Migracje ludności w miastach województwa śląskiego w latach 1977-2006

• Autorzy: Franciszek Kłosowski , Jerzy Runge

Warianty tytułu

Migrations of Population in Towns of Katowice Province in the Period 1977-2006

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Odkrycie, a następnie eksploatacja surowców mineralnych, zwłaszcza węgla kamiennego, wymagały odpowiedniej siły roboczej, co ze względu na niedostateczne lokalne ich zasoby przyczyniło się do zewnętrznego zasilania. Dlatego też migracje ludności stają się niezbędną składową rynku pracy rozważanego tutaj obszaru. Imigracyjny jego charakter, rozpoczęty w drugiej połowie XVIII wieku, trwał praktycznie nieprzerwanie aż do końca XX wieku. Pierwsza faza urbanizacji bądź - jak wskazują socjolodzy - faza modernizacji społecznej, polegająca na dośrodkowym modelu przemian, dobiegła końca. Ekstensywne (zewnętrzne) czynniki rozwoju uległy wyczerpaniu, a zamiast dominacji napływu w kształtowaniu przyrostu rzeczywistego ludności przeważającą rolę odgrywa odtąd - co prawda niewielki - przyrost naturalny. W wyniku nałożenia się na siebie w latach 90. XX wieku fazy niżowej ogólnopolskiego cyklu demograficznego oraz skutków transformacji ustrojowo-gospodarczej po raz pierwszy w historii w 1993 roku miasta województwa śląskiego tracą na znaczeniu jako ośrodki przyciągające migrantów. Coraz bardziej widoczna odtąd przewaga odpływu nad napływem, z jednoczesnym "przejęciem" przez gminy wiejskie decydującej funkcji przyciągania migrantów to niewątpliwie przejaw fazy suburbanizacji(J. Runge, 2005). Te nowe jakościowo procesy skłaniają do podjęcia próby bardziej wnikliwej analizy migracji ludności w województwie śląskim, zwłaszcza w ostatnich latach. Celem badań jest zatem w miarę syntetyczna charakterystyka owego zjawiska w latach 1977-2006 w rozbiciu na trzy dziesięcioletnie podokresy, tj. lata 1977-1986, 1987-1996 i 1997-2006 na poziomie poszczególnych miast będących aktualnie w obrębie województwa śląskiego. (fragment tekstu)

EN

The paper is an attempt to present in a thorough form migration processes which occurred in towns of Katowice Province in the 1977-2006 period. The analysis was based on the following measures: migration balance, mobility coefficient, coefficient of migration efficiency. The obtained material indicates a decrease in the size of population movements, showing essential differentiation in both the class of towns size (large, medium, small) and the spatial aspects. Mobility coefficient indicates a dominated position of medium towns in spatial mobility of population in this area. There is a clear zonal character in migration processes, especially in case of western-central part and eastern part of the Province. In the first area population migrations did not disturb too much previous socio-demographic structures, as it took place in the eastern part of conurbation and western-central part of Podbeskidzie. In migration processes three types of spatial processes may be distinguished: vector-like, twodirectional and concentric. The vector-like model appeared to be the most common in Silesia Province. Although in the northern and central part of the Province, vector-like type and two-directional type occur, in the southern part of the Province concentric model is represented. This differentiation of the directions of migration changes confirms lack of a uniform character of socio-demographic transformations, in the studied area, which is often pointed out in literature (Runge, 2005, p. 201). (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Migracja; Migracja ludności; Zróżnicowanie przestrzenne

EN

Migration; Population migration; Spatial differentiation

• Czasopismo: Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa
• Rocznik: 2010
• Tom: 1
• Strony: 83--92

Twórcy

autor

Franciszek Kłosowski

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

autor

Jerzy Runge

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Długosz Z., 2007: Wybrane aspekty stałej emigracji ludności z Polski za granicę po 1989 roku. "Czasopismo Geograficzne" [Wrocław], z. 1-2, s. 3-22.
• Runge J., 1996: Struktura rynku pracy regionu tradycyjnego i jego otoczenia na przykładzie województwa katowickiego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Runge J., 1998: Spatial mobility of population in the voivodship of Katowice with respect to the socio-economic transformation in the region. "Polish Population Review" [Central Statistical Office, Warsaw], no 13, s. 119-130.
• Runge J., 2005: Urbanizacja i jej konsekwencje w regionie katowickim - mity a rzeczywistość. W: I. Jażdżewska, red.: XVIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście: Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki. Łódź: Uniwersytet Łódzki, s. 193-202.
• Runge J., 2006: Social transformations in the Katowice region. In: D. Szymańska, B. Hołowiecka, eds.: Bulletin of Geography. Socio-economic Series, Nicolaus Copernicus University. No 6. Toruń: UMK, s. 131-144.
• Runge J., 2007: Region tradycyjny Europy Środkowej i jego problemy w okresie transformacji ustrojowo-gospodarczej. W: I. Kiniorska, S. Sala, red.: Rola geografii społeczno-ekonomicznej w badaniach regionalnych. Kielce: Instytut Geografii AŚ, s. 15-25.
• Runge J., Kłosowski F., 2000: Migracje ludności miast województwa śląskiego w latach 1977-1997. W: D. Szymańska, red.: Procesy i formy ruchliwości przestrzennej ludności w okresie przemian ustrojowych. Toruń: UMK, s. 121-133.
• Rykiel Z., 1985: Zagadnienie regionalnych systemów osadniczych. Warszawa: PAN.
• Rykiel Z., 1991: Rozwój regionów stykowych w teorii i w badaniach empirycznych. Wrocław: Ossolineum.
• Szajnowska-Wysocka A., 1989: Migracje ludności w konurbacji górnośląskiej. Synteza cyklu publikacji. W: "Geographia. Studia et dissertationes". T. 13. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 41-59.