PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2020 | nr 3 | 23--50
Tytuł artykułu

Geograficzny wymiar (nie)sprawiedliwości społecznej - wyzwania rozwoju regionalnego i lokalnego

Warianty tytułu
The Geographical Dimension of Social (In)justice: The Challenges of Regional and Local Development
Języki publikacji
PL
Abstrakty
Celem pracy jest identyfikacja geograficznego wymiaru (nie)sprawiedliwości społecznej w kontekście istniejących, trwałych zróżnicowań poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego w Polsce w ujęciu geograficzno-historycznym i ich konsekwencji dla polityki rozwoju na poziomie regionalnym i lokalnym. Praca składa się z dwóch zasadniczych części. W części pierwszej prowadzi się syntetyczne rozważania nad geograficznym wymiarem sprawiedliwości społecznej. W części drugiej podjęto próbę egzemplifikacji geograficznego wymiaru (nie)sprawiedliwości społecznej poprzez analizę rozkładu przestrzennego poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego (wskaźnik syntetyczny) i wybranych wskaźników cząstkowych. Dodatkowo dokonano weryfikacji występowania zależności pomiędzy poziomem rozwoju społeczno-gospodarczego a poziomem poparcia politycznego dla frakcji politycznych głoszących hasła "sprawiedliwości społecznej". Wyniki przeprowadzonych badań potwierdzają występowanie w polskiej przestrzeni dużych zróżnicowań rozwojowych. Ich trwałość determinowana jest historycznie i pomimo upływu czasu ich układ niezmiennie odpowiada przebiegowi granic reliktowych z okresu zaborów. Brak z jednej strony minimalizacji tych różnic, a z drugiej strony utrzymujący się ograniczony wpływ wzrostu gospodarczego na wzrost dochodów, zwłaszcza w obszarach słabszych ekonomicznie, powodują pogłębiające się niezadowolenie społeczne. Prowadzi to w rezultacie do wniosku, że przedmiotowe zróżnicowania stanowią w Polsce geograficzny wymiar (nie)sprawiedliwości społecznej.(abstrakt oryginalny)
EN
The article aims to identify the geographical dimension of social (in)justice in the context of the existing permanent differences in the level of socio-economic development in Poland from the geographical and historical point of view. It also discusses the consequences of these inequalities for development policy on regional and local levels. The study consists of two essential parts. The first one presents synthetic deliberations on the geographical aspect of the social justice discussed. In the second part, an attempt was made to exemplify a geographical dimension of social (in)justice through the analysis of the spatial distribution of the socio-economic development level (a synthetic indicator) and selected partial indicators. In addition, the presence of dependencies of the socio-economic development level and the degree of political support for political fractions proclaiming the slogan of "social justice" was verified. The results of the conducted research confirm the existence of considerable developmental differences in the Polish space. Their strength is historically determined and, despite the passage of time, their pattern invariably corresponds to the former partition boundaries. These disparities are not minimised and the influence of economic growth on the income rise remains limited, especially in economically weaker areas, which leads to growing social dissatisfaction. As a result, one can conclude that in Poland those differences constitute the geographical dimension of social (in)justice.(original abstract)
Rocznik
Numer
Strony
23--50
Opis fizyczny
Twórcy
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Bibliografia
  • Amin A., Thrift N., 2002, Cities. Reimagining the Urban, Cambridge: Polity Press.
  • Amin S., 2004, Zmurszały kapitalizm, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
  • Arrow K.J., 1962, "The economic implications of learning by doing", The Review of Economic Studies, t. 29, nr 3, s. 155-173.
  • Atkinson A., 2015, Inequality: What Can Be Done? Cambridge: Harvard University Press.
  • Bański J., Kowalski M., Mazur M., 2009, "Zachowania wyborcze mieszkańców polskiej wsi", Przegląd Geograficzny, t. 81, nr 4, s. 483-506.
  • Barca F., 2009, An Agenda for a Reformed Cohesion Policy. A Place-Based Approach to Meeting European Union Challenges and Expectations, Independent Report, Brussels: European Commission.
  • Barr N., 2004, Economics of the Welfare State, wyd. IV, Oxford: Oxford University Press.
  • Bentley G., Pugalis L., 2014, "People-centred models, active regional development, space-blind policies and place-based approaches", Local Economy, t. 29, nr 4-5, s. 283-294.
  • Boudeville J., 1972, Aménagement du territoire et polarisation, Paris: M. Th. Génin.
  • Boudeville J., 1978, "Les règions de villes et l'Europe", w: J. Paelinck (red.), La structure urbaine en Europe occidentale: Faits, théories, modèles, Westmead: Saxon House, s. 51-85.
  • Boutang Y.M., 2012, Cognitive Capitalism, New York: Wiley.
  • Bowles S., 2012, The New Economics of Inequality and Redistribution, Cambridge: Cambridge University Press.
  • Boyne G., 1991, "Territorial justice. A review of theory and evidence", Political Geography Quarterly, t. 10, nr 3, s. 263-281.
  • Churski P., 2018, "Podejście zorientowane terytorialnie (place-based policy) - teoria i praktyka polityki regionalnej", Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, nr 41, s. 31-50.
  • Churski P., 2019, "Dlaczego efekty aglomeracji i dyfuzji mogą zmniejszać nierówności rozwojowe?", w: A. Olechnicka, M. Herbst (red.), Równość czy efektywność rozwoju. Eseje inspirowane dorobkiem naukowym Grzegorza Gorzelaka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 114-133.
  • Churski P., Perdał R., 2016, "Where do Cohesion Policy funds flow and do they have any impact? - The Polish lesson", Barometr Regionalny. Analizy i Prognozy, t. 14, nr 3, s. 7-24.
  • Churski P., Perdał R., Herodowicz T., 2016, "Can a biggie get more? The place of regional centres in the process of absorption of European funds in Polish voivodeships", Europa XXI, t. 30, s. 59-76.
  • Churski P., Herodowicz T., Konecka-Szydłowska B., Perdał R., 2017, Czynniki rozwoju regionalnego w świetle współczesnych przemian społeczno-gospodarczych - dyskurs teoretyczny, 01/2017 - Working Paper of FORSED Project, Poznań: Zakład Analizy Regionalnej Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM (http://forsed.amu.edu.pl).
  • Churski P., Herodowicz T., Konecka-Szydłowska B., Perdał R., 2018, Współczesne wyzwania przemian czynników rozwoju regionalnego w warunkach podejścia zorientowanego terytorialnie, 02/2017 - Working Paper of FORSED Project, Poznań: Zakład Analizy Regionalnej Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM (http://forsed.amu.edu.pl).
  • Churski P., Herodowicz T., Konecka-Szydłowska B., Perdał R., 2020, "Does history matter? Development differences in Poland", w: J. Bański (red.), Dilemmas of Regional and Local Development, London - New York: Routledge Taylor & Francis Group, s. 185-205.
  • Ciołek D., 2017, "Oszacowanie wartości produktu krajowego brutto w polskich powiatach", Gospodarka Narodowa, t. 289, nr 3, s. 55-87.
  • Cohesion Policy Looks to the Future, Panorama, Summer 2017/no. 61, European Commission.
  • Cześnik M., Kotnarowski M., 2011, "Nowy wymiar politycznego współzawodnictwa: Polska solidarna versus Polska liberalna", Studia Polityczne, t. 27, s. 129-158.
  • Domański B., 2019, "Społeczny wymiar rozwoju polskich regionów", w: A. Olechnicka, M. Herbst (red.), Równość czy efektywność rozwoju. Eseje inspirowane dorobkiem naukowym Grzegorza Gorzelaka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 152-165.
  • Duranton G., Puga D., 2004, "Micro-foundations of urban agglomeration economies", w: J.V. Henderson, J.-F. Thisse (red.), Handbook of Regional and Urban Economics, t. 4, Amsterdam: Elsevier.
  • Essletzbichler J., 2018, "The victims of neoliberal globalization and the rise of the populist vote: a comparative analysis of three recent electoral decisions", Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, t. 11, nr 1, s. 73-94.
  • Fisher I., 2006, Elementary Principles of Economics, New York: Cosimo Classics.
  • Friedmann J., 1967, A General Theory of Polarized Development, Ford Foundation, Urban and Regional Development Advisory Program in Chile, Santiago.
  • Goodwin M.J., Heath O., 2016, "The 2016 referendum, Brexit and the left behind: an aggregate level analysis of the result", The Political Quarterly, t. 87, nr 3, s. 323-332.
  • Gorzelak G., 1985, "Przestrzenne aspekty jakości życia i sprawiedliwości społecznej", w: A. Kukliński (red.), Gospodarka przestrzenna Polski wczoraj, dziś i jutro II, Warszawa: Wydział Pracy Posłów i Radnych Stowarzyszenia PAX, s. 69-83.
  • Gorzelak G., 1989, Rozwój regionalny Polski w warunkach kryzysu i reformy, Rozwój Regionalny, Rozwój Lokalny, Samorząd Terytorialny, t. 14, Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
  • Gorzelak G., 2016, "Czynniki i wymiary regionalnych zróżnicowań Polski", w:A. Górny, P. Kaczmarczyk, M. Lesińska (red.), Transformacje. Przewodnik po zmianach społeczno-ekonomicznych w Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 202-209.
  • Gorzelak G., Smętkowski M., 2019, Rozwój regionalny i polityka regionalna, Warszawa: FOR Forum Obywatelskiego Rozwoju.
  • Granovetter M., 1985, "Economic action and social structure: the problem of embeddedness", American Journal of Sociology, t. 91, nr 3, s. 481-510.
  • Grosfeld I., Zhuravskaya I., 2015, "Cultural vs. economic legacies of empires: Evidence from the partition of Poland", Journal of Comparative Economics, t. 43, nr 1, s. 55-75.
  • Grosse T.G., 2019, "Decentralizacja, która nie wywoła awantury", Rzeczpospolita, 26.06.2019.
  • Harvey D., 1982, The Limits to Capital, Oxford: Blackwell.
  • Harvey D., 1990, The Condition of Postmodernity. An Enquiry into the Origins of Cultural Change, Oxford: Blackwell.
  • Harvey D., 1993, "Class relations, social justice and the politics of difference", w: M. Keith, S. Pile (red.), Place and the Politics of Identity, London: Routledge, s. 41-65.
  • Harvey D., 2005, Spaces of Neoliberalization: Toward a Theory of Uneven Geographical Development, Stuttgart: Steiner.
  • Harvey D., 2016, The Ways of the World, London: Profile Books.
  • Heydrych J., 2010, "Amerykański system wyborczy - czy w Polsce również się sprawdzi?", w: A. Stelmach (red.), Prawo wyborcze i wybory - doświadczenia dwudziestu lat procesów demokratycznych w Polsce, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 257-271.
  • Hirschman A.O., 1958, The Strategy of Economic Development, New Haven, CT: Yale University Press.
  • Hołubiec J., Szkatuła G., Wagner D., Małkiewicz A., 2009, "Baza wiedzy wyborów parlamentarnych 2007 roku i jej analiza", Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management, t. 19, s. 57-67.
  • Huwart J.Y., Verdier L., 2013, Economic Globalisation. Origins and Consequences, Paris: OECD Publishing.
  • Iammarino S., Rodríguez-Pose A., Storper M., 2019, "Regional inequality in Europe: evidence, theory and policy implication", Journal of Economic Geography, t. 19, nr 2, s. 273-298.
  • Jacobs J., 1969, The Economy of Cities, New York: Random House.
  • Jelonek A., 1967, "Ludność miast i osiedli typu miejskiego na ziemiach polskich od 1810 do 1960 r.", Dokumentacja Geograficzna, nr 3-4, Warszawa: Instytut Geografii PAN.
  • Konecka-Szydłowska B., Churski P., Herodowicz T., Perdał R., 2019, "Europejski kontekst wpływu współczesnych megatrendów na rozwój społeczno-gospodarczy. Ujęcie syntetyczne", Przegląd Geograficzny, t. 91, nr 2, s. 39-59.
  • Lessmann, C., Seidel A., 2017, "Regional inequality, convergence, and its determinants - A view from outer space", European Economic Review, t. 92, s. 110-132.
  • Magel H., 2017, "Territorial justice for urban and rural regions? About the responsibility and role of the Bavarian academy for rural areas", Geomatics, Landmanagement and Landscape, nr 1, s. 65-79.
  • Marshall A. 1890, Principles of Political Economy, New York: Macmillan.
  • Molle W., 2007, European Cohesion Policy, London: Routledge.
  • Mudde C., 2007, Populist Radical Right Parties in Europe, Cambridge: Cambridge University Press.
  • Myrdal G., 1957, Economic Theory and Underdeveloped Regions, London: G. Duckworth.
  • Nozick R., 2010, Anarchia, państwo, utopia, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
  • Obacz P., 2018, Podział "Polska solidarna - Polska liberalna" w świetle wybranych koncepcji pluralizmu politycznego, Kraków: Wydawnictwo LIBRON.
  • Parr J.D., 1999, "Growth-pole strategies in regional economic planning: a retrospective view. Part 2. Implementation and outcome", Urban Studies, t. 36, nr 8, s. 1247-1268.
  • Perdał R., 2018., "Zastosowanie analizy skupień i lasów losowych w klasyfikacji gmin w Polsce na skali poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego", Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych, t. 19, nr 3, s. 263-273.
  • Perdał R., Churski P., Konecka-Szydłowska B., Herodowicz T., 2020, "Cities in the polarised socio-economic space of Poland", Studia Miejskie (w druku).
  • Pilch I., 2012, "Wartości podstawowe a preferencje ideologiczne i decyzje wyborcze w wyborach do Sejmu 2011", Political Preferences, nr 3, s. 127-144.
  • Polanyi K., 1944/2001, The Great Transformation. The Political and Economic Origins of Our Time, wyd. 3, Boston: Beacon Press.
  • Porter M., 1990, The Competitive Advantage of Nations, New York: Free Press.
  • Raciborski J., 1997, Polskie wybory. Zachowania wyborcze społeczeństwa polskiego w latach 1989-1995, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  • Radkiewicz P., 2017, "Ideological inconsistencies on the Left and Right as a product of coherence of preferences for values: the case of Poland", Polish Psychological Bulletin, t. 48, nr 1, s. 93-104.
  • Rawls J., 1994, Teoria sprawiedliwości, Warszawa: PWN.
  • Rodríguez-Pose A., 2017, "The revenge of the places that don't matter (and what to do about it)", Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, t. 11, nr 1, s. 189-209.
  • Romer P., 1986, "Increasing returns and long-run growth", Journal of Political Economy, t. 94, nr 5, s. 1002-1037.
  • Sen A., 2009, The Idea of Justice, Cambridge, MA: The Belknap Press of Harvard University Press.
  • Slomczynski K., Shabad G., 2011, "Perceptions of political party corruption and voting behaviour in Poland", Party Politics, t. 18, nr 6, s. 897-917.
  • Stoiński A., 2018, "Przeobrażenia idei sprawiedliwości społecznej. Część III", Roczniki Filozoficzne, t. 66, nr 1, s. 117-132.
  • Storper M., Walker R., 1989, The Capitalist Imperative: Territory, Technology and Industrial Growth, Oxford: Blackwell.
  • Szarfenberger R., 2008, Krytyka i afirmacja polityki społecznej, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
  • Śleszyński P., 2018, Polska średnich miast. Założenia i koncepcja deglomeracji w Polsce, Warszawa: Klub Jagielloński.
  • Taylor Z., 2007, Rozwój i regres sieci kolejowej w Polsce, Warszawa: IGiPZ im. St. Leszczyckiego PAN.
  • Tuziak R., 2016, "Nierówności społeczno-ekonomiczne a koncepcje sprawiedliwości dystrybutywnej Amartyi Kumar Sena i Johna Rawlsa", Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, t. 47, nr 3, s. 236-246.
  • White Paper of Future on the Future of Europe. Reflections and scenarios for EU 27 by 2025, COM(2017) 2025 of 1 March 2017, Brussels: European Commission.
  • Whittlesey D., 1954, "The regional concept and the regional method", w: P.E. James, C.F. Jones (red.), American Geography: Inventory and Prospect, New York: Syracuse University Press, s. 19-68.
  • Zarycki T., 2000, "Politics in the periphery: political cleavages in Poland interpreted in their historical and international context", Europe-Asia Studies, t. 52, nr 5, s. 851-873.
  • Zarycki T., 2015, "The electoral geography of Poland: between stable spatial structures and their changing interpretations", Erdkunde, t. 69, nr 2, s. 107-124.
  • Zarycki T., Nowak A., 2000, "Hidden dimensions: the stability and structure of regional political cleavages in Poland", Communist and Post-Communist Studies, t. 33, nr 3, s. 331-354.
  • Zróżnicowanie przestrzenne rolnictwa, Powszechny Spis Rolny 2010, Warszawa: GUS.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171610839

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.