Rozwój regionalny: główne problemy teorii i polityki

• Autorzy: Romuald Poliński
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem nauki o regionach (regional science) jest region ekonomiczny rozumiany jako określona organizacja działalności społeczno- ekonomicznej w przestrzeni (na pewnym terytorium). Teoria systemów ujmuje region ekonomiczny jako układ zdolny do określania własnych celów, charakteryzujący się strukturalnością i hierarchicznością ze względu na wewnętrzny i zewnętrzny podział pracy, względną odrębnością wobec otoczenia i otwartością w stosunku do własnego środowiska, dysponowaniem zasobami czynników egzogenicznych i endogenicznych oraz transformowaniem ich w dobra i usługi, a także zdolnością do zwiększania stopnia swego zorganizowania i sprawności. Spośród czterech typów regionów ekonomicznych: jednorodnych, węzłowych, kompleksowych i klastrów rozwoju działalności gospodarczej, szczególną, motoryczną rolę w dynamizacji i intensyfikacji rozwoju regionalnego przypisuje się klastrom (clusters) jako gronowym strukturom przestrzennym bazującym na szeroko rozumianych czynnikach aglomeracyjnych i innowacyjnych, cechującym się intensywnymi przepływami informacji, wiedzy i technologii, w dążeniu uczestników życia gospodarczego do znacznej redukcji niepewności i ryzyka na rynkach krajowych i międzynarodowych. Dla polityki i strategii rozwoju regionalnego szczególny walor praktyczny i aplikacyjny ma nowa teoria wzrostu endogenicznego, uznająca za główne czynniki długookresowego wzrostu gospodarczego inwestycje w kapitał ludzki, endogenicznie ujmowane wynalazki i innowacje, międzynarodowe i międzyregionalne efekty zewnętrzne spillovers, związane z transferami wiedzy, technologii i kapitału, a także procesy learning by doing (uczenia się przez działanie) w działalności naukowo- badawczej i produkcyjnej. Głównym kierunkiem przezwyciężania regionalnych zróżnicowań w zakresie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego powinno być efektywne wykorzystanie endogenicznych zasobów rzeczowych i ludzkich, a także tworzenie wyższych form regionalnej organizacji działalności gospodarczej i innowacyjnej, w tym przede wszystkim klastrów produkcyjnych i usługowych. Rozwój regionalny to wzrost potencjału społeczno-ekonomicznego regionu oraz trwała poprawa jego konkurencyjności i poziomu życia mieszkańców w kontekście wpływu na rozwój kraju i ewentualnie międzynarodowego ugrupowania integracyjnego. (abstrakt oryginalny)

EN

The field of research in the regional science is the economic region which is understood as a definite organization of social-economic activity in a certain space (a certain area). The theory of systems covers an economic region as a system capable of determining its own objectives, a system which is characterized by structurality and hierarchy due to internal and external work share, relative separation from the surroundings, openness towards its own environment, possessing resources of exogenic and endogenic factors, and their transfer into goods and services as well as ability to increase the level of its organization and efficiency. Among the four types of economic regions: homogenous, interchange, complex and clusters of developing economic activity; a particular locomotive role in dynamisation and intensifying regional development is attributed to clusters as kernel spatial structures which are based on commonly understood urbanized and innovative factors featuring intensive information, knowledge and technology flow, in aspiration for considerable reduction of uncertainty and risk in domestic and international markets by participants of economic life. A particular practical and applicable value as for policy and regional development strategy, is born by a new theory of endogenic growth which considers factors of long- term economic growth, investment in human capital, endogenically perceived inventions and innovations, international and interregional spillovers which are connected with transfer of knowledge, technology and capital, as well as processes of learning by doing in scientific-exploratory and manufacturing activities. The main direction of overcoming regional diversification in terms of the level of social-economic development be effective utilization of endogenic material and human resources, and creation of higher forms of regional organization of economic and innovative activity as well, most of all including manufacturing and service clusters. Regional development means an increase in social - economic potential in the region and permanent improvement of its competitiveness and living standards of inhabitants with respect to impact on development of the state and possibly international integrated formation. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Region gospodarczy; Rozwój gospodarczy regionów; Rozwój regionalny; Klastry; Konwergencja regionalna; Uczenie się przez działanie

EN

Economic region; Economic development of regions; Regional development; Business cluster; Regional convergence; Learning by doing

• Czasopismo: Prakseologia i Zarządzanie. Zeszyty Naukowe Towarzystwa Naukowego Prakseologii
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 2
• Strony: 65--81

Twórcy

autor

Romuald Poliński

• Towarzystwo Naukowe Prakseologii

Bibliografia

• Barro R. J., Makroekonomia, PWE, Warszawa 1997.
• Convergence of Productivity, Baumol W. J., Nelson R. R., Wolf E. N. (red.), Oxford University Press, New York 1994.
• Dokumenty Końcowe Konferencji Narodów Zjednoczonych "Środowisko i Rozwój", Rio de Janeiro, 3-14.06.1992 r., Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa 1993.
• Domański R., Geografia ekonomiczna, PWN, Warszawa 1978.
• Domański R., Kapitał zagraniczny a rozwój regionalny w Polsce, "Studia Regionalne i Lokalne" 2000, nr 1.
• Dudek K., Kontrakt wojewódzki jako instrument wdrażania polityki regionalnej w Polsce, "Finanse Komunalne" 2004, nr 4.
• Dziemianowicz W., Kapitał zagraniczny a rozwój regionalny i lokalny w Polsce, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 1997.
• Hirschman A., The Strategy of Economic Development, Yale University Press, New Heaven 1958.
• Gorzelak G., Polska Wschodnia - perspektywy rozwoju, w: Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego, J. Szlachta (red.), "Biuletyn PKZP PAN" Nr 191/2004.
• Grosse T. G., Rola kontraktów wojewódzkich w rozwoju polskich regionów, "Samorząd Terytorialny" 2003, nr 12.
• Grossman M., Helpman E., Endogenous Innovation in the Theory of Growth, "Journal of Economic Perspectives" 1994.
• Isard W., Introduction to Regional Science, Prentice - Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey 1975.
• Isard W., Regional Science: the Concept of Region and the Regional Structure, Papers and Proceedings of the Regional Science Association 1956 (II).
• Kogut M., Mazurkiewicz M., Kontrakt wojewódzki jako narzędzie realizacji polityki regionalnej, Wyd. WSZiF, Wrocław 2004.
• Kosiedowski W., Teoretyczne problemy rozwoju regionalnego, w: Zarządzanie rozwojem regionalnym i lokalnym: problemy teorii i praktyki, W. Kosiedowski (red.). Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierowania "Dom Organizatora", Toruń 2001.
• Kowalski A. M., Polityka regionalna w Unii Europejskiej, w Irlandii i Wielkiej Brytanii w latach 1989-2006, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2008.
• Kuciński K., Podstawy teorii regionu ekonomicznego, PWN, Warszawa 1990.
• Kudłacz T., Programowanie rozwoju regionalnego, PWN, Warszawa 2002.
• Myrdal G., Economic Theory and Under - Developed Regions, 1957.
• Myrdal G., Teoria ekonomii a kraje gospodarczo niedorozwinięte. Polskie Wydawnictwo Gospodarcze, Warszawa 1958.
• Poliński R., Prawidłowości transformacji systemów ekonomicznych. Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2003.
• Poliński R., Polityka makroekonomiczna Polski a strefa euro, "Rzeczpospolita" z 9 lipca 2007 r.
• Poliński R., Główne problemy teorii rozwoju regionalnego, "Zeszyty Naukowe" ALMAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Warszawie, 2008, nr 1(15).
• Poliński R., Teoria i polityka rozwoju regionalnego, w: Gospodarka regionalna i lokalna. Redakcja naukowa M. G. Brodziński, ALMAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 2010.
• Poliński R., Polityka makroekonomiczna Polski, w: Polityka gospodarcza Polski po akcesji do Unii Europejskiej. Redakcja naukowa: S. Zięba, i E. Mazurkiewicz ALMAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 2007.
• Poliński R., Problemy strefy euro, Wydawnictwo Naukowe FREL, Warszawa 2015.
• Poliński R., Theoritical bases of policy of regional development, "Scientific Journal", School of Economics and Management in Public Administration, Bratislava, Slovakia, No1, March 2016.
• Porter M. E., Clusters and the New Economics of Competitions, Harvard Bussines Review 1988.
• Porter M., Location, Competition and Economic Development: Local Clusters In Global Economy, "Economic Development Quarterly" 2000, nr 14.
• Porter M. E., Porter o konkurencji, PWE, Warszawa 2001.
• Porter M. E., Strategia konkurencji. Metody analizy sektorów i konkurentów, PWE, Warszawa 2002.
• Potoczek A., Polityka regionalna i gospodarka przestrzenna, Wyd. TNOiK, Toruń 2003.
• Program Konwergencji. Aktualizacja 2020, Rzeczpospolita Polska. Ministerstwo Finansów, Warszawa 2020.
• Romer P., Endogenous Technological Change, "Jovimal of Political Economy" 1990, vol. 98, nr 5.
• Romer P. M., Increasing Returns and Long-run Growth, "The Journal of Political Economy" 1986, vol. 94.
• Szlachta J., Zaleski J., Dziemianowicz W., Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2006.
• Tumpel-Gugerell G., Introduction: Welcome remarks from the 2001 conference, w: Economic convergence and divergence in Europe: growth and regional development in an enlarged European Union, G. Tumpel-Gugerell, P. Mooslechner, E. Elgar (red.), Cheltenham, UK - Northampton, MA, USA, 2003.
• Wanhove N., Regional Policy: A European Approche, Asthgate, Aldershot 1999.
• Young A., Invention and Boundel Learning by Doing, "The Journal of Political Economy" 1991, vol. 101.