Transformacja ekonomiczna a tożsamość kulturowa. Stare regiony przemysłowe Europy w procesie zmian - przypadek badań Górnego Śląska w projekcie SPHERE

• Autorzy: Kazimiera Wódz , Krzysztof Łęcki , Maciej Witkowski

Warianty tytułu

Economic transformation and cultural identity. The old post-industrial regions of Europe in the process of change - the case of SPHERE project study of Upper Silesia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Globalne upowszechnienie gospodarki kapitalistycznej doprowadziło do ukonstytuowania się w tradycji badań socjologicznych, dziś już klasycznego, obiektu badań - regionu przemysłowego. Obszary intensywnej industrializacji i związane z nimi społeczności stały się dla badaczy obiektem wielu dociekań prowadzonych z różnych perspektyw: historycznej, społecznej, literaturoznawczej, ekonomicznej czy antropologicznej. Każdy z regionów przemysłowych jest uwikłany w specyficzny układ procesów rozwoju gospodarczego i technologicznego, właściwości lokalnej przestrzeni, uwarunkowania kulturowe i etniczne. Równocześnie występują pewne wspólne cechy, pozwalające określać region przemysłowy jako uniwersalną kategorię socjologiczną. Jedną z takich cech jest fenomen kultury robotniczej - zjawiska zazwyczaj wiązanego z pewnym układem społecznych tożsamości, instytucjami, ukształtowaniem przestrzeni, etosem pracy, afiliacjami politycznymi, treścią indywidualnych odczuć i kształtem biografii.(fragment tekstu)

EN

The Silesian Voivodship is a typical area of cultural borderland where different patterns of ethnic and industrial culture blend into a specific new quality. The economic transformations of the early nineties (20th century) undermined the foundations on which the traditional regional symbolic order was laid. The pauperization of mining settlements is a particularly important factor affecting the process of the contemporary regional identity. Our paper is based on partial research outcomes from the project "Space, Place and the Historical and contemporary articulations of regional, national and European identities through work and community in areas undergoing economic REstructuring and regeneration" (SPHERE). Briefly, the project seeks to examine the role of different discursive narratives in shaping ideas and experiences of identity, region and place. Discursive and material 'effects' of re-shaping communities through an economic change seek to examine how the past and present hold possibilities for the future. In the text we also intend to introduce into epistemological perspective received in SPHERE(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Restrukturyzacja; Tożsamość

EN

Restructuring; Identity

• Czasopismo: Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa
• Rocznik: 2011
• Tom: 2
• Strony: 11--28

Twórcy

autor

Kazimiera Wódz

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

autor

Krzysztof Łęcki

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

autor

Maciej Witkowski

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Bourdieu P., 2008: Zmysł praktyczny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Chałasińsk i J., 1935: Antagonizm polsko-niemiecki w osadzie fabrycznej "Kopalnia" na Górnym Śląsku. Studium socjologiczne. Warszawa (odbitka z "Przeglądu Socjologicznego" 1935, T. 3).
• Dennis N. et al., 1956: Coal Is Our Life. London: Tavistock.
• Faliszek K., Łęck i K., Wódz K., 2001: Górnicy - zbiorowości górnicze u progu zmian. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk".
• Gerlich G.M., 2003: Rytm i obyczaj: cztery szkice o tradycyjnej kulturze górniczej. Zabrze: Muzeum Miejskie.
• Hervey D., ed., 1989: The Urban Experience. Edition: illustrated, Basil Blackwell.
• Hobsbawm E., 1992: Nations and Nationalism Since 1780: Programme, Myth, Reality. Cambridge: University Press.
• Hobsbawm E., Ranger T., eds., 2008: Tradycja wynaleziona. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Jacher W., 1984: Refleksje socjologiczne o etosie górnika polskiego. "Górnośląskie Studia Socjologiczne", T. 16.
• Jacher W., K la si k A., red., 2005: Region w procesie przemian: aspekt socjologiczny i ekonomiczny. Katowice: Polska Akademia Nauk Oddział w Katowicach. Komisja Studiów nad Przyszłością Górnego Śląska.
• Juzwa N., Wódz K., red., 1996: Rewitalizacja historycznych dzielnic mieszkalno-przemysłowych: idee, projekty, realizacje: materiały z seminarium naukowego, 11-12 grudzień 1995 - Bytom. Katowice: Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego.
• Lipok- Bierwiaczonek M., 2000: Śląska strona świata. Znaki, symbole, realia kulturowe w filmach Kazimierza Kutza. W: A. Gwoźdź, red.: Kutzowisko. Katowice.
• Łukowski W., Nawrock i T., 1997: Upper Silesia and Masuria in Search of Identity. In: M.S. Szczepańsk i, ed.: Ethnic Minorities and Ethnic Majority. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Mokrzyck i E., 1999: O pojęciu zacofania. W: J. Kurczewsk a, red.: Zmiana społeczna. Teorie i doświadczenia polskie. Warszawa: IFiS PAN.
• Mouffe Ch., Laclau E., 2007: Hegemonia i socjalistyczna strategia. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
• Mrozek W., 1994: Tradycja badań socjologicznych na Górnym Śląsku. W: W. Świątkiewicz , red.: Społeczne problemy Górnego Śląska we współczesnych badaniach socjologicznych. Katowice.
• Nawrock i T., 1998: Stosunki społeczne w osadzie "Kopalnia" na Górnym Śląsku: śladami Józefa Chałasińskiego. W: A. Sułek, M.S. Szczepański, red.: Śląsk - Polska - Europa: zmieniające się społeczeństwo w perspektywie lokalnej i globalnej: Księga X Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego. Katowice.
• Nawrocki T., 2002: Śląski etos pracy. "Śląsk. Miesięcznik Społeczno-Kulturalny", nr 9.
• Szczepańsk i M.S., 1997: Opel z górniczym pióropuszem. Katowice.
• Szczepańsk i M.S., Tyrybon M., Tomeczek A., 1999: Losy zawodowe pracowników kopalń odchodzących z pracy z wykorzystaniem jednorazowych odpraw pieniężnych. W: J. Kicki, red.: Szkoła eksploatacji podziemnej'99. Kraków.
• Świątkiewicz W., Wódz K., red., 1991: Tożsamość kulturowa mieszkańców starych dzielnic miast Górnego Śląska. Wrocław-Warszawa: Ossolineum.
• William s R., 1958: Culture and Society. London: Chatto and Windus.
• Willia m s R., 1977: Marxism and Literature. Oxford: Oxford University Press.
• Wódz J., red., 1993: Niektóre problemy społeczne w województwie katowickim. Katowice.
• Wódz K., red., 1992: Przestrzeń - środowisko społeczne - środowisko kulturowe. Z badań nad starymi dzielnicami miast Górnego Śląska. Katowice.
• Wódz K., Wódz J., 1999: Czy Ślązacy są mniejszością kulturową? W: J. Mucha, red.: Kultura dominująca jako kultura obca. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Wódz K., Wódz J., 2006: Dimensions of Silesian Identity. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.