Prawo do rachunku bankowego jako przejaw ochrony konsumenta. Zarys problematyki

• Autorzy: Marta Sagan

Warianty tytułu

The Right to a Bank Account as an Aspect of Consumer Protection. Selected Issues

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiot badań: Przedmiotem artykułu jest problematyka dostępu konsumenta do rachunku bankowego jako instrumentu współcześnie w zasadzie nieodzownego w codziennej egzystencji. Ze względu na sposób uregulowania zagadnień powiązanych z tematyką opracowania przyjmuje ono charakter multidyscyplinarny, bowiem oprócz regulacji przewidzianych przez szeroko rozumiane prawo bankowe należy odnieść się do prawa cywilnego i konstytucyjnego. Tematyka ta nie była szeroko komentowana w piśmiennictwie z zakresu polskiego prawa bankowego. Cel badawczy: Udowodnienie, że w obowiązujących przepisach brak, w ocenie autorki, uregulowań w stopniu dostatecznym gwarantujących prawo konsumenta do rachunku bankowego. Wobec powyższego przyjęto następującą strukturę tekstu: w zagadnieniach wstępnych przedstawiono tło dla dalszej analizy wraz z przytoczeniem stosownych danych statystycznych, kolejno skupiono się na podstawowych dla opracowania pojęciach - konsumenta, rachunku bankowego oraz umowy rachunku bankowego, a także prawa konsumenta do rachunku bankowego w kontekście bezpieczeństwa i wykluczenia finansowego. W podsumowaniu ujęto wnioski płynące z przeprowadzonych rozważań. Metoda badawcza: Badania przeprowadzono przy wykorzystaniu metody formalno-dogmatycznej, natomiast jedynie pobocznie skorzystano z metody pozaprawnej, jaką jest analiza danych statystycznych. Wyniki: Konkluzją przeprowadzonych rozważań jest zasadność wprowadzenia regulacji silniej gwarantujących konsumentowi realizację prawa do rachunku bankowego w przypadku nieuzasadnionej odmowy jej zawarcia.(abstrakt oryginalny)

EN

Background: The article is concerned with the issue of consumer access to the bank account as an instrument that nowadays is essentially indispensable to everyday existence. Due to the regulation of issues related to the subject of the study, it adopts a multidisciplinary character; in addition to regulations provided in the broadly understood banking law, reference should be made to civil and constitutional law. Furthermore, this issue was not widely commented in the Polish banking law doctrine. Research purpose: To prove that, in the author's opinion, there are no applicable provisions guaranteeing the consumer's right to a bank account. Therefore, the following structure of the text was adopted: the introductory issues set out the background for further analysis along with citing relevant statistical data, then focusing in on the basic concepts for the development of the study - consumer, bank account and bank account agreement, as well as the consumer's right to a bank account in the context of security and financial exclusion. The summary includes the conclusions drawn from the conducted considerations, which boil down to the statement that the current regulations lack regulations sufficiently guarantee the consumer's right to a bank account. Methods: The research was carried out using the formal-dogmatic method, while only a secondary way was used a non-legal method, the analysis of statistical data. Conclusions: The conclusion of the conducted considerations is the legitimacy of introducing regulations stronger guaranteeing the consumer the right to a bank account in the event of an unjustified refusal to conclude it.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo; Konsument; Ochrona konsumenta; Prawa konsumenta; Rachunek bankowy; Umowa

EN

Law; Consumer; Consumer protection; Consumer law; Bank account; Contract

• Czasopismo: Studia Prawno-Ekonomiczne
• Rocznik: 2020
• Tom: 116
• Strony: 97--116

Twórcy

autor

Marta Sagan

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/92/UE z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie porównywalności opłat związanych z rachunkami płatniczymi, przenoszenia rachunku płatniczego oraz dostępu do podstawowego rachunku płatniczego (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 257/214).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r., nr 78, poz. 483 ze zm.).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1992 r. w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy (Dz.U., nr 100, poz. 502 ze. zm.).
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1145 ze zm.).
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2019 r., poz. 1460 ze zm.).
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2357 ze zm.).
• Ustawa z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2412 ze zm.).
• Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 659 ze zm.).
• Ustawa z dnia 30 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1997 ze zm.).
• Ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1115 ze zm.).
• Alińska A., Problem wykluczenia finansowego w Polsce, Ekonomiczne Problemy Usług - Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 2011/76 (682), s. 9-22.
• Bajor B., Komentarz do art. 1, w: B. Bajor, J. Byrski, A. Zalcewicz, Ustawa o usługach płatniczych. Komentarz, wyd. II [online].
• Bączyk M., Umowy w zakresie czynności bankowych, w: S. Włodyka (red.), System Prawa Handlowego, Tom V, Prawo umów handlowych, C.H. Beck, Warszawa 2006, s. 1071-1274.
• Bień-Kacała A., Bezpieczeństwo w Konstytucji RP z 1997 r. - wstępna diagnoza, Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2015/2 (15), s. 11-28.
• Blocher M., Iwański W., Implementacja dyrektywy PAD - uwagi ogólne oraz wątpliwości na gruncie nowelizacji ustawy o usługach płatniczych, Monitor Prawa Bankowego 2018/4, s. 74-86.
• Bodył-Szymala P., Małoletni posiadaczem rachunku bankowego, Prawo Bankowe 2004/12, s. 76-83.
• Complak K., Zasada ochrony godności człowieka normatywnym nakazem obowiązującym prawodawców i organy stosujące prawo, w: L. Wiśniewski (red.), Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2006, s. 7-20.
• Cyman D., Kierunki zmian ochrony konsumenta usług finansowych w Unii Europejskiej, Annales Universiatatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio H, 2016/L (4), s. 39-47.
• Czarnecka M., Wykluczenie finansowe i integracja finansowa - aspekty terminologiczne, Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace/Szkoła Główna Handlowa 2018/1, s. 63-83.
• Fojcik-Mastlaska E., w: E. Fojcik-Mastalska (red.), Prawo Bankowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2009.
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2018.
• Garlicki L., Derlatka M., Komentarz do art. 76, w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom II, wyd. II [online].
• Gloukoviezoff G., Le droit au compte: promesse tenue?, RDSS 2014.
• Głuchowski P.M., Umowa rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej [online].
• Góral L., Prawo do rachunku bankowego i podstawowych usług bankowych jako fundamentalne prawo konsumenta na rynku usług bankowych we Francji, w: M. Jagielska, E. Sługocka-Krupa, K. Podgórski (red.), Ochrona konsumenta na rynku usług, C.H. Beck, Warszawa 2016, s. 48-60.
• Góral L., Prawo do rachunku bankowego jako fundamentalne prawo konsumenta usług bankowych w Unii Europejskiej, w: E. Rutkowska-Tomaszewska (red.), Ochrona klienta na rynku usług finansowych w świetle aktualnych problemów i regulacji prawnych, C.H. Beck, Warszawa 2017, s. 161-176.
• Góral L., Zintegrowany model publicznoprawnych instytucji ochrony rynku bankowego we Francji i w Polsce, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
• Iwańczuk-Kaliska A., Banki komercyjne w Polsce wobec zmian na rynku usług płatniczych, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica 2016/4 (324), s. 167-179.
• Iwańczuk-Kaliska A., Przemiany systemów płatniczych i ich konsekwencje dla banków centralnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2014.
• Jagodzińska-Komar E., Zmiany w systemie SEPA i wpływ Dyrektywy PSD2 na rynek usług płatniczych, Zeszyty Naukowe PWSZ w Płocku, Nauki Ekonomiczne 2016/XXIII, s. 145-152.
• Jajuga K., Elementy nauki o finansach. Kategorie i instrumenty finansowe, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007.
• Jakimowicz W., Publiczne prawo podmiotowe, Zakamycze, Kraków 2002.
• Jurkowska-Zeidler A., Aktualne problemy ochrony klienta na rynku bankowym z perspektywy działalności Rzecznika Finansowego, Gdańskie Studia Prawnicze 2018/39, s. 29-43.
• Jurkowska-Zeidler A., Konsekwencje zmian w systemie ochrony konsumenta usług finansowych, Gdańskie Studia Prawnicze 2016/36, s. 193-208.
• Jurkowska-Zeidler A., Rzecznik Finansowy: nowa instytucja ochrony klienta na rynku usług finansowych, Gdańskie Studia Prawnicze 2017/38, s. 351-366.
• Kalus S., Komentarz do art. 22(1), w: Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna (art. 1-125) [online].
• Kaszubski R.W., Funkcjonalne źródła prawa bankowego publicznego, Wolters Kluwer, Kraków 2006.
• Kawulski A., Prawo bankowe. Komentarz [online].
• Kawulski A., Prawo bankowe. Vademecum dla kandydatów na aplikacje prawnicze oraz prawników przygotowujących się do egzaminów zawodowych, Europejska Wyższa Szkoła Prawa i Administracji, Warszawa 2010.
• Korus K., Pojęcie usługi płatniczej w ustawie o usługach płatniczych, Monitor Prawa Bankowego 2012/7-8, s. 29-42.
• Kwaśnicki W., Rutkowska-Tomaszewska E. (red.), Ekonomia jako dyscyplina naukowa i kierunek kształcenia. Aktualne trendy i pożądane kierunki zmian, Diffin, Warszawa 2020.
• Ławrynowicz-Mikłaszewicz M., Koncepcja istoty wolności i praw jednostki oraz aspekt formalny ich ograniczenia, Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2014/4 (20), s. 73-93.
• Łętowska E., Recenzja: P. Mikłaszewicz, Obowiązki informacyjne w umowach z udziałem konsumentów na tle prawa Unii Europejskiej, Warszawa 2008, Państwo i Prawo 2009/5, s. 123-126.
• Łętowska E., Wpływ Konstytucji na prawo cywilne, w: M. Wyrzykowski (red.), Konstytucyjne podstawy systemu prawa, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2001, s. 131-141.
• Mikłaszewicz P., Obowiązki informacyjne w umowach z udziałem konsumentów na tle prawa Unii Europejskiej, Wolters Kluwer, Warszawa 2008.
• Mojak J., Pojęcie czynności bankowych. Regulacja działalności banków a prawo handlowe, Lubelskie Wydawnictwa Prawnicze, Lublin 2010.
• Monkiewicz J., Rutkowska-Tomaszewska E. (red.), Ochrona konsumenta na polskim i międzynarodowym rynku finansowym, Wolters Kluwer, Warszawa 2019.
• Niczyporuk A., Ochrona interesów konsumenta na rynku detalicznych usług bankowych w Polsce na tle Unii Europejskiej, CeDeWu, Warszawa 2018.
• Niezbecka E., Treść umowy - prawa i obowiązki stron, w: A. Kidyba (red.), Kodeksowe umowy handlowe [online].
• Nowacki J., Prawo publiczne - prawo prywatne, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1992.
• Ofiarski Z., Prawo bankowe. Komentarz [online].
• Pacak M., Komentarz do art. 2, w: M. Pacak, Usługi płatnicze. Komentarz, https://sip.lex.pl/

Identyfikatory

DOI

10.26485/SPE/2020/116/6