Zróżnicowanie kapitału ludzkiego w województwach Polski w świetle badań własnych

• Autorzy: Agata Surówka

Warianty tytułu

Differentiation of Human Capital in Polish Voivodships in the Light of Own Research

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W gospodarce XXI wieku jednym z najważniejszych zasobów, a jednocześnie czynników decydujących o sile i konkurencyjności regionów, jest kapitał ludzki. Jego rola jako czynnika rozwoju regionalnego została dostrzeżona w polityce Unii Europejskiej. W artykule zaprezentowano wyniki badań własnych w zakresie zróżnicowania kapitału ludzkiego województw Polski. Kategoria ta określona została za pomocą piętnastu wskaźników. Wykorzystano mierniki najczęściej stosowane w tego typu badaniach wybrane za pomocą tzw. kryterium zgody powszechnej. Ich dobór podyktowany został w znacznej mierze dostępnością danych w przekroju województw i porównywalnością w czasie. Jako cel postawiono sobie zweryfikowanie zróżnicowania kapitału ludzkiego województw Polski w strukturze regionalnej kraju. Prowadzone badania dotyczyły próby pomiaru oraz uwzględnienia zmian ich różnicowania w ujęciu dynamicznym (2007-2018). Narzędziem badawczym była analiza czynnikowa. Otrzymane wyniki pozwoliły ocenić i dostrzec różnice w klasyfikacji grup województw Polski pod względem przyjętych mierników. W toku badań pozytywnie zweryfikowana została hipoteza badawcza o brzmieniu: współczynniki skolaryzacji poszczególnych typów szkół mają wpływ na grupowanie oraz nierówności województw pod względem kapitału ludzkiego. Procesy demograficzne szczególnie niekorzystnie wypadają w województwie świętokrzyskim. Dynamiczne ujęcie pozwala twierdzić, że grupy obiektów charakteryzują się odmienną specyfiką i tendencjami. Najkorzystniej jakość kapitału ludzkiego oceniona została w województwie mazowieckim. W toku badań zaobserwowano, że województwa Polski różnicują również wskaźniki charakteryzujące ludność w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym. Jak założono w celu, cechuje je zmienność w czasie. Biorąc pod uwagę dynamiczny wymiar omawianej kategorii, ponieważ jak powszechnie wiadomo, kapitał ludzki jest zjawiskiem podlegającym dynamicznym zmianom przekładającym się na poprawę jakości życia; przeprowadzenie ich w odmienny sposób wydaje się być bardzo ważne. (abstrakt oryginalny)

EN

In the economy of the 21st century one of the most important resources and factors determining the strengths and competitiveness of regions is human capital. This role in regional development has been noticed in the policy of the European Union. The article presents the results of research into the diversity of human capital in Poland. The category was determined using fifteen indicators, and 167 their selection was dictated by the availability of data across voivodships and their comparability over time. The aim was to verify the diversity of the human capital of voivodships in Poland within the regional structure of the country. The research included an attempt to measure and take into account changes in their diversity in dynamic terms (2007-2018). The research tool was factor analysis. The results allowed the assessment and observation of differences in the classification of voivodship groups. The schooling coefficients of individual types of schools have an impact on the grouping and diversity of similar voivodships in terms of human capital. Demographic processes are particularly unfavorable in the Świętokrzyskie voivodeship. The dynamic approach allows us to claim that groups of objects are characterized by a different specificity. The most favorable quality of human capital was assessed in the Mazowieckie voivodeship. It was observed that the voivodships in Poland also differentiate the indicators characterizing the working and post-working age population. The goal is characterized by variability in time. Given the dynamic dimensions of the category, achieving them in a different way seems very important. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kapitał ludzki; Metody ilościowe; Zróżnicowanie regionalne; Województwo

EN

Human capital; Quantitative methods; Regional diversity; Voivodship

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2020
• Numer: z. nr 64
• Strony: 150--167

Twórcy

autor

Agata Surówka

• Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza

Bibliografia

• Adamowicz, M. (2008). Konkurencyjność jednostek terytorialnych w skali lokalnej. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, IX(3), 7-13.
• Bal-Domańska, B. (2010). Konwergencja warunkowa regionów państwa Unii Europejskiej. Prace Naukowe UE we Wrocławiu, 110, 195-205.
• Bronisz, U. (2008). Ekonomiczne aspekty konkurencyjności wschodnich regionów Polski. W: B. Plawgo (red.), Polska Wschodnia. Zarządzanie rozwojem (s. 13-21). Białystok: Wydawnictwo WSAP.
• Dura, M. (2010). Rozwój szkolnictwa wyższego w województwie lubuskim w latach 2000-2008. Rozwój Regionalny i Polityka, 12, 135-148.
• Garlińska, G. (2000). Czas na przyśpieszenie. Nowe Życie Gospodarcze, 48, 14-15.
• Gorzelak, G, Jałowiecki, B. (2000). Konkurencyjność regionów. Studia Regionalne i Lokalne, 1, 7-24.
• Gorynia, M., Łaźniewska, E., (red.). (2012). Konkurencyjność regionalna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gralak, A. (2005). Poziom konkurencyjności wschodnich regionów Polski na tle zróżnicowań międzyregionalnych. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• Hermaniuk, J. (2010). Perspektywy województwa podkarpackiego w kontekście zmian strategii rozwoju kraju. Zarządzanie i Marketing, 17(1), 151-158.
• Jabłoński, Ł. (2012). Kapitał ludzki a konwergencja gospodarcza. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.
• GUS (2013). Kapitał ludzki w Polsce w 2011 roku. Studia i Analizy Statystyczne. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Makulska, D. (2004). Instrumenty polityki regionalnej w Polsce. Seria Monografie i Opracowania, Nr 540. Warszawa: SGH.
• Malina, A. (2006). Analiza czynnikowa jako metoda klasyfikacji regionów Polski. Przegląd Statystyczny, 53(1), 33-48.
• Miciuła, I., Miciuła, K. (2015). Metody pomiaru wartości kapitału ludzkiego. Współczesne Problemy Ekonomiczne, 11, 269-280. DOI: 10.18276/wpe.2015.11-25.
• Mamica, Ł. (2001). Kapitał ludzki jako podstawowy element konkurencyjności regionów. Zeszyty Naukowe AE w Krakowie, 580, 9-13.
• Markowska-Przybyła, U. (2004). Kapitał ludzki i kapitał społeczny jako determinanty zdolności konkurencyjnej regionu. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, 31, 253-255.
• Markowski, T., Kot, J., Stawasz, D., Stawasz, E. (1998). Regionalne systemy innowacji jako podstawa budowania konkurencyjności polskich regionów. Samorząd Terytorialny, 5, 57-71.
• Mroczek, K., Tokarski, T. (2013). Regionalne zróżnicowanie kapitału ludzkiego. Studia Prawno-Ekonomiczne, LXXXIX(89), 259-279.
• Namyślak, B. (2007). Zastosowanie metody wskaźników przyrodniczych Perkala do badania poziomu konkurencyjności regionów w Polsce. Wiadomości Statystyczne, 9, 59-61.
• Namyślak, B. (2006). Konkurencyjność regionów w ujęciu teoretycznym. Próba oceny poziomu konkurencyjności regionów w Polsce. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej w Katowicach. Konkurencyjność regionów w ujęciu teoretycznym. Próba oceny poziomu konkurencyjności regionów w Polsce, 57-76.
• Nazarczuk, J.M. (2013). Potencjał rozwojowy a aktywność inwestycyjna województw i podregionów Polski. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-mazurskiego w Olsztynie.
• Piech, K., Pangsy-Kania, S. (2008). Innowacyjność w Polsce w ujęciu regionalnym nowe teorie - rola funduszy unijnych i klastrów. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Wiedzy i Innowacji.
• Pietrzyk, I. (2000). Konkurencyjność regionów w ujęciu Komisji Europejskiej. W: M. Klamut, L. Cybulski (red.), Polityka regionalna i jej rola w podnoszeniu konkurencyjności (s. 20-31). Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu.
• Roszkowska, S. (2006). Kapitał ludzki a wzrost gospodarczy w Polsce w ujęciu regionalnym. W: E. Okoń-Horodyńska, K. Piech (red.), Unia Europejska w kontekście strategii lizbońskiej oraz gospodarki i społeczeństwa wiedzy w Polsce (s. 303-326). Warszawa: Instytut Wiedzy i Innowacji.
• Słodowa-Hełpa, M. (2003). Konkurencyjność - główne wyzwanie dla polskich wspólnot lokalnych i regionalnych w zintegrowanej Europie. Studia Samorządowe, 16, 112-126.
• Strahl, D. (2005). Miara konkurencyjności regionu zorientowana na przyszłość. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, 1095, 23-33.
• Surówka, A., Działo, M., Posłuszna, S. (2017). Analiza dynamiki natężenia i kierunków migracji w województwach Polski Wschodniej na tle kraju. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 51(3), 339-353. DOI: 10.15584/nsawg.2017.3.27.
• Surówka, A. (2016). Badanie natężenia i kierunków migracji w województwach Polski Wschodniej. Studia Ekonomiczne, 258, 7-16.
• Surówka, A. (2007). Badanie zróżnicowania województw pod względem konkurencyjności. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 11, 645-658.
• Surówka, A. (2014). Konkurencyjność województw Polski Wschodniej na tle regionów Unii Europejskiej w świetle badań własnych. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 39(3), 394-407.
• Surówka, A. (2019). Ilościowa ocena dynamiki zmian wskaźnika PKB per capita w regionach Bułgarii i Słowacji. Economic and Regional Studies, 12(2), 127-135. DOI: 10.2478/ers-2019-0012.
• Surówka, A., Nowak, N. (2015). Analiza aktywności innowacyjnej w zakresie działalności badawczo-rozwojowej w Polsce Wschodniej. Prace Kół Naukowych Politechniki Rzeszowskiej w roku akademickim 2015/2016. Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, 151-158.
• Szepelska, A. (2011). Kapitał ludzki a rozwój regionalny. Samorząd Terytorialny, 12, 39-41.
• Zdrojewski, E. Z., Zdrojewski, R. (2015). Wzrost kapitału ludzkiego w Polsce. Zeszyty Naukowe Wydziału Nauk Ekonomicznych Politechniki Koszalińskiej, 19, 135-156.
• Wołkonowski, J. (2015). Przestrzenne zróżnicowanie kapitału ludzkiego na Litwie w okresie 2001-2011. Studia Prawno-Ekonomiczne, XCVII, 353-372.

Identyfikatory

DOI

10.15584/nsawg.2020.4.10