Istota odpowiedzialności w układzie relacyjnym sfery publicznej

• Autorzy: Piotr Woźniakiewicz

Warianty tytułu

The Essence of Responsibility in the Relational System of the Public Sphere

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Sferę publiczną pojmować można jako strukturę podmiotową zintegrowaną wokół ochrony wartości autotelicznych (substancjalnych), które wyznaczają zakres odpowiedzialności poszczególnych jej elementów. W refleksji nad istotą odpowiedzialności zastosowanie znajduje zarówno podejście ontologiczne uwzględniające podmiotowy charakter układu relacyjnego, jak i deontologiczne wskazujące na aksjologiczny wymiar badanego zjawiska. Wywodząca się z egzystencjalnego opisu rzeczywistości filozofia dialogu umożliwiła pojmowanie odpowiedzialności jako centralnej kategorii sfery publicznej przesądzającej o kondycji współczesnego człowieka i społeczeństwa. Wobec złożoności i wieloznaczności pojęciowej w artykule przyjęto metodę komparatystyczną uwzględniającą podejście heurystyczne w analizie problemowej.

EN

The public sphere can be understood as a structure of entities integrated around the protection of autotelic (substantial) values, which determine the scope of responsibility of its individual elements. In the reflection on the essence of responsibility, both the ontological approach, taking into account the subject-oriented nature of the relational system, and the deontological approach, pointing to the axiological dimension of the phenomenon under study, are used. The philosophy of dialogue, which is derived from the existential description of reality, made it possible to understand responsibility as the central category of the public sphere that determines the condition of contemporary man and society. In view of the complexity and conceptual ambiguity, the article uses a comparative method that takes into account the heuristic approach in problem analysis.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Odpowiedzialność; Centra odpowiedzialności; Aksjologia; Filozofia

EN

Responsibility; Responsibility centers; Axiology; Philosophy

• Czasopismo: Przegląd Prawa Publicznego
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 2
• Strony: 7--22

Twórcy

autor

Piotr Woźniakiewicz

• Uczelnia Łazarskiego w Warszawie

Bibliografia

• Arendt H., Eichmann w Jerozolimie. Rzecz o banalności zła, przeł. A. Szostkiewicz, Kraków 1987.
• Arendt H., Kondycja ludzka, Warszawa 2000.
• Arendt H., Korzenie totalitaryzmu, Warszawa 1993.
• Arendt H., Odpowiedzialność i władza sądzenia, Warszawa 2003.
• Arendt H., Polityka jako obietnica, Warszawa 2005.
• Arystoteles, Dzieła wszystkie, przeł. L. Piotrowicz, Warszawa 2001.
• Arystoteles, Etyka Nikomachejska, Warszawa 1982.
• Augustyniak M., Człowiek w przestrzeni publicznej w filozofii Hannah Arendt, "Humanistyka i Przyrodoznawstwo" 2011/17.
• Baciak P., Internet - Agora XXI wieku? Rozważania w świetle teorii demokracji deliberatywnej autorstwa Jürgena Habermasa, "Global Media Journal - Polish Edition" 2006/2.
• Baldwin E., Brian L., Scott M., Miles O., Smith G., Wstęp do kulturoznawstwa, przekł. M. Kaczyński, J. Łoziński, T. Rosiński, Poznań 2007.
• Ciążela H., Etyka odpowiedzialności (spojrzenie z perspektywy odpowiedzialności globalnej), "Kultura i Edukacja" 2007/3.
• Filek J., Filozofia odpowiedzialności XX wieku, Kraków 2003.
• Filek J., Rozważania wokół odpowiedzialności bytu zbiorowego, "Zarządzanie Publiczne" 2014/3(29).
• Gadowska K., Winczorek J., Sfera publiczna - funkcje, dysfunkcje. Normy oficjalne i nieoficjalne, "Studia socjologiczne" 2013/1(208).
• Gasparski W., Wykłady z etyki biznesu, Warszawa 2007.
• Grabowska B., Sfera publiczna - zbyteczna czy niezbędna w państwie liberalnym?, "FiloSofija" 2003/1(3).
• Habermas J., Rynek, media i demokracja, "Europa. Tygodnik Idei" 2007/25.
• Habermas J., Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej, Warszawa 2008.
• Heidegger M., Bycie i czas, Warszawa 2004.
• Held D., Modele demokracji, Kraków 2010.
• Holub R.C., Jürgen Habermas. Critic in the Public Sphere, https://philpapers.org/rec/HOLJHC-3 London 1991.
• Hołówka J., Etyka w działaniu, Warszawa 2001.
• Hudzik J.P., Woźniak W. (red.), Sfera publiczna. Kondycja - przejawy - przemiany, Lublin 2006.
• Jan Paweł II, Człowiek jest powołany do wolności, "L'Osservatore Romano" 1996/9, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/przemowienia/niemcy_exit_23061996.html.
• Jaskułowski K., Koncepcja sfery publicznej Jürgena Habermasa, "Spotkania europejskie" 2010/3.
• Jonas H., Zasada odpowiedzialności. Etyka dla cywilizacji technologicznej, tłum. M. Klimowicz, Kraków 1999.
• Kisil A., Zarządzanie przez odpowiedzialność. Podstawa odpowiedzialnego biznesu, Warszawa 2013.
• Klimczak B., Etyka gospodarcza, Wrocław 2002.
• Krężołek Ł., Technokracja jako efekt procesu degradacji sfery publicznej, "Palimpsest. Czasopismo Socjologiczne" 2012/2.
• Krzysztofek A., Rozważania o pojęciu odpowiedzialności, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" 2015/401.
• Levinas E., Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, tłum. M. Kowalska, Warszawa 1998.
• Levinas E., Czas i to, co inne, tłum. J . Migasiński, Warszawa 1999.
• Locke J., Dwa traktaty o rządzie, Warszawa 1992.
• Makowski P., "Sfera publiczna" i detranscendentalizacja intersubiektywności. Uwagi na temat normatywnych teorii społecznych [w:] O miejskiej sferze publicznej. Obywatelskość i konflikty o przestrzeń, red. M. Nowak, P. Pluciński, Kraków 2011.
• Meadows D.H., Meadows D.L., Randers J., Behrens III W.W., Granice Wzrostu, Warszawa 1973.
• Nietzsche F., Wędrowiec i jego cień, tłum. K. Drzewiecki, Kraków 2003.
• Nietzsche F., Samtliche Werke. Kritische Studienausgabe in 15 Einzelbanden, red. G. Colli i M. Montinari, Munchen -Berlin - New York 1988, tłum. pol.: Wola mocy, tłum. S. Frycz, K. Drzewiecki, Warszawa 1911.
• Ochman A., Zarys koncepcji Habermasowskiej sfery publicznej, "Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego" 2015/35.
• Picht G., Geschichte und Gegenwart, Stuttgart 1993.
• Picht G., Hier und Jetzt. Philosophieren nach Auschwitz und Hiroshima, t. 1, Stuttgart 1980, t. 2, Stuttgart 1981.
• Picht G., Odwaga utopii, tłum. K. Michalski, Warszawa 1981.
• Platon, Dialogi, przeł. W. Witwicki, Kęty 1999.
• Polok G. (red.), Społeczna odpowiedzialność - aspekty teoretyczne i praktyczne, Katowice 2011.
• Saint-Exupéry A. de, Ziemia, planeta ludzi, przeł. W. i Z. Bieńkowscy, Warszawa 1964.
• Sennet R., The Public Realm, http://www.richardsennett.com/site/SENN/Templates/General2.aspx?pageid=16.
• Stasiuk K., Krytyka kultury jako krytyka komunikacji. Pomiędzy działaniem komunikacyjnym, dyskursem a kulturą masową, Wrocław 2004.
• Szacki J., Historia myśli socjologicznej, Warszawa 2003.
• Szumlewicz P., Habermas wobec granic nowoczesności, "Res Publica Nowa" 2003/2.
• Tocqueville A. de, O demokracji w Ameryce, Krakow - Warszawa 1996.