Problemy rozwoju gospodarstw prowadzących produkcję zwierzęcą w Polsce

• Autorzy: Wojciech Ziętara

Warianty tytułu

Problems of Development of Animal Production Farms in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiono zmiany zachodzące w gospodarstwach nastawionych na produkcję zwierzęcą w Polsce. Dotyczyły one zmiany liczby gospodarstw prowadzących określony chów zwierząt gospodarskich, terytorialnego zróżnicowania pogłowia i obsady zwierząt i opłacalności produkcji. Szczegółowymi badaniami objęto gospodarstwa prowadzące chów bydła mlecznego i rzeźnego, trzody chlewnej i drobiu. Podstawowym źródłem materiałów były dane statystyczne i rachunkowe gospodarstw objętych monitoringiem FADN. Okres badań był różny w zależności od omawianego zagadnienia. Podstawowy obejmował lata 2004-2017, a w odniesienia do analizy kosztów pracy lata 1995-2017. Oprócz opłacalności produkcji określona także konkurencyjność badanych gospodarstw i bariery ich rozwoju. Stwierdzono zachodzące procesy koncentracji w gospodarstwach prowadzących produkcję zwierzęcą i terytorialne zróżnicowanie pogłowia zwierząt. W chowie krów mlecznych wiodącymi województwami były: mazowieckie, podlaskie i wielkopolskie, w chowie trzody chlewnej: wielkopolskie, mazowieckie i kujawsko-pomorskie, a w chowie drobiu: mazowieckie i wielkopolskie. Zdolnymi do konkurencji były gospodarstwa mleczne utrzymujące powyżej 30 krów, a w pełni konkurencyjnymi utrzymujące powyżej 60 krów. W chowie trzody chlewnej zdolnymi do konkurencji były gospodarstwa utrzymujące 40 loch w cyklu zamkniętym, a konkurencyjne, które utrzymywały ponad 70 loch w cyklu zamkniętym. W latach 2007-2016 wystąpił drastyczny spadek pogłowia trzody chlewnej o 40%, z 18,1 do 10,8 mln sztuk. Miał miejsce w gospodarstwach o mniejszym pogłowiu (w stadach do 200 sztuk). Wysoki stopień koncentracji wystąpił w chowie drobiu. W 2016 r. 73,4% pogłowia niosek i 97,9% pogłowia brojlerów znajdowało się w stadach powyżej 10 tys. sztuk. Stwierdzono, że nie występują istotne zagrożenia w produkcji mleka, żywca wołowego i drobiu. Zagrożony jest chów trzody chlewnej, Za główną przyczynę tego stanu rzeczy należy uznać bariery administracyjne związane z budową nowych chlewni o większej koncentracji. Skala produkcji żywca wieprzowego jest podstawowym czynnikiem determinującym efektywność produkcji zwierzęcej, w tym szczególnie żywca wieprzowego. (abstrakt oryginalny)

EN

The article presents changes in farms focused on animal production in Poland. They concerned the change in the number of farms engaged in specific livestock farming, territorial differences in livestock population and production profitability. Detailed investigations covered farms for dairy and slaughter cattle, pigs and poultry. The basic source of materials were statistical and accounting data of farms covered by FADN monitoring. The research period varied depending on the discussed issue. The basic one covered the years 2004-2017, and in the reference to the analysis of labor costs in the years 1995-2017. In addition to the profitability of production, the competitiveness of the surveyed farms and the barriers to their development are also determined. The occurring processes of concentration in animal and animal production farms have been observed. In the production of milk cows, the leading voivodships were: Mazowieckie, Podlaskie and Wielkopolskie, in pigs: Wielkopolskie, Mazowieckie and Kujawsko-Pomorskie, and in poultry: Mazowieckie and Wielkopolskie. Dairy farms with more than 30 cows were able to compete with each other, while fully competitive ones maintained more than 60 cows. In pigs that were able to compete, there were farms holding 40 sows in the closed cycle, and competing ones that maintained over 70 sows in the closed cycle. In 2007-2016, there was a dramatic drop in the pig population by 40%, from 18.1 to 10.8 million units. It took place in farms with smaller stock (in herds up to 200. High concentration occurred in poultry farming. In 2016, 73.4% of laying hens and 97.9% of broiler stocks were in flocks of over 10,000. that there are no significant hazards in the production of milk, beef and poultry, pig production is in danger, the main reason for this is the administrative barriers associated with the construction of new pig farms with a higher concentration The scale of pig production is the basic factor determining production efficiency livestock, particularly pigs. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Produkcja zwierzęca; Gospodarstwa rolne; Efektywność produkcji; Konkurencyjność

EN

Animal production; Arable farm; Production effectiveness; Competitiveness

• Czasopismo: Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 2
• Strony: 51--76

Twórcy

autor

Wojciech Ziętara

• Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - PIB, Warszawa

Bibliografia

• Agencja Rynku Rolnego (2014). Kwotowanie produkcji mleka. www.arr.pl
• Analizy Rynkowe (2012, 2014, 2015, 2017). Rynek Mleka stan i perspektywy, 42, 47, 48, 53.Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Analizy rynkowe (2019). Rynek drobiu - stan o perspektywy, 55. Warszawa: IERIGŻ-PIB.
• Biswanger, H.Ch. (2011). Spirala wzrostu, pieniądz, energia i kreatywność w dynamice procesów rynkowych. Poznań: Zysk i Ska.
• GUS (2014). Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2013 r. Warszawa: GUS.
• GUS (2017). Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2016 r. Warszawa: GUS.
• GUS (2015). Mały Rocznik Statystyczny 2015. Warszawa: GUS.
• GUS (2006, 2010 i 2018). Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2010 i 2018. Warszawa: GUS.
• GUS (1996-2018). Rocznik Statystyczny. Warszawa: GUS.
• GUS (2017). Zwierzęta gospodarskie w 2016 r. Warszawa: GUS.
• Goraj, L., Bocian, M,, Osuch, D., Smolik, A. (2010-2018). Parametry techniczno-ekonomiczne według grup gospodarstw rolnych uczestniczących w polskim FADN w latach 2008-2016. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Kleinhanss, W. (2015). Konkurencyjność głównych typów gospodarstw rolniczych w Niemczech. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 1. Warszawa: IERIGŻ-PIB.
• Mirkowska, Z., Ziętara, W. (2019). Pozycja konkurencyjna polskich gospodarstw nastawionych na chów trzody chlewnej. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 1. Warszawa: IERIGŻ- PIB.
• Pepliński B., (2018). Wybrane zagadnienia chowu trzody chlewnej w województwie wielkopolskim. Maszynopis w Zakładzie Ekonomiki Gospodarstw Rolnych IERiGŻ-PIB, Warszawa
• Powszechny Spis Rolny 2010 (2011). Zwierzęta gospodarskie, wybrane elementy metod produkcji zwierzęcej. Warszawa: GUS.
• Statistisches Jahrbuch über Ernährung, Landwirtschaft und Forsten, 2015, Landwirtschafts Verlag, Münster, 2018.
• Ziętara, W., Adamski, M., Grodzki, H. (2013). Polskie gospodarstwa mleczne na tle wybranych krajów, Raport Programu Wieloletniego, 86. Warszawa: IERiGZ-PIB.
• Ziętara, W., Adamski, M. (2018). Konkurencyjność polskich gospodarstw mlecznych na tle gospodarstw z wybranych krajów Unii Europejskiej. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 1. Warszawa: IERIGŻ-PIB
• Ziętara, W. (2019). Production of live pigs in Poland - conditions and prospects. Annals of the Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economics. Annals XXI(1), 101-110. DOI: 10.5604/01.3001.0013.0859