Pojęcie policji budowlanej w ujęciu historycznym na tle niemieckojęzycznego kręgu kultury prawnej

• Autorzy: Karol Dąbrowski

Warianty tytułu

The Idea of the Construction Police in the Historical Perspective against the Background of the German Legal Culture

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Policja budowlana to dział bezpieczeństwa publicznego zapewniający bezpieczeństwo i kulturę użytkowania obiektów budowlanych. Jej korzenie instytucjonalne sięgają epoki Oświecenia, doktrynalne - czasów wczesnonowożytnych lub wcześniejszych, a legislacyjne - XIX w. Łączy się z bezpieczeństwem pożarowym i sanitarnym obiektów budowlanych. Przepisy budowlane stawały się częścią prawa sądowego i ordynacji policyjnych, aż wreszcie wydano - najpierw w miastach - osobne ordynacje budowlane. Na ziemiach niemieckich duże znaczenie dla rozwoju ustawodawstwa i polityki budowlanej miał okres po wojnie trzydziestoletniej, wraz z rozwojem kameralistyki i policystyki. Wiek XIX był natomiast epoką kodyfikacji prawa budowlanego w formie ogólnopaństwowych ustaw budowlanych. (abstrakt oryginalny)

EN

The Construction Police, as a task (function) of the state, is the public safety department, which ensures the safety and culture for the using of the building objects. The institutional roots of this department date back to the Age of Enlightenment, the doctrinal ones - to early modern period or even earlier and the legislative ones - to the 19th century. This Police is connected with the fire and sanitary safety of buildings. Building laws became the part of the code law, then of police ordinances and, finally, the separate building ordinances were issued (in cities at first). In the German territories, the period after the Thirty Years' War was of great importance for the development of the legislation and the building policies, together with the development of cameralism (Kameralismus) and political economy (Polizeiwissenschaft). The 19th century was the era of codification of the building law in the form of nationwide building acts.

Słowa kluczowe

PL

Prawo budowlane; Nadzór budowlany; Prawo administracyjne; Bezpieczeństwo publiczne; Badania historyczne

EN

Building Code; Construction supervision; Administrative law; Public security; Historical research

• Czasopismo: Przegląd Prawa Administracyjnego
• Rocznik: 2019
• Tom: 2
• Strony: 23--40

Twórcy

autor

Karol Dąbrowski

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• Berner G., Köhler G.M., Polizeiaufgabengesetz, München 2008.
• Bielecki l., Koncepcja rzeczy publicznej w prawie polskim. Zagadnienia administracyjnoprawne, Kielce 2013.
• Blickle P., Beschwerden und Polizeien. Die Legitimation des modernen Staates durch Verfahren und Normen, [w:] Gute Policey als Politik im 16. Jahrhundert. Die Entstehung des öffntlichen Raumes in Oberdeutschland, hrsg. v. P. blickle, P. Kissling, H.R. Schmidt, Frankfurt am Main 2003.
• Błażewski M., Ingerencja policji budowlanej w proces budowlany, "Rynek - Społeczeństwo - Kultura" 2017, nr 3.
• Błażewski M., Zasada wolności budowlanej w procesie budowlanym. Studium administracyjnoprawne, Wrocław 2016.
• Bratkowski A., Związki prawa z techniką i sztuką budowlaną (na tle polskiego prawa budowlanego i zabudowania osiedli z 1928 roku), "Przegląd Budowlany" 2013, nr 6.
• Brzezowski W., Dom mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku, Wrocław 2005.
• Bukowska J., Funkcje administracji publicznej, [w:] Nauka administracji, red. Z. Cieślak, Warszawa 2017.
• Dobkowski J., Policje czy Policja?, "Studia Prawnoustrojowe" 2018, nr 40.
• Dobkowski J., Pozycja prawnoustrojowa służb, inspekcji i straży, lEX/el. 2007.
• Dobkowski J., rec. Z. Sokoluk, Teoria policji, Hadziacz 2005, "Samorząd Terytorialny" 2012, nr 1/2.
• Feldmann E., Bauordnungen und Baupolizei. Zur Entwicklungsgeschichte zwischen 1850 und 1950, Frankfurt am Main 2011.
• Gerland O., Das Königliche Oberverwaltungsgericht zu Berlin und die Baupolizei, "archiv des öffntlichen rechts" 1899, bd. 14(1).
• Gnatzy T., Verfahrensliberalisierung im Bauordnungsrecht der Länder. Dogmengeschichtliche Entwicklung und Neuausrichtung bauaufsichtlicher Präventivverfahren in Korrelation zu der Risikoverteilung zwischen Staat und privaten Rechtssubjekten, Berlin 1999.
• Gromadzka-Grzegorzewska M., Narodziny polskich nauk administracyjnych, Warszawa 1985.
• Härter K., Der Kreisleutant des Oberrheinischen Reichskreises. Entwicklung, Praxis und Scheitern eines supraterritorialen paramilitärischen Polizeiorgans im 18. Jahrhundert, [w:] Policey in lokalen Räumen. Ordnungskräfte und Sicherheitspersonal in Gemeinden und Territorien von Spätmittelalter bis zum frühen 19. Jahrhundert, hrsg. v. a. Holenstein, F. Konersmann, J. Pauser, Frankfurt am Main 2002.
• Holenstein a., "Gute Policey" und lokale Gesellschaft im Staat des Ancien Régime. Das Fallbeispiel der Markgrafschaft Baden (-Durlach), bd. 1, Tübingen 2003.
• Höck J.D.a., Grundlinien der Polizeiwissenschaft mit besonderer Rücksicht auf das Königreich Baiern, Nürnberg 1809.
• Hösch U., Eigentum und Freiheit: Ein Beitrag zur inhaltlichen Bestimmung der Gewährleistung des Eigentums durch Art. 14 Abs. 1 Satz 1 GG, Tübingen 2000.
• Jacoby H., Die Bürokratisierung der Welt. Ein Beitrag zur Problemgeschichte, Neuwied-Berlin 1969.
• Jakimowicz W., Wolność zabudowy w prawie administracyjnym, Warszawa 2012.
• Jędrzejewski S., Zarys państwowego nadzoru budowlanego, [w:] Prawo, administracja, gospodarka. Księga ku czci Profesora Ludwika Bara, red. J. Łętowski, J.P. Pruszyński, Wrocław 1983.
• Kawka W., Policja w ujęciu historycznym i współczesnym, Wilno 1939.
• Kisilowska H., Sypniewski D., Prawo budowlane, Warszawa 2012.
• Kissling P., "Gute Policey" im Berchtesgadener Land. Rechtsentwicklung und Verwaltung zwischen Landschaft und Obrigkeit 1377 bis 1803, Frankfurt am Main 1999.
• Krawczak C., Prawo budowlane na ziemiach polskich od połowy XVIII wieku do 1939 roku, Poznań 1975.
• Krüger K., Geschichte der Baupolizei insbesondere der neuzeitlichen formellen baupolizeilichen Verfahrens, Halle 1914.
• Kumaniecki K.w., Zarys austryackiego prawa budowlanego ze szczególnem uwzględnieniem galicyjskiego ustawodawstwa, Kraków 1914.
• Landwehr A., Policey im Alltag. Die Implementation frühneuzeitlicher Policeyordnungen in Leonberg, Frankfurt am Main 2000.
• Maier H., Die ältere deutsche Staats- und Verwaltungslehre (Polizeiwissenschaft). Ein Beitrag zur Geschichte der politischen Wissenschaft in Deutschland, Neuwied am rhein - Berlin 1966.
• Maier H., Polizei als politische Thorie zu Beginn der Frühneuzeit, [w:] Gute Policey als Politik im 16. Jahrhundert. Die Entstehung des öffntlichen Raumes in Oberdeutschland, hrsg. v. P. blickle, P. Kissling, H.R schmidt, Frankfurt am Main 2003.
• Majer P., Geneza i ewolucja policji jako pojęcia, instytucji i funkcji państwa, "Miscellanea Historico-Iuridica" 2012, t. 11, DOI: https://doi.org/10.15290/mhi.2012.11.08.
• Malec J., Polska myśl administracyjna XVIII wieku, Kraków 2008.
• Meinert F., Der Rathgeber für Bauherren und Gebäudebesitzer, Berlin 1805.
• Moy de sons E. von, Das Staatsrecht des Königreich Bayern, bd. 2: Verwaltungsrecht, Regensburg 1843.
• Münchgesang F., Das Bauwesen: Staatsverwaltung - Baurecht - Baupolizei, Berlin-Heidelberg 1904.
• Ostrowska A., Rozważania nad istnieniem i istotą wolności zabudowy - głos w dyskusji, "Annales UMCS sectio G (Ius)" 2017, vol. 64(1), DOI: https://doi.org/10.17951/g.2017.64.1.153.
• Pegio M., Tractatus De Iure Emphyteutico Oder Bau-Recht, Franckfurt-Leipzig 1717.
• Philipp K.J., Um 1800. Architekturtheorie und Architekturkritik in Deutschland zwischen 1790 und 1810, Stuttgart 1997.
• Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, red. M. Stahl, Warszawa 2019.
• Preu P., Polizeibegrif und Staatszwecklehre. Die Entwicklung des Polizeibegriff durch die Rechts- und Staatswissenschaften des 18. Jahrhunderts, Göttingen 1983.
• Radziszewski E., Prawo budowlane. Przepisy i komentarz, lEX/el. 2006.
• Rechtslexicon für Juristen aller teutschen Staatens enthaltend die gesammte Rechtswissenschaft, redig. v. J. weiske, bd. 4, Leipzig 1843.
• Rossi W., Die Entwicklung der ländlichen Polizeiverwaltung in den östlichen preußischen Provinzen, Rostock 1916.
• Scharold K.G., Würzburg und seine Umgebungen. Ein Wegweiser und Errinerungsbuch, Würzburg 1836.
• Schäfer B., Prawo i przepisy dotyczące budownictwa wiejskiego w Dolinie Kamiennej od XIX wieku do 1961 roku. Część I, "Topiarius" 2018, nr 6.
• Schilling H., Konfesjonalizacja. Kościół i państwo w Europie doby przednowoczesnej, Poznań 2010.
• Schmädel M. von, Handbuch der im Gebiete der Baupolizei-Verwaltung und des Bau-resp. Nachbarn-Rechts bestehenden Gesetze, bd. 1, Augsburg 1846.
• Schulte B.H., Rechtsgüterschutz durch Bauordnungsrecht, Berlin 1982.
• Schulze R., Die Polizeigesetzgebung zur Wirtschafts- und Arbeitsordnung der Mark Brandenburg in der frühen Neuzeit, Darmstadt 1978.
• Schüling H., Die Dissertationen und Habilitationsschriften der Universität Gießen im 18. Jahrhundert, Giessen 1976.
• Smyk G., Początki polskiej szkoły prawa administracyjnego, "Studia Iuridica Lublinensia" 2013, vol. 19.
• Speitkamp w., Die Verwaltung der Geschichte: Denkmalpflge und Staat in Deutschland 1871-1933, Göttingen 1996.
• Sypniewski D., Nadzór nad procesem budowlanym, Warszawa 2011.
• Szewczak M., Nadzór w materialnym prawie administracyjnym. Administracja wobec wolności, własności i innych praw podmiotowych jednostki, Poznań 1996.
• Szmulik B., Serafi S., Miaskowska-Daszkiewicz K., Zarys prawa administracyjnego, Warszawa 2017.
• Śleszyński J., Footprinting, czyli mierzenie śladu pozostawionego w środowisku, "Optimum. Studia Ekonomiczne" 2016, nr 1(79), DOI: https://doi.org/10.15290/ose.2016.01.79.04.
• Trüb C.l.P., Die Terminologie und Defiition Sozialmedizin und Sozialhygiene in den literarischen Sekundärquellen der Jahre 1900 bis 1960, Opladen 1978.
• Windyga I., Teoria konfesjonalizacji Heinza Schillinga i Wolfganga Reinharda w kontekście potencjału modernizacyjnego Polski, "Roczniki Nauk Społecznych" 2014, t. 6(4).
• Wojciechowski P., Wspólnotowy model urzędowej kontroli żywności, Warszawa 2008.
• 60 Würzburger Stadt-Baurecht vom Jahre 1774, Würzburg 1830.
• Wüst w., Die "gute" Policey im Reichskreis. Zur frühmodernen Normensetzung in den Kernregionen des Alten Reiches, bd. 1: Die "gute" Policey im Schwäbischen Reichskreis, unter besonderer Berücksichtigung Bayerisch-Schwabens, berlin 2001.
• Zwolak S., Ewolucja instytucji nadzoru budowlanego w Polsce, "Ius et Administratio" 2013, nr 4.
• Zwolak S., Nadzór budowlany w okresie przekształceń ustrojowych, "Przegląd Prawno-Ekonomiczny" 2015, nr 1.
• Zwolak S., Pojęcie i funkcje policji budowlanej, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu rzeszowskiego. seria Prawnicza" 2015, nr 16.
• Zwolak S., Policja budowlana w ujęciu historycznym, "Przegląd Prawno-Ekonomiczny" 2013, nr 2.
• Zwolak S., Wartości jako przedmiot ochrony policji budowlanej, "Studia Iuridica Lublinensia" 2017, vol. 26(3), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2017.26.3.129.

Identyfikatory

DOI

10.17951/ppa.2019.223-40