Reforma zdrowotna jako proces polityczny : kilka uwag o wybranych wątkach

• Autorzy: Cezary Włodarczyk

Warianty tytułu

Health Care Reform as a Political Process : Some Remarks on Selected Clues

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Sektory (systemy) zdrowotne zawsze podlegały zmianom. Niektóre zmiany były celowo wprowadzane przez politycznych decydentów, najbardziej znaczącym przykładem było rozszerzanie uprawnień do świadczeń, inne dokonywały się mniej lub bardziej spontanicznie, pod wpływem nowych technologii medycznych i ze sfery zarządzania, albo na skutek zmiany oczekiwań społecznych. Jednak w drugiej połowie lat osiemdziesiątych zmiany zostały zintensyfikowane, a ponadto zaczęły być wyodrębniane jako coś specyficznego i łączone we wspólny nurt przedsięwzięć zwanych reformami opieki zdrowotnej lub reformami sektorów zdrowotnych. Mimo że różniły się między sobą, bo różne były ich przyczyny, uwarunkowania, cele i stosowane metody - im więcej krajów przygotowywało i wdrażało reformy, tym bardziej były odmienne - to jednak w pewnej grupie krajów rozwiniętych można było mówić o wyraźnych cechach wspólnych. Na użytek tego opracowania wyodrębnię reformy prowadzone w Wielkiej Brytanii, Szwecji i Nowej Zelandii. Wszystkie te kraje miały u progu lat dziewięćdziesiątych rozbudowane i spójne systemy zdrowotne - przy eksponowaniu zasady publicznej odpowiedzialności - i wszystkie zdecydowały się wprowadzić różne elementy mechanizmu rynkowego, posługując się koncepcją wewnętrznego rynku, konkurencji, rozróżnieniem między funkcjami płatnika i świadczeniodawcy i eksponując potencjalnie pozytywną rolę odgrywaną przez sektor prywatny. Mimo pewnych sukcesów, jakie osiągnięto, we wszystkich tych krajach - wcześniej lub później - nastąpiło wycofanie się z rynkowych haseł i powrót do wcześniej stosowanych zasad, choć niekoniecznie do starych rozwiązań organizacyjnych. Interesujące jest zatem szukanie odpowiedzi na .pytanie, jakie czynniki przyczyniły się, najpierw, do szerokiej akceptacji i wdrożenia prorynkowych rozwiązań, a później, do ich równie powszechnego odrzucenia. Przyjmuję hipotezę, że odpowiedzi tych należy szukać w cechach procesu politycznego, w ramach którego reforma zdrowotna była realizowana, a nie w treściach szczegółowych rozwiązań, które były wdrażane. Koncentracja na procesie politycznym każe zwrócić uwagę na uczestników działań sektora zdrowotnego - zwanych aktorami, zgodnie z terminologią, która zdobyła już sobie prawo obywatelstwa - oraz na korzyści i straty odnoszone i ponoszone przez nich w wyniku przekształceń reformatorskich. Opracowanie składa się z pięciu części. Część pierwsza jest poświęcona analizie pojęcia i zjawiska reformy zdrowotnej. Trzy kolejne części zawierają omówienie reform w Wielkiej Brytanii, Szwecji i Nowej Zelandii, przy czym najpierw przedstawiam ogólnie wprowadzone zmiany, by dalej przejść do bilansu korzyści i strat różnych aktorów. W części piątej są przedstawione wnioski dotyczące organizacji procesów reformatorskich, jakie daje się wyprowadzić z międzynarodowych doświadczeń w tej dziedzinie. (fragment tekstu)

EN

Health sectors (systems) have always been undergoing many changes But in late eighteens changes were intensified and looked at as som ething specific and referred to as "health reforms" . Though changes considered and implemented in different countries varied, most observers underlined the similarities occurring in reforms, especially in industrialized countries. In this paper reforms in United Kingdom , Sweden and New Zealand are analyzed. In early nineties all these countries had com prehensive health systems, emphasizing the rule of public responsibility. All made decision to implement a number of market-oriented mechanisms, relying on concepts of internal market, competition, provider-purchaser split and appreciating the role of private sector. The reforms resulted in limited successes but were abandoned after shorter or longer periods. All countries gave up market slogans and returned to rules of public (state's) responsibility, even if solutions that proved efficient were preserved. A question on factors contributing to two problems is posed. First, why market-oriented solutions were accepted and implemented so easily and broadly. Second, why market-oriented solutions, once in use, were so willingly rejected. My hypothesis is that the answers should be sought in characteristics of political process in which health reform was being prepared and implemented. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka zdrowotna; Reforma służby zdrowia; Przemiany polityczne

EN

Health care policy; Health care reform; Political changes

• Czasopismo: Problemy Polityki Społecznej
• Rocznik: 2002
• Tom: 4
• Strony: 33--57

Twórcy

autor

Cezary Włodarczyk

• Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

Bibliografia

• 1. P. Borren, A. Maynard, The Market Reform in the New Zealand Health Care System: Searching for the Holy Grail in the Antipodes, "Health Policy" 1994, 27, s. 233-252.
• 2. M. Brommels, Contracting and Political Boards in Planned Markets, w: R. B. Saltman, C. von Otter (red.), Implementing Planned Markets in Health Care, Open University Press, Buckingham 1995, s. 86-109.
• 3. L.D. Brown, M.S. Sparer, Window Shopping: State Health Reform Politics In the 1990s, "Health Affairs" 2001, 20(1), s. 50-67.
• 4. J. Cumming, Core Service and Priority-setting: the New Zealand Experience, "Health Policy" 1994, 29, s. 41-60.
• 5. F. Didcrichsen, Sweden, "Journal of Health Politics, Policy and Law" 2000, 25(5), s. 931-935.
• 6. J. Frenk, Dimensions o f Health Sector Reform, "Health Policy" 1994, 27, s. 19-34.
• 7. S. Giaimo, Ph. Manow, Institutions and Ideas into Politics: Health Care Reform in Britain and Germany, w: Health Policy Reform, National Variations and Globalization, op. cit., s. 175-202.
• 8. N. Goodwin, Leadership and the UK Health Service, "Health Policy" 2000, 51, s. 49-60.
• 9. S. Gres, P. Groenewegen, J. Kressens, B. Braun, J. Wasem, Free choice o f sickness funds in regulated competition: evidence from Germany and The Netherlands, "Health Policy" 2002, 60, s. 235-254.
• 10. C. Ham, Health Policy in Britain. The Politics and Organisation o f the National Health Service, Macmillan, Houndmills 1999.
• 11. C. Ham, The Politics o f NHS Reform 1988-97. Metaphor or reality?, King's Funds, London 2000.
• 12. M.I. Harrison, J. Calltorp, The Reorientation of Market-Oriented Reforms in Swedish Health-Care, "Health Policy" 2000, 50, s. 219-240.
• 13. Ph. Howden-Chapman, T. Ashton, Public Purchasing and Private Priorities fo r Healtcare in New Zealand, "Health Policy" 2000, 54, s. 27-43.
• 14. C. N. Kahn, R. F. Pollack, Building a Consensus for Expanding Health Coverage, "Health Affairs" 2001, 20(1), s. 4 0 ^ 8 , s. 41.
• 15. R. Klein, The New Model NHS: Political and Managerial Dynamics, "Health Care UK, The King's Fund Review of Health Policy", Winter 2000.
• 16. R. Klein, The New Politics of the National Health Service, Prentice Hall, London 2001, s. 231.
• 17. T.A. Krieble, New Zealand, "Journal of Health Politics, Policy and Law" 2000, 25(5), s. 925-930
• 18. M. Laugesen, G. Salmond, New Zealand Health Care Reform: A Background, "Health Policy" 1994, 11-23, s. 21.
• 19. J. LeGrand, Competition, Cooperation, or Control? Tales From The British National Health Service, "Health Affairs" 1999, 18(3), s. 27-39.
• 20. J. LeGrand, Further Tales From The British National Health Service, "Health Affairs" 2002, 21(3), s. 116-129.
• 21. H. Lieverdink, J. van der Made, The Reform o f Health Insurance Systems in the Netherlands and Germany: Dutch Gold and German Silver?, w: Health Policy Reform, National Variations and Globalization, op. cit., s. 109-135.
• 22. L. Malcolm, P. Barnett, New Zealand's Health Providers in an Emerging Market, "Health Policy" 1994, 29, s. 85-100.
• 23. G. Mooney, G. Salmond, A Reflection on the New Zealand Health Care Reform, "Health Policy" 1994, 29, s. 173-182.
• 24. C.D. Naylor, Health Care in Canada: Incrementalism under Fiscal Duress, "Health Affairs" 1999, 18(3), s. 9-26.
• 25. R. Paterson, The Patients' Complaints System In New Zealand, "Health Affairs" 2002, 21(3), s. 70-79.
• 26. T. Rathwell, Implementing Health Care Reform: A Review o f Current Experience, w: R. B. Saltman, J. Figueras, C. Sakellarides (red.), Critical Challenges fo r Health Care Reform in Europe, op. cit., s. 385-399.
• 27. M. R. Reich, The Politics o f Health Sector Reform in Developing Countries: Three Cases o f Pharmaceutical Policy, "Health Policy" 1995, 32, 1-3, s. 47-77, s. 73 i n.
• 28. R. Rosen, D. Florin, A. Clarke, N. Fulop, Improving Access, Maintaining Fairness: Will the NHS Plan Meet the Challange? "Health Care UK, The King's Fund Review of Health Policy", Winter 2001, s. 19-33
• 29. R.B. Saltman, Convergence, Social Embeddedness, and the Future o f Health Systems in the Nordic Region, w: D. Chinitz, J. Cohen (red.), Governments and Health Systems. Implications o f Differing Involvements, John Wiley & Sons, Chichester, 1998, s. 69-74.
• 30. R. B. Saltman, R. Busse, Balancing Regulation and Etrepreneurialism in Europe's Health Sector: Theoryand Practice, w: R.B. Saltman, R. Busse, E. Mossialos (red.), Regulating Entrepreneurial Behaviour in European Health Care Systems, Open University Press, Buckingham, Philadephia 2001: 3-52, s. 14.
• 31. R.B. Saltman, J. Figueras, C. Sakellarides (red.), Critical Challenges for Health Care Reform in Europe, Open University Press, Buckingham, Philadelphia, 1998.
• 32. C .D . Scott, Reform o f the New Zealand Health Care System, "Health Policy" 1994, 29, s. 25-40.
• 33. G. Walt, Implementing Health Care Reform: a Framework fo r Discussion, w: Critical Challenges for Health Care Reform in Europe, op. cit., s. 365-384.
• 34. A.L. Viana, M.S. Queiroz, N. Ibanez, Implementation o f a Single Health System: New Relationships Between Public and Private Sector in Brazil, w: Ch. Altenstetter, J.W. Bjorkman (red.), Health Policy Reform, National Variations and Globalization, Macmillan Press & IPSA, Houndmills and London 1997, s. 331-347.