Moralność finansowa polskich konsumentów 2020

• Autorzy: Anna Lewicka-Strzałecka

Warianty tytułu

Financial Morality of Polish Consumers 2020

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przyzwolenie na nadużycia dokonywane przez konsumentów odwzorowuje szczególny porządek normatywny będący elementem społecznie uznawanego ładu moralnego. Porządek ten stanowi istotny regulator rynku, ponieważ szeroka akceptacja dla nieetycznych zachowań może utrudniać działanie prawa i innych formalnych instytucji, natomiast brak takiej akceptacji może je wspierać i usprawniać. Artykuł przedstawia rezultaty sondażu 2020 będącego częścią cyklicznego projektu, którego celem jest rekonstrukcja tego porządku w sferze finansowej. Badanie pokazuje, że etyczne standardy dotyczące oceny zachowań konsumentów w konkretnych sytuacjach są w znacznym stopniu zróżnicowane, począwszy od zachowań, które są potępiane przez zdecydowaną większość respondentów, a kończąc na zachowaniach usprawiedliwianych przez blisko dwie trzecie badanych osób. Ogólnie mówiąc, zakres społecznego przyzwolenia na nadużycia konsumenckie w obszarze finansów jest duży i wykazuje tendencje rosnące. (abstrakt oryginalny)

EN

The consent to abuse made by consumers reflects a particular normative order constituting a part of socially accepted moral order. It constitutes a specific market regulator because wide acceptance of unethical behaviours can hinder the functioning of law and other formal institutions, while the lack of such acceptance can support them and make them more efficient. The paper presents the results of the survey 2020 being a part of the periodical research project aimed at the reconstruction of this order in the financial area. The research shows that ethical standards for judging consumers' behaviours vary considerably, from behaviours that are almost unequivocally condemned to behaviours found justifiable by almost two thirds of respondents. Generally speaking, the extent of social consent to abuse made by consumers in the financial area is significant and tends to rise. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zachowania konsumenta; Moralność; Zadłużenie; Zdolność kredytowa; Szara strefa; Komornik sądowy

EN

Consumer behaviour; Morality; Indebtedness; Credit capacity; Grey economy; Bailiff

• Czasopismo: Prakseologia i Zarządzanie. Zeszyty Naukowe Towarzystwa Naukowego Prakseologii
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 2
• Strony: 7--26

Twórcy

autor

Anna Lewicka-Strzałecka

• Polska Akademia Nauk

Bibliografia

• Atakan, M. G. S., Burnaz, S., Topcu Y. I. (2008). An Empirical Investigation of the Ethical Perceptions of Future Managers with a Special Emphasis on Gender-Turkish Case. Journal of Business Ethics, vol. 82(3), 573-586.
• Babakus, E., Cornwell, T. B., Mitchell, V. & Schlegelmilch, B. (2004). Reactions to Unethical ConsumerBehavior across Six Countries. Journal of Consumer Marketing, 21, (4/5), 254-263.
• CBOS 2013. Wartości i normy. Komunikat z badań. BS/111/2013.
• CBOS 2016. Postawy wobec płacenia podatków. Komunikat z badań 85/2016.
• Cialdini, R.(1994). Wywieranie wpływu na ludzi. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
• Fisher, J., Fullerton, S., & Woodbine, G. (1999). Today's Ethical Perspectives of Tomorrow's Business Leaders. Irish Marketing Review, 12, (2), 48-54.
• Fisher, J., Woodbine, G., & Fullerton, S. (2003). A Cross-cultural Assessment of Attitudes Regarding Perceived Breaches of Ethical Conduct by Both Parties in the Business/consumer Dyad. Journal of Consumer Behavior: An International Review, 2, (4), 333-353.
• Frentzel-Zagórska, J., Zagórski K. (1992). Prywatyzacja i interwencjonizm państwowy w polskiej opinii publicznej. Studia Socjologiczne nr 3-4, 65-87.
• Fullerton, S., Kerch, K. B., & Dodge, H. R. (1996). Consumer Ethics: An Assessment of Individual Behavior in the Marketplace. Journal of Business Ethics, 15, (7), 805-814.
• Fullerton S., Neale, L. (2010). An Assessment of the Acceptability of an Array of Perceived Consumer Transgressions in the American Marketplace. Journal of Leadership, Accountability and Ethics, vol. 8(2), 17-27.
• 11. Gruszewska, E. (2017). Instytucje formalne i nieformalne. Skutki antynomii. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 493, 36-50.
• Lewicka-Strzałecka A. (2006). Moralność ekonomiczna w krajach europejskich, W: H. Domański, A. Ostrowska i P. Sztabiński, (red.) W środku Europy,(241-265) Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Lewicka-Strzałecka A. (2016). Moralność finansowa konsumentów jako konstrukt teoretyczny i jego empiryczna reprezentacja na przykładzie polskich konsumentów, Przegląd Socjologiczny, nr 3, 41-79
• Lewicka-Strzałecka A., Białowolski P. (2007). Etyka zobowiązań finansowych i stosunek do instytucji upadłości konsumenckiej. W: B. Klimczak, A. Lewicka-Strzałecka, (red.) Etyka i ekonomia (87-108). Warszawa: Wydawnictwo PTE.
• Lindenmeier, J., Schlee,r C., Pricl, D. (2012). Consumer Outrage: Emotional reactions to unethical corporate behavior, Journal of Business Research, vol. 65(9), 1364-1373.
• Meyers-Levy J., Loken B. (2015). Revisiting gender differences:What we know and what lies ahead, Journal of Consumer Psychology, vol. 25(1), 129-149.
• Muncy, J., Vitell, S. (1992). Consumer Ethics: An Investigation of the Ethical Beliefs of the Final Consumer. Journal of Business Ethics, 24, (June), 297-311.
• O'Fallon, M.J., Butterfield K. D., (2005), A review of the empirical ethical decision-making literature: 1996-2003, Journal of Business Ethics, vol. 59(4), 375-413.
• Olendzka, H. (2009). Etyka na rynku ubezpieczeń w Polsce z perspektywy Rzecznika Ubezpieczonych, Monitor Ubezpieczeniowy nr 40. https://rf.gov.pl/publikacje/artykuly-pracownikow-i-wspolpracownikow
• Ossowska M. (1970). Normy moralne, Warszawa: PWN.
• Rawwas, M. Y. A., Singhapakdi, A. (1998). Do Consumers' Ethical Beliefs Vary with Age? A Substantiation of Kohlberg's Typology in Marketing. Journal of Marketing Theory and Practice, 6, (Spring), 26-38.
• Reiss M.C., Mitra K. (1998). The effects of individual difference factors on the acceptability of ethical and unethical workplace behaviors, Journal of Business Ethics, vol.17(14), 265-280.
• Simga-Mugan, C., Daly, B. A., Onkal, D., Kavut, L. (2005). The influence of nationality and gender on ethical sensitivity: An application of the issue-contingent model, Journal of Business Ethics, vol.57(2), 139-159.
• TNS Polska. (2015). Postawy konsumentów wobec produktów finansowych w kontekście tzw. polisoloka, Raport TNS Polska dla Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
• Tyszka, T., Sokołowska J. (1991). Struktura poznawcza i struktura preferencji Polaków w sferze społeczno-ekonomicznej, Studia Socjologiczne, nr 3-4, 29-50.
• Vitell, S. J., Muncy, J. (1992). Consumer Ethics: An Empirical Investigation of Factors Influencing Ethical Judgments of the Final Consumer, Journal of Business Ethics, 11, (August), 585-597.
• Vitell, S., Muncy, J. (2005), The Muncy-Vitell Consumer Ethics Scale: A Modification and Application, Journal of Business Ethics, 62, 267-275.
• You, D., Maeda, Y. Bebeau, M. J. (2011). Gender differences in moral sensitivity: a meta-analysis, Ethics and Behavior, vol. 21(4), 263-282.