Uwarunkowania historyczne oraz prawne organizacji non-profit typu fundacje w Polsce

• Autorzy: Izabela Kamila Leśniak

Warianty tytułu

Historical and Legal Conditions of Non-profit Organizations such as Foundations in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Już w dziejach starożytnego Rzymu odnaleźć można zalążki fundacji, jako instytucji będącej osobą prawną, która realizuje zadania niemające charakteru działalności gospodarczej. Byt fundacji wywodzi się z norm prawa rzymskiego. Wykształcenie fundacji sensu stricto nastąpiło w czasie wczesnego średniowiecza, kiedy nazwie tej przyporządkowano określony majątek, przeznaczony z woli założyciela na cel określony w akcie fundacyjnym [Dudzik 1993, s. 66]. Fundatio, fundationis (łac.) oznacza: założenie, stworzenie, podwalina, fundacja; privilegium fundationis (łac.) oznacza: przywilej fundacyjny; fundator (łac.) oznacza - założyciel, twórca, fundator [Drożdżewicz 2003, s. 3]. Współcześnie w Polsce, tematyka działań podejmowanych przez krajowe fundacje obejmuje wszechstronny zakres zadań publicznych. Uregulowania prawne są szeroko ujęte i nieostre, gdyż wiele kwestii oraz unormowań, dotyczących funkcjonowania wspomnianych jednostek prawnych, wynika ze statutów tych organizacji. Dokonując przeglądu literatury ojczystej, dostrzec można swego rodzaju lukę piśmienniczą, gdyż stosunkowo niewiele jest opracowań akademickich niniejszej problematyki. Zapewne jednym z czynników wpływających na ten fakt jest zupełne zniknięcie fundacji z obszaru życia gospodarczego na ponad trzydzieści lat w XX wieku. W latach 1952-1984 brakowało w Polsce uregulowań prawnych dla fundacji jako osoby prawnej, co w praktyce spowodowało zanik tychże organizacji. Głównym celem artykułu jest próba przybliżenia ogólnej idei funkcjonowania fundacji w Polsce wraz z uwzględnieniem nowych zapisów prawnych, określających działalność zarządu w przypadku zagrożenia epidemicznego lub epidemii. Nowe regulacje w sytuacji międzynarodowej pandemii są wsparciem dla procesu zachowania ciągłości prac zarządczych oraz operacyjnych omawianych jednostek prawnych. (fragment tekstu)

EN

The article presents an overview of the functioning of non-profit organizations, i.e. non-profit entities, such as foundations in Poland. At the outset, the history of the foundation is discussed. Then, the main areas of public tasks that are currently supported by Polish foundations are presented. In addition, the article provides information on the supervision of foundations and the reporting obligation of these organizations. Finally, information is provided on Polish legal regulations regarding the activities of the foundation's board in the event of an epidemic threat or epidemic, which in times of an international pandemic is crucial for the continuity of the work of these legal entities. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Organizacje non-profit; Fundacje

EN

Non-profit organisations; Foundation

• Czasopismo: Przedsiębiorczość i Zarządzanie
• Rocznik: 2020
• Tom: 21
• Numer: z. 4 Przedsiębiorstwa i instytucje publiczne - zarządzanie, zasoby i kapitał
• Strony: 53--63

Twórcy

autor

Izabela Kamila Leśniak

Bibliografia

• Barański R. (2019), Fundacje i stowarzyszenia - zasady funkcjonowania, ODDK, ss. 184-185.
• Ciach H. (2011), Prawo fundacyjne, LEX a Wolters Kluwer, ss. 15-16.
• Dekret z dnia 7 lutego 1919 roku "o fundacjach i o zatwierdzeniu darowizn i zapisów" (Dz. P.P.P. z 1919 r., Nr 15, poz. 215).
• Dekret z dnia 24 kwietnia 1952 roku "o zniesieniu fundacji" [Dz. U. Nr 25, poz. 172 z późn. zm.].
• Dudzik S. (1993), Tworzenie fundacji komunalnych w świetle prawa polskiego, "Rejent", nr 9, s. 66.
• Drożdżewicz L. (2003), Powstanie fundacji cz.1, "Fundacje", nr 2, ss. 3-8.
• Kolańczyk K. (1978), Prawo rzymskie, PWN, s. 204.
• Kożuch A., Kożuch B., Sułkowski Ł., Bogacz-Wojtanowska E., Lewandowski M., Sienkiewicz-Małyjurek, K., Jung-Konstanty S. (2016), Obszary zarządzania publicznego, Instytut Spraw Publicznych UJ, Kraków.
• Mała Encyklopedia Prawa (1959), PWN, Warszawa, s. 158.
• Rozporządzenie w sprawie ramowego zakresu sprawozdania z działalności fundacji (Dz. U. z 2001 r. Nr 50, Poz. 529).
• Ustawa z dnia 07 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 1989 r. Nr 20, poz. 104 z późn. zm).
• Ustawa z dnia 05 stycznia 1995 r. o fundacji - Zakład Narodowy imienia Ossolińskich (Dz. U. z 1995 r. Nr 23, poz. 121 z późn. zm.).
• Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1991 r. Nr 80, poz. 350 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 30 lipca 1925 r. fundacja Zakłady Kórnickie (Dz. U. R.P. z 1925 r. Nr. 86, poz. 592 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 06 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 1984 r. Nr 21, poz. 97 z późn. zm.).
• Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o weteranach działań poza granicami państwa (Dz. U. z 2019 r., poz. 1569 i 1726).
• Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2020 r., poz. 295 i 567).
• Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r., poz. 1239 i 1495 oraz z 2020 r., poz. 284, 322, 374 i 567).
• www.fzk.pl/historia/, dostęp: 08.08.2020.
• www.niw.gov.pl, dostęp: 26.11.2020.