 10.22630/PRS.2018.18.4.94.
• Rocznik Statystyczny Rolnictwa (2001). Warszawa: GUS.
• Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich (2007). Warszawa: GUS
• Rocznik Statystyczny Rolnictwa (2018). Warszawa: GUS.
• Szczepaniak, I. (2009). Rola małych i średnich przedsiębiorstw w gospodarce (na przykładzie przemysłu spożywczego). Equilibrium, 2(1), 71-81.
• Urban, S. (2014). Trzeci agregat agrobiznesu - przetwórstwo surowców rolniczych żywnościowych i nieżywnościowych. W: S. Urban (red.), Agrobiznes i biobiznes. Teoria i praktyka (s. 46-58). Wrocław: Wydawnictwo UE we Wrocławiu.
• Woźniak, M. G. (2006). Rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce a wzrost gospodarczy. Kraków: Wydawnictwo AE w Krakowie.

Identyfikatory

DOI

10.15584/nsawg.2020.4.5 ISSN 1898-5084